Vorig jaar zei ik als Nederlandse Turk dat het mijn plek niet was om wijzigingen aan te brengen bij de Nationale Dodenherdenking op 4 mei. Hoeveel Turken herdenken de Armeense Genocide immers op 24 april? Een jaar en tienduizenden Palestijnse doden later moet ik met pijn in het hart melden dat het Turkse onvermogen om waardig om te gaan met het eigen verleden niet langer als tegenargument gebruikt kan worden. Ook niet omdat fel ogende, maar hypocriete pleitbezorgers van de erkenning van de Armeense Genocide — zoals Geert Wilders, Caroline van der Plas, Dilan Yesilgöz en Omtzigts NSC — eenmaal aan de macht, alsnog niet overgaan tot formele erkenning ervan, ondanks een Kamermeerderheid.

Zoveel schijnheiligheid is moeilijk nog eens te herhalen. Als Turkse Nederlander eis ik dat we de Dodenherdenking per direct inclusiever maken. Kunnen we onze eigen doden nog wel herdenken als een niet onbelangrijk deel van de herdenkers, waaronder onze regering, medeplichtig is aan de genocide in Gaza?

Nee, dat kan met alle goodwill niet meer. De hypocrisie is te stuitend. Ik bedank de pro-Israëlische lobby voor het mogelijk maken van wat onmogelijk leek. De Nationale Dodenherdenking had een moment van waardigheid, integratie en inclusiviteit moeten zijn, maar doordat antisemitisme en zelfs de Holocaust worden gebruikt om Israëls genocide in Gaza te rechtvaardigen, is er een weerzin ontstaan bij Nederlanders die het zat zijn om als tweederangsburgers behandeld te worden. Chapeau!

Velen zullen bovenstaande vast fel en onbetamelijk vinden. En het doet inderdaad pijn om zulke woorden uit te spreken, maar wat is meer waard? De gevoelens van sommige Nederlanders die dit onfatsoenlijk vinden, of Palestijnse kinderen die elke dag worden kapotgebombardeerd? Sorry, maar dan kies ik voor nieuw leven.

‘Nooit meer’ is altijd bedoeld om al het leven te beschermen

Ik sta hier overigens niet alleen in. Steeds meer Nederlanders, met of zonder migratieachtergrond, kunnen de hypocrisie niet meer aan. Denk aan kritische denkers zoals Sinan Çankaya, die met zijn boek Galmende geschiedenissen afrekent met de selectieve herinneringscultuur, Jamal Ouariachi die in zijn columns bijna elke week de genocide in Gaza benoemt en ook een pas opzij doet op 4 mei, en, ten slotte, de organisatoren van ‘4 mei inclusief’ in Den Haag, met ruimte voor Palestijnse slachtoffers.

Dit zijn niet zomaar namen, maar allemaal mensen die zich hun hele leven hebben ingezet om op te klimmen en te integreren bij de goegemeente. Ze ervaren gedesillusioneerd een integratieparadox. ‘Je kunt niet met droge ogen ‘nooit meer’ zeggen wanneer je de huidige genocide faciliteert of steunt’, zeggen bijvoorbeeld de initiatiefnemers van The Rights Forum.

Nog een paar laatste woorden over de morele crisis die de Joodse gemeenschap ondergaat vanwege de misdaden die Israël dag in dag uit pleegt. Mijn woorden richt ik met name tot diegenen die onvoorwaardelijk achter Israël blijven staan. Ik denk dat ik begrijp wat u allemaal meemaakt. Voor mij was Turkije ook eens het perfecte land dat nooit iets kwaads kon doen. Ik heb zeker een jaar aan onderzoek en zelfonderzoek moeten doen in de jaren nul, voordat ik erkende dat wat er in 1915 is gebeurd, een genocide was.

Dit leven is vergankelijk. Uiteindelijk zullen we allemaal in as veranderen. Terugkeren naar de aarde. Het is aan u aan welke kant van de geschiedenis u straks herinnerd wilt worden. Aan de nationalistische kant, die bijvoorbeeld in Turkije na 110 jaar nog steeds de genocide ontkent en misdaden blijft legitimeren, of aan de zelfkritische kant die de medemenselijkheid van de Armeniërs en de Palestijnen volwaardig erkent.

De erkenning daarvan is geenszins een bezoedeling van de herinneringscultuur van de Holocaust. Integendeel, ‘nooit meer’ is altijd bedoeld om al het leven te beschermen. Ook dat van onze Palestijnse medemensen. Het verzwijgen, bagatelliseren of ontkennen daarvan is juist een smet op de herdenking van al onze doden.