De directie van de mbo-school houdt voet bij stuk. Ook in onze grote stad Amsterdam, waar alles kan en mag. Er komt geen stilteruimte op school. En al helemaal geen gebedsruimte. ‘Als die jongelui zo nodig moeten bidden, dan doen ze dat maar thuis’, zegt een van de bestuurders. Er wordt ook nog iets gebromd over ‘scheiding van kerk en staat’.

We lopen door de gang, terug naar de lift. In de lokalen zitten leerlingen van allerlei pluimage achter de computers. Heel divers, zoals we elkaar ook buiten tegenkomen in de sport, de trein of gewoon op straat. Alle kleuren van de regenboog. In het praktijklokaal van de houtbewerking zie je hetzelfde beeld. Allemaal jonge mensen die met beitels en schaven werken aan hun toekomst.

Als ze zo nodig moeten bidden, dan doen ze dat maar thuis, dreunt het in mijn hoofd. De gezamenlijkheid en diversiteit die zo zichtbaar is in het domein van de leerlingen, de aula, de leslokalen en de kantine, is in de directiekamer van het enorme scholencomplex ver te zoeken.

Natuurlijk duwen wij onze eigen vooroordelen weg. Cognitieve dissonantie heet dat, chique geformuleerd. En we vertellen elkaar dat dat helemaal niks te maken heeft met dat achter die directietafel alleen maar witte, blonde figuren zitten. Mensen die het geloof van hun voorvaderen zelf allang overboord hebben gegooid en die nu hun persoonlijke aversie tegen religie op deze wijze projecteren, over de rug van de nota bene aan hun toevertrouwde leerlingen.

We babbelen nog wat over tolerantie. Juist voor onze projecten over tolerantie, diversiteit en respect komen wij naar scholen als deze. ‘Religie is niet tolerant’, klinkt het vanachter de tafel. Godsdienstvrijheid? ‘Ja, maar niet in de openbare ruimte. Dat doen ze maar aan de keukentafel.’

‘Een ogenblikje, alsjeblieft. Ik wil even naar de wc’, zegt een directielid. Wij wachten op de gang totdat de toiletgebruiker zich weer bij ons voegt. We tellen drie deuren. Rechts de deur naar het damestoilet. Daarnaast het herentoilet. En de derde deur draagt de sticker van het genderneutrale toilet. We kijken elkaar aan en beseffen dat we dit allemaal nogal inconsequent en hypocriet vinden.

De zo geroemde godsdienstvrijheid in ons land is verdwenen. Weggespoeld door het toilet

Met een beroep op compassie, respect, empathie – geef het beestje maar een naam – gunnen wij de benodigde vierkante meters voor fysieke behoeften aan hen die dat op deze manier wensen in te vullen. Prima. Maar als het gaat om geestelijke behoeften worden denkbeelden als ‘de scheiding tussen kerk en staat’, ‘intolerantie van religie’ en ‘Geloof hoort achter de voordeur’ van stal gehaald om toch vooral niet tegemoet te hoeven komen aan die biddende meute op school.

Je gaat niet alleen naar school om jezelf vreemde talen eigen te maken, geschiedenislessen te volgen, te leren koken en bakken of schroevendraaiers en boormachines te hanteren. Het belangrijkste: erachter komen hoe, je samen met de wereld om je heen, stappen zet richting je toekomst. Een toekomst waar je jezelf als volwassen en gelukkig mens staande weet te houden in onze samenleving. De bekrompen, afwijzende houding van zo’n directieteam met betrekking tot de geestelijke vrijheden waar ieder mens in ons tolerante land recht op heeft, toont aan dat het hoogste gezag op school dat nog niet begrepen heeft.

Leerlingen die van huis uit meekrijgen dat hun manier van leven met zich meebrengt dat zij zich drie of vijf keer biddend tot het Allerhoogste gezag horen te wenden, krijgen daar op school dus geen gelegenheid voor. Zij worden met hun gebedskleedjes verbannen naar een hoekje in de parkeergarage. Zoals zwarte mensen in de VS in de jaren vijftig achter in de bus moesten zitten.

De zo geroemde godsdienstvrijheid in ons land is verdwenen. Weggespoeld door het toilet. En dan maakt het helemaal niet meer uit of dat gebeurde in een herentoilet, een damestoilet of in een ‘progressief’ genderneutraal toilet. We zijn hopeloos de weg kwijt.