De profeet streed immer met open vizier. Zijn tegenstanders wisten met wie ze te maken hadden. Tegelijkertijd was de profeet ook iemand die volgens de traditie barmhartigheid betoonde met diezelfde tegenstanders of opponenten. Salafisten streven ernaar zich te gedragen als de profeet en de eerste generaties na hem. Ik vind dat lofwaardig. Je hebt een ideaal en je wilt dat realiseren. Niettemin heb ik kritiek op ditzelfde salafistische ideaal. In de eerste plaats begrijp ik niet dat veel salafistische stemmen niet vergezeld gaan van namen en gezichten. Zo ben ik regelmatig op Twitter in debat met ”@StopMoslimhaat”, ”@MoslimsinDialoog” en ”@Bilal_Moslim”, die mij nogal de maat nemen, wat ik niet erg vind, maar zonder hun gezicht te laten zien. Zij blijven anoniem en ik niet. Ik zou zeggen dat dat islamonwaardig is. De profeet toonde zijn gelaat, net als ik, laat de salafisten in Nederland dat ook doen.

En dat is precies het debat: zijn de salafisten wie ze beweren te zijn? De salafisten debiteren keer op keer hun mening dat wat zij doen en prediken binnen de vrijheid van godsdienst en vrijheid van meningsuiting valt. Dat ik geen weet heb van hun alleen maar vreedzame bedoelingen. En daarom viel mijn suggestie om een salafistische bijeenkomst in Almere, waar Nourdeen Wildeman en de Britse sjeik Haitham al-Haddad zouden spreken, te verbieden hen zwaar. Ik suggereerde voor de camera van omroep Flevoland dat de burgemeester van Almere er goed aan deed om alles wat juridisch mogelijk is te doen om de bijeenkomst te verbieden.

Waarom deed ik dat? In de eerste plaats ben ik oprecht overtuigd van de kracht van onze democratie. De rechter beslist in de laatste plaats waar de grenzen liggen van de vrijheid van meningsuiting. Zou de bijeenkomst, die overigens gewoon doorging, verboden zijn, dan kon de organiserende instantie naar de rechter stappen en zo kon dan jurisprudentie ontwikkeld worden. Maar dat is alleen maar de procedurele weg. Inhoudelijk heb ik grote moeite met een ideologie die au fond de democratie afwijst en naar een samenleving streeft die geregeerd wordt door de sharia. En hoewel ik veel respect heb voor islam, vrees ik voor onze vrijheden als de sharia zou heersen. Nu voegde Okay Pala, van de Hizb ut-Tahrir op Facebook (die immer respectvol blijft) me toe dat die ideale samenleving  niet hier in Nederland gevestigd zou worden. Dat zou ”daar” zijn, in de islamitische wereld. Waarom zei hij dat? Om me gerust te stellen? En als dat zo is, waarom gaan Pala en zijn achterban dan niet ”daar” wonen? En is het niet zo dat ze, ondanks deze bezwerende formule, niet alvast begonnen zijn?

Mijn grootste bezwaar tegen bijeenkomsten als die in Almere is evenwel de isolationistische werking die ervan uitgaat. Het discours is er sterk één van wij tegen zij en in een samenleving die alsmaar meer gepolariseerd raakt, worden de tegenstellingen steeds groter. Bovendien hebben partijen aan de uiteinden van de polen beide steeds meer stof om zich als slachtoffer te gedragen: de salafisten die nu onder vuur liggen maar ook de populisten die moslims en islam niet anders beschouwen als staatsgevaarlijke lieden. En de meest kwetsbare groepen van dit soort extreme opvattingen zijn de jongeren. Die zijn vatbaar voor zwart-wit-denken en zij plaatsen zich daarna vaak buiten de maatschappij. En dan leert de praktijk dat in kringen van salafisten jongeren zich zozeer isoleren dat zij vatbaar worden voor radicalisering en het opnemen van wapens.

De salafisten verwijten mij dat ik hen verwijt geweld te propageren. Nee, dat doe ik niet, maar wat ik ze wel verwijt is dat ze – willens en wetens? – een boodschap debiteren die leidt tot isolatie en zo tot mogelijke radicalisering. Vandaar mijn oproep om juridisch te kijken wat mogelijk is om dit soort bijeenkomsten te verbieden. En mijn  heilig geloof in de rechtsstaat. Zegt de rechter dat er geen juridische basis is deze predikers en bijeenkomsten te verbieden, ook dan heeft de democratie gezegevierd en profiteren, oh paradox, de salafisten, met en zonder gezicht, daarvan. Misschien is de ”geheime agenda” van de salafisten er wel één van het beleven van hun fundamentalistische vorm van islam onder de zonneschijn van de ook door hen uiteindelijk gewaardeerde democratie.

Jan Jaap de Ruiter is arabist aan de Tilburg University. Hij houdt zich bezig met de status en rol van het Arabisch en de islam in West-Europa en Marokko. Hij publiceert over beide thema’s in diverse talen, waaronder in het Frans, en gaat het debat erover aan in nationale en internationale context. In heden en verleden heeft hij in menig Nederlands en Europees onderzoeks- en ontwikkelproject geparticipeerd. Volg hem op Twitter: @janjaapderuiter