Het was druk in Café De Blauw Trap in Venlo. Vrijdagmiddag trapte de PVV hier de verkiezingscampagne af. Geert Wilders kwam onder luid gejuich binnen en bedankte de uitbaters voor hun gastvrijheid. Dat had hij natuurlijk niet hoeven doen: het was hier aan de Oude Markt nooit zo druk als nu, behalve bij carnaval, vertrouwde een van de medewerkers me toe. De uitbaters draaiden een prima omzet.

Wilders is helemaal terug. We kunnen ons nog maar nauwelijks herinneren dat de PVV vier jaar geleden bijna dood werd verklaard. Toen was er opeens een alternatief voor kiezers die minder migratie, minder EU en minder klimaatbeleid willen. De belofte van Forum was impliciet ontzettend simpel. Deze partij zou het allemaal regelen, waar Wilders al vijftien jaar alleen maar dingen riep en wegliep als er verantwoordelijkheid moest worden genomen.

We weten hoe het FvD is vergaan en ook de tijd dat JA21 een serieus alternatief leek is voorbij. Joost Eerdmans is nu eenmaal een verliezer: bij de start van de PVV praatte hij nog met Wilders over een gezamenlijke partij maar Wilders ging zijn eigen weg. Eerdmans werd veroordeeld tot een carrière in de lokale politiek. Hij is nu weliswaar terug in Den Haag, maar niemand gelooft nog dat hij van JA21 een serieuze partij kan maken.

En dus blaakt Wilders van zelfvertrouwen als nooit tevoren. Vrijwel alle anti-migratiekiezers zijn voor hem. Deze boodschap zou sleets kunnen zijn, maar is dat geenszins. De PVV wil meeregeren en zo de migratie verminderen, roept Wilders. De aanhang is er blij mee. Het gejuich is logisch: als je minder migratie wilt, ben je weer terug bij de situatie van jaren terug, namelijk dat Wilders de enige optie is. En dus juicht de kroeg heel hard in de hoop dat dichte grenzen waarheid gaan worden.

Er zijn buiten de VVD en BBB geen grote partijen die met Wilders in gesprek willen

Je zou de kritiek op Wilders bijna vergeten. Die komt niet alleen van mensen die zijn standpunten haten, maar ook vanuit de rechterflank zelf. Wilders gijzelt volgens deze critici deze flank al jaren: de PVV mag niet meedoen aan coalities omdat de partij niet-rechtsstatelijke standpunten heeft. De partij staat aan de zijlijn, wil niets aan het programma veranderen en dus stopt de migratie ook nooit. Deze situatie heeft een stortvloed aan alternatieve partijtjes opgeleverd, met JA21 als laatste voorbeeld. Mislukt zijn ze allemaal.

De vraag is: zal de PVV na de verkiezingen dan eindelijk wel aan de knoppen mogen zitten? Terug naar de reden om de PVV uit te sluiten: hoe zit het met die niet-rechtsstatelijke standpunten die coalities in de weg staan? Op zeven pagina’s in het PVV-verkiezingsprogramma komt het woord ‘islam’ voor. Zo staat in de inleiding dat Nederland geen islamitisch land is en verderop staat dat veel migratie uit islamitische, niet-Westerse landen komt. Door de migratie te beperken wordt de islamisering ook tegengegaan.

Allemaal niet erg vriendelijk, maar geen rechtsstatelijke problemen. De vraag is vooral wat Wilders bedoelt op pagina 8 met ‘geen islamitische scholen, korans en moskeeën’. Verderop lezen we dat islamitisch onderwijs wordt verboden. Over de koran en de moskee staat verder niets. Het maakt niet echt iets uit: het voorgestelde verbod op islamitisch onderwijs volstaat om te concluderen dat burgers bij de PVV niet gelijk zijn en verschillend behandeld mogen worden.

Wilders roept in Venlo nogmaals dat de PVV wil regeren. De VVD heeft er de deur voor op een kier gezet. Het geeft de PVV de wind in de rug. Toch moet er nog veel gebeuren om PVV-ministers te krijgen: er zijn buiten de VVD en BBB geen grote partijen die met Wilders in gesprek willen. Wat dat betreft verandert er eigenlijk niets: Wilders zal zich alsnog op zijn islam-standpunten moeten bezinnen, anders komt er geen PVV-coalitie en gaat ‘de gijzeling van rechts’ gewoon door.

Of de PVV-coalitiepartners verliezen al hun geloofwaardigheid, dat kan natuurlijk ook.