Het gebeurde dit weekend, maar het is bijna niemand opgevallen. Het was tijd voor de ledenvergadering van Bij1, ooit de partij van Sylvana Simons en nu… ja, wat is het eigenlijk nog? Het is in ieder geval een vehikel om Tofik Dibi mee te laten doen aan de Tweede Kamerverkiezingen. Of dat ook echt een succes gaat worden laat zich enigszins raden: in de tijd van Simons leek Bij1 een serieuze partij, nu was er nauwelijks media-aandacht voor de officiële verkiezing van de nieuwe lijsttrekker.

Voor velen is Bij1 een synoniem voor Simons, die in korte tijd thema’s op de politieke agenda wist te krijgen, van racisme tot de excuses voor het slavernijverleden. Een eloquent spreker en een voorbeeld voor velen, maar geen bouwer van een serieuze partij. Toegegeven: het leek er wel even op. Bij1 deed in 2022 nog mee aan de gemeenteraadsverkiezingen in vijf gemeenten en dat leverde in vier ervan zetels op. Op het hoogtepunt had de partij één Kamerlid en acht raadsleden.

We weten hoe de vlag er drie jaar later bijhangt. Na het vertrek van Simons werd Bij1 niet herkozen in de Tweede Kamer en van de lokale fracties is nog maar weinig over: in Amsterdam splitsten alle raadsleden zich af, in Rotterdam waren de raadsleden veelal afwezig en later splitste een van hen zich af. Ook in Almere was er een afsplitsing. Alleen de fractie in Utrecht is nooit in de problemen geweest.

Veel ellende

De ellende is breder: in de tijd van Simons stopte de partijvoorzitter er al mee en afgelopen weken stapten wederom drie van de vier partijbestuurders op. Ook konden we vernemen dat de voorzitter uit de tijd van Simons – Rebekka Timmer – inmiddels haar lidmaatschap heeft opgezegd. Insiders zeggen dat er behalve in Utrecht nog maar nauwelijks sprake is van lokale teams die campagne kunnen voeren. Foto’s op Instagram suggereren dat de ledenvergadering door hooguit vijftig mensen werd bezocht.

Dibi moet het hebben van zijn protesten tegen de situatie in Gaza

Toen Dibi werd geïntroduceerd als lijsttrekker leverde dat nog wel wat interviews op, maar inmiddels is de aandacht verdampt. Dat is niet zo gek: Dibi moet het hebben van zijn protesten tegen de situatie in Gaza. Dat standpunt is niet erg uniek. Denk doet dit ook, Volt schreeuwt het van de daken, D66 is uiterst kritisch over het optreden van Israël en de meest besproken motie – van Kati Piri – kwam van GroenLinks-PvdA. Vraag: waar heb je Bij1 dan inhoudelijk nog voor nodig?

Het antwoord is waarschijnlijk dat Bij1 een maatschappelijke beweging wilde zijn, met een stevig netwerk in maatschappelijke organisaties. Door activisten te verenigen zou een vuist gemaakt kunnen worden voor thema’s en belangen die altijd ondergesneeuwd raken. Of het nou gaat om de Nederlandse koloniale geschiedenis, Zwarte Piet, de belangen van transgenders of die van sekswerkers: door activisten te verbinden kon Bij1 het verschil maken. En dat deed men onder Simons ook.

Een voorspelling

Hoe de ineenstorting van Bij1 heeft kunnen plaatsvinden zullen we misschien wel nooit weten, maar misschien kan een wetenschapper er eens een proefschrift over schrijven. Tijdens het leiderschap van Simons was Bij1 al een broeinest van ruzie en conflict: wie herinnert zich het royement van Quinsy Gario nog? Sindsdien gaat het van kwaad tot erger: afwezige raadsleden, aftredende bestuurders, geen landelijke structuur, het ineenstorten van het netwerk en inhoudelijke overbodigheid. De lijst is eindeloos. Onlangs waren er weer spanningen in het bestuur over de nieuwe lijsttrekker.

Het enige lichtpuntje is dat Dibi een goed netwerk heeft bij de media. Zijn lijsttrekkerschap heeft al wat publiciteit opgeleverd, maar inmiddels is het nieuwtje er alweer vanaf. Benieuwd of Dibi de komende twee maanden nog een deuk in een pakje publicitaire boter kan slaan. Zo ja: laat elke journalist hem vragen welke reden er is om zijn ‘partij’ überhaupt nog één seconde serieus te nemen.

Ik voorspel u: over vier jaar zit ook Dibi niet meer bij Bij1.