De wereld staat in brand, maar het werk gaat door. Toch sijpelt de wereld door in het werk, vooral daar waar mensen met een diverse achtergrond werken. Op de Haagse Hogeschool voelde een docent met een Marokkaanse afkomst de blikken op zich gericht naar aanleiding van de uitspraken van de minister-president over de integratiecrisis. Wanneer het onbehagen dat door de samenleving giert ook tussen collega’s gaat staan dan is er echt iets aan de hand. Er is ook enorme behoefte om daar iets aan te doen. Mensen willen verandering afdwingen en niet bij de pakken neerzitten.

Omdat ik toch ook heel wat ervaring heb met omgaan met verschillen, zal ik hier een aantal tips delen die ingezet kunnen worden om de werkplek veiliger te maken. Een sociaal veilige werkplek is ook een diverse werkplek, want waar je veilig bent daar kan je jezelf zijn. Om die veilige werkplek mogelijk te maken moet de nieuwsgierigheidsspier getraind worden, want zonder training laat de nieuwsgierigheid het afweten. Vanuit nieuwsgierigheid staan we open voor verhalen. En het zijn al die verhalen die de gemeenschap dragen.

Mijn eerste tip begint ermee om gewoon eens te vragen aan elkaar waar zijn of haar naam vandaan komt. Je zal ontdekken dat namen vele oorsprongen hebben en dat namen ontzettend veel emoties met zich meedragen. En je komt er ook achter hoe een ‘exotische’ naam goed uit te spreken, want kennis van de naam leidt ook tot beheersing van de naam.

Mijn tweede tip is om met elkaar een museum te bezoeken. Waarom groepsuitjes beperken tot uit eten of samen sporten? Juist het museum is een rustige, veilig plek waar door het contact met kunst verhalen verteld gaan worden. Kunst gaat over menselijke emoties als liefde, verlangen en dood. Het leven zelf, dus. In het museumcafé eet je samen met elkaar een appeltaartje. Er gaat een helende werking uit van zo’n bezoek.

‘Mijn laatste tip is geen tip maar een filosofie: respecteer de stilte’

Mijn derde tip vereist meer creativiteit: ga met elkaar wandelen door het gebouw. Meestal zie je elkaar pas binnen. Spreek voor de verandering af voor de deur en ga dwalen door de parkeergarage, fietsenhok, doe een tussenstop in de lunchroom, en bezoek het dak van het gebouw. Praat onderweg met alle collega’s die je tegenkomt. Spread the love!

Mijn vierde tip is om het groepsgesprek in drie stappen te doen. Stel je wilt praten over het thema ‘inclusie’, ga dan eerst dat gesprek aan met een collega, zoek dan samen twee andere collega’s op en praat erover door, ga dan met acht andere collega’s in gesprek en eindig dan plenair met de hele groep. Je bent dan beter voorbereid voor het Grote Gesprek. En de uitkomst van dat gesprek stemt hoopvol. We vergeten soms dat je complexe vraagstukken moet terugbrengen tot de persoonlijke dimensie.

Mijn laatste tip is geen tip maar een filosofie: respecteer de stilte. De stilte is er niet zomaar. Zwijgen is niet goed want dan verberg je iets wat misschien gezegd moet worden. Maar stilte is als meditatieve achtergrondmuziek, het bepaalt de stemming van de ontmoeting. Wanneer er ruimte is voor stilte zullen ook de collega’s die wat minder makkelijk uit hun woorden komen of geen haantje de voorste zijn, het woord durven nemen.

Ons bestaan is alsmaar sneller en jachtiger geworden dat heeft een negatieve uitstraling op ons vermogen tot communiceren. Als we onderkennen dat stilte een bepalende rol speelt in een veilige omgeving dan hebben we al best een grote stap gezet. Er is stilte voor het gesprek, en er is stilte na het gesprek. Zonder stilte stort het hele zaakje in.