We herkenden ze aan hun witte Range Rovers en Toyota’s met gezaghebbende logo’s erop. UNICEF, UNHCR of IRC viel daarop te lezen. Hun huidskleur leek soms op de onze, soms op die van Jean-Claude van Damme, die wij via het televisiescherm kenden. Hun verbindingsfactor was hun sterke overtuiging dat ons bestaan geen waarde had zonder hun werk. Dat viel in hun gezicht te lezen, aan de manier waarop zij naar ons keken. Wij, die alles achter lieten om een nieuw leven in het vluchtelingenkamp te bouwen. Zij, zelfverklaarde engelen die voedsel en onderwijs aan ons gaven. Ons lot lag in hun handen. Zij kregen een salaris dat honderd keer hoger was dan dat van de lokale bevolking, plus gratis chauffeur als bonus. Zij die gratis in één van de grote compounds aan de rand van het vluchtelingenkamp woonden.

Er is eindelijk aandacht voor de buitensporige macht van de ngo’s in onze wereld. De aanleiding is de recente onthulling van de Britse krant The Times over een seksschandaal binnen Oxfam Nofib. Uit de publicatie blijkt dat de hulporganisatie in 2011 zeven medewerkers moest ontslaan vanwege hun deelname aan seksfeestjes in Haïti. Dat gebeurde kort naar de aardbeving die aan tienduizenden mensen het leven kostte. Oxfam was één van de ngo’s die ter plek hulp aan de slachtoffers bood. De medewerkers in kwestie lieten prostituees onder een Oxfam-huisvesting komen. Onder die prostituees zaten ook minderjarigen, tegen de Haïtiaanse wetgeving in. Oxfam deed vervolgens geen aangifte, omdat het ervan uitging dat er toch niets mee gedaan zou worden.

Hoewel de organisatie ontkent dat het om een doofpot gaat, is het merkwaardig dat wij zeven jaar na dato pas achter deze informatie komen. ‘We hopen dat dit ertoe leidt dat we het vertrouwen kunnen terugwinnen van diegenen die ons werk steunen’, verklaarde de ngo, waarna het bekendmaakte een meldpunt te zullen openen. Want, het schandaal in Haïti blijkt geen incident. Ook andere medewerkers van de zogenaamde ontwikkelingsorganisaties blijken zich schuldig te maken aan het wangedrag. Afgelopen weken werd zelfs gesproken over het #MeToo-moment binnen de branche. Maar anders dan Hollywood-actrices die #MeToo populariseerden, hebben slachtoffers van seksueel misbruik door Oxfam-medewerkers geen podium om hun beklag te doen.

De verhalen over seksueel machtsmisbruik zijn al jaren bekend, maar omdat het niet gaat om wereldsterren sluiten wij onze ogen. Zo hebben verschillende onderzoeken het seksueel machtsmisbruik van de blauwhelmen van de Verenigde Naties in landen als Congo en Zuid-Soedan blootgelegd. Blauwhelmen die net als Oxfam-medewerkers naar de regio gestuurd waren om mensen te helpen, maar vervolgens hun positie misbruikten om in hun seksuele behoeftes te voorzien.

Door het Oxfam-schandaal dacht ik terug aan mijn eigen tijd in een vluchtelingenkamp, waar ik deels opgroeide onder het toeziend oog van ngo-medewerkers. Hoeveel vluchtelingenmeisjes zijn geruisloos het slachtoffer geworden van seksueel machtsmisbruik door ngo-medewerkers? Ik hoop niet één, maar ik vrees het ergste. De ngo’s weten er waarschijnlijk van, maar zullen in alle talen zwijgen. Die slachtoffers zullen nooit een eigen hashtag krijgen.

Oxfam en andere ngo’s, die mij en duizenden andere vluchtelingen in Tanzania hielpen, doen waardevol werk. Maar wat als blijkt dat de hand die jou voedt jou ook slaat? Wat als profeten en engelen ineens monsters blijken te zijn? Ngo’s zijn vooral het gezicht van wereldwijde ongelijkheid. Dat is wat het Oxfam-schandaal wederom heeft aangetoond. Meldpunten zijn een goed begin, maar ik ben bang dat het slechts symptoombestrijding is.