Wil je weten hoe slecht het is gesteld met de debatcultuur op links? Formuleer dan eens kritiek op de aanstaande fusie van GroenLinks en PvdA. Het maakt niet uit wat je zegt of schrijft, je zit in de ogen van de fanatieke fusie-voorstanders altijd fout. Zo verscheen afgelopen week een open brief van oud-fractievoorzitter Wim Meijer waarin hij alle argumenten over de fusie eens op een rijtje zet. Informatief leesvoer, maar fusie-voorstanders komen niet verder dan de kreet boomer.

Meijer is het niet met de fusie eens. Er zijn zoveel argumenten tegen dat ze zich slecht laten samenvatten. De belangrijkste is misschien wel dat als het hele politieke landschap naar rechts beweegt, het logisch is je in het politieke midden te positioneren omdat anders de afstand tot veel kiezers te groot wordt. De PvdA zou zo’n middenpositie kunnen claimen, maar dat doet de partij niet bij een samenwerking met GroenLinks. Dan gaat de combinatie juist naar links.

Nog zoiets. Welke ideologie heeft deze nieuwe combinatie? Het moet een links-progressieve partij worden, hoor je her en der, maar die bestaat al: GroenLinks. Wat voegt de PvdA daar precies aan toe? Een probleem met deze links-progressieve combinatie is dat deze – in ieder geval in de beeldvorming – verder af komt te staan van veel materiële noden van kiezers en vooral hoger opgeleiden aantrekt. Dat laatste probleem hadden GroenLinks en PvdA al, maar dat is met deze combinatie alleen maar erger geworden.

Snelheid maken

Frans Timmermans voelt urgentie om snelheid te maken en een nieuwe partij op te richten in plaats van een langzaam fusieproces in te gaan. Links moet zich verenigen want pas dan kun je echt een vuist maken tegen rechts. Er moet een nieuwe partij komen met een nieuw verhaal. Onwillekeurig vraag je je af hoeveel intellectuele energie Timmermans zelf in de nieuwe partij steekt. Wat is het nieuwe verhaal dan? Het fusieproces is al twee jaar bezig.

Welke ideologie heeft deze nieuwe combinatie?

GroenLinks-PvdA-Kamerlid Habtamu de Hoop ziet de samenwerking ook wel zitten en wil graag dat de nieuwe combinatie zich ook inhoudelijk vernieuwd. Het moet volgens hem voortaan meer gaan om de dagelijkse prijzen van producten die onbetaalbaar dreigen te worden zoals zorg, wonen en boodschappen. Herverdeling zou de focus niet meer moeten zijn. Wat is dit voor wartaal? De vraag is natuurlijk wie voor die lage prijzen moet zorgen en dan kom je al snel bij herverdeling uit.

Het probleem van GroenLinks en PvdA is vrij simpel: er is helemaal geen nieuw verhaal. Er waren grote inhoudelijke overeenkomsten en dus dachten de besturen deze partijen wel in elkaar te kunnen schuiven, maar behalve een grotere fractie in de Tweede Kamer die het politieke werk beter kan verdelen heeft dat maar weinig opgeleverd. Alle oppositiepartijen stijgen in de peilingen, behalve verenigd links.

Debat voeren

Toen het fusieproces van de twee partijen begon waarschuwden de tegenstanders voor een fuik: op een gegeven moment is de toenadering zo vergevorderd dat er geen andere optie meer over is. Zie de situatie nu: GroenLinks en PvdA zijn hun individuele uitstraling in alle opzichten kwijt en die komt ook nooit meer terug. Zo resteert alleen nog een fusie, of de oprichting van een geheel nieuwe partij, zoals Timmermans schijnt te willen. Hij realiseert zich kennelijk niet dat dit allemaal op hetzelfde neer komt.

Kritiek op dit proces hebben? Als je ouder bent ben je een boomer, als je jonger bent ben je te cynisch. Maar al die schreeuwers om linkse fusie hebben al twee jaar geen eigenstandig verhaal kunnen formuleren waarmee links het initiatief terugkrijgt en waarmee twee partijen samen meer zijn dan de som der delen. Er is geen enkele niet-hoogopgeleide enthousiast en dus heeft deze nieuwe partij electoraal enorme beperkingen.

Prima om dat niet te willen zien, maar het gevolg is dat er voor centrumlinkse kiezers straks nog maar weinig te kiezen valt. Is dat de bedoeling?