Wie een dezer dagen naar de bioscoop gaat, krijgt de kans om daar de meeslepende dramafilm Golda te zien. Een epos over de voormalige Israëlische premier Golda Meir, die Israël door de Jom Kippoer-oorlog leidde. Ongetwijfeld draait deze film nu omdat het precies vijftig jaar geleden is dat de Arabische legers probeerden de staat Israël te vernietigen.

Vijftig jaar na het meest hachelijke moment uit de jonge geschiedenis van de staat Israël ziet de politieke situatie in het Midden-Oosten er dramatisch anders uit. Israël en veel van haar Arabische buurlanden lijken niet langer gezworen vijanden, maar bondgenoten die steeds dichter naar elkaar toegroeien. Niet alleen Egypte en Jordanië, maar recent ook de Verenigde Arabische Emiraten, Bahrein, Marokko en Soedan hebben vrede met Israël gesloten. En het land dat zeer binnenkort lijkt te volgen is Saoedi-Arabië. Een ongekende ontwikkeling, met een grote impact op de geopolitiek van het Midden-Oosten en het Israëlisch-Palestijns conflict.

Zowel de Israëlische Premier Netanyahu als de Saoedische kroonprins Mohammed Bin Salman geven aan dat een vredesakkoord tussen beide landen zeer nabij is. In ruil voor de erkenning van en vrede met Israël krijgt Saoedi-Arabië Amerikaanse wapenleveranties en steun voor de ontwikkeling van een (verondersteld vreedzaam) nucleair programma. Ook wordt verwacht dat Israël inspanningen levert op het gebied van het tegengaan van nederzettingen in Palestijns gebied.

Of dat laatste ook echt zal gebeuren is de vraag. De Saoedische vrede met Israël lijkt de nagel aan de doodskist van de Palestijnen, die dromen van een eigen Palestijnse staat. Ooit beloofden de Arabische landen verenigd in 2002 vrede met Israël wanneer Israël bereid was om de bezetting van de Palestijnse gebieden te beëindigen. Twintig jaar later liggen de belangen van veel van deze landen ergens anders. Israël is niet langer de vijand, maar een vriend en bondgenoot. En de Palestijnen en hun zaak zijn niet langer prioriteit voor de Arabische landen. Hun rechten en belangen zakken steeds verder weg in een moeras van uitzichtloosheid.

De Saoedische vrede met Israël lijkt de nagel aan de doodskist van de Palestijnen

Voor de geopolitieke situatie van het Midden-Oosten kan deze vredesdeal grote implicaties hebben. Niet alleen wordt de bestaande anti-Iraanse alliantie tussen Israël en een groot aantal Arabische landen steeds hechter, de Saoedi’s krijgen met de deal ook geavanceerde Amerikaanse wapens en steun voor een eigen nucleair programma. Beide ongetwijfeld met oog op de ontwikkelingen in Iran. Alhoewel Iran en Saoedi-Arabië recent weer toenadering tot elkaar zoeken – met het oog op het beëindigen van de uitzichtloze proxy-oorlog in Jemen – bekijken ze elkaar nog steeds met argusogen.

Nu Iran langzaam maar zeker op weg lijkt naar een nucleair wapen kunnen de Saoedi’s niet achterblijven. De kans dat op termijn een nucleaire wapenwedloop plaatsvindt in het Midden-Oosten is aanzienlijk. De gevolgen hiervan kunnen groot zijn, maar ook beperkt. De kans bestaat natuurlijk dat er met drie nucleaire machten in een uiterst instabiele regio – Israël beschikt immers al over nucleaire wapens – een nucleair conflict uitbreekt. Maar waarschijnlijker is dat deze wapens zullen dienen ter wederzijdse afschrikking, waarmee een direct conflict tussen deze landen wordt voorkomen.

De kans is groot dat met een Israëlisch-Saoedisch vredesakkoord het Midden-Oosten vreedzamer en stabieler wordt. Daarnaast biedt het akkoord ook grote mogelijkheden voor de economische en technologische ontwikkeling van de regio. Oude vijanden worden vrienden, en de droom van een unie  à la de EU komt een stapje dichterbij.

Voor de Palestijnen valt er weinig te vieren. Hun droom van een eigen land lijkt met dit nakende vredesakkoord verder weg dan ooit. Naar hen kijkt niemand in de buurlanden meer om, helaas.