De coronavermoeidheid legt de zwakke schakels in onze samenleving bloot. De Nederlander blijkt een sociaal dier dat omwille van een avond feesten bereid is om de gezondheid van kwetsbare groepen in gevaar te brengen. Dit verklaart waarom er deze week meer dan 13.000 besmettingen bij zijn gekomen, 5.000 meer dan vorige week.

De crisis beperkt zich niet alleen tot jongeren, maar bereikt langzamerhand andere leeftijdsgroepen. Het RIVM liet deze week weten dat wij ons in een tweede golf bevinden. En toch wil een deel van onze samenleving zich lam zuipen tot diep in de nacht, om de dag daarna met volle borst in het voetbalstadion te schreeuwen. Alsof er wereldwijd geen 31 miljoen coronabesmettingen zijn en er niet bijna een miljoen mensen aan de ziekte zijn bezweken.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over de economische gevolgen van de coronacrisis, die net als de plagen van Egypte vooral de meest kwetsbare groepen in de wereld raakt. Ongeveer vijfhonderd miljoen mensen in de wereld zijn als gevolg van de coronacrisis onder de armoedegrens terechtgekomen. Dat wil zeggen dat ze minder dan 1,90 dollar per dag te besteden hebben.

Toch biedt de coronacrisis een kans om zwakke schakels van onze samenleving te ontdekken, en een kans om hiervoor innovatieve oplossingen te verzinnen. Een van deze zwakste schakels is het gebrek aan vertrouwen bij een deel van de bevolking in onze publieke instituties. Het dieptepunt voor dit wantrouwen werd deze week zichtbaar, toen een groepje BN’ers zich tegen coronamaatregelen uitsprak onder de hashtag #ikdoenietmeermee. ‘Nee, ik hou mijn bek niet, ik doe niet meer mee aan alle coronamaatregelen’ riep Famke Louise, een van de BN’ers achter deze onverantwoorde campagne.

Later bleek dat de beruchte activist Willem Engel van Viruswaarheid het brein achter deze campagne is. Dat was een middelvinger naar de Rijksoverheid, die zonder succes juist probeert om influencers in te zetten om het vertrouwen bij de burgers te krijgen. Saillant detail is dat Famke Louise een van die influencers was, die in het voorjaar geld van het ministerie van Volksgezondheid ontvingen om jongeren juist aan te moedigen zich te houden aan de coronamaatregelen. Haar management kreeg eerder dit jaar 31.000 euro aan overheidssteun om de coronacrisis te overleven.

Je vraagt je af wat het armste deel van de wereldbevolking van het gedrag van Famke Louise en andere influencers zou vinden. Hugo de Jonge, onze coronaminister, noemde de merkwaardige campagne van de BN’ers terecht ‘onverantwoord’, omdat deze BN’ers een grote invloed hebben op jongeren.

De coronacrisis biedt ons een unieke kans om de manier waarop onze instituties vertrouwen kweken opnieuw uit te vinden

Het verklaart waarom zijn ministerie juist aan mensen als Famke Louise geld heeft betaald om jongeren te infomeren over de maatregelen. ‘We hebben ook onze jongeren nodig, we hebben iedereen nodig om dat virus onder controle te houden. Zomaar zeggen: ik doe niet meer mee, zo werkt onze samenleving niet. Dat is echt onverantwoord’, aldus De Jonge.

Toch zouden de minister en de andere politici, alsmede de denkers in ons land, niet alleen met afschuw moeten reageren op de onverantwoorde actie van de BN’ers. De coronacrisis biedt ons namelijk een unieke kans om de manier waarop onze instituties vertrouwen kweken opnieuw uit te vinden.

Een deel van de samenleving gelooft in complotten en valse profeten zoals Willem Engel en wantrouwt juist deskundigen met jarenlange ervaring. Dit wantrouwen is een virus dat zich razendsnel verspreidt, tot de mond van rijke BN’ers aan toe. Om dit wantrouwen te begrijpen en het desinformatievirus te bestrijden, moeten wij als samenleving een taal ontwikkelen die een brug slaat tussen kwetsbare groepen en de overheid.

Als ik een minister was wist ik het wel: niet geld uitgeven aan onbetrouwbare en opportunistische influencers, maar een wedstijd uitschrijven waarin burgers met creatieve oplossingen komen over hoe onze publieke instituties meer vertrouwen kunnen winnen.