Toen dertien jaar geleden het kabinet Balkenende-IV (CDA, PvdA, ChristenUnie) viel, voelde ik me opgetogen. Misschien komt er dan eindelijk verandering voor de allochtonen die disproportioneel werkloos vastzaten in Amsterdam Nieuw-West, dacht ik. Als een van de weinige universitair afgestudeerden in de contreien, had ook ik – ‘typisch allochtoons’ – geen baan. Ik schaamde me ervoor en was depressief geworden, omdat ik geen cent te makken had. Na de zoveelste afgewezen sollicitatie stopte ik zelfs met praten met mijn eigen familie. Ik viel helemaal stil. Uit radeloosheid gaf ik hen kennelijk de schuld voor mijn eigen falen.

Halverwege 2010 krabbelde ik langzaam op, door vrienden weer te mailen en opnieuw te zoeken naar werk. Raak! Via-via vond ik een bijbaantje bij een commercieel promotiebedrijf. Flyeren voor Yakult yoghurt-drankjes en nog meer van dat soort werk op niveau. Precies op een van die troosteloze promotiedagen, waarin je voor de buitenwereld de hele tijd goed weer moet spelen voor sales, kwam het nieuws dat de PvdA de verkiezingen in zou gaan met Job Cohen als nieuwe partijleider. Dat maakte me uiteraard enthousiast.

De man die na de ellendige jaren van de moord op Theo van Gogh als burgemeester ‘de boel enigszins bij elkaar’ wist te houden, in tegenstelling tot de polariserende minister van Integratie Rita Verdonk. Natuurlijk had de man die de verkiezingen inging met de slogan ‘Iedereen telt mee’ bij mij een streepje voor. Helaas voor Nederland verloor hij die cruciale verkiezingen met één zetel de aan de VVD van Mark Rutte.

Al mijn hoop voor positieve verandering vervloog. Rechts en racistisch-rechts waren aan zet met Rutte-I. In onderhandelingen met het CDA en de PVV zei Rutte dat er een kabinet komt waar ‘rechts Nederland de vingers bij aflikt’. Bij de Provinciale Statenverkiezingen in 2011 ging Rutte een stapje verder: ‘Ik ga Nederland weer teruggeven aan de Nederlanders.’ De rest is geschiedenis.

Het gevoel dat wij hier niet horen, dat is wat we constant van Rutte en zijn kabinetten kregen

Wat volgde was neoliberaal egoïsme. De afbraak van de verzorgingsstaat met ongekende bezuinigingen. Elke dag islamofobie, verpakt als vrijheid van meningsuiting. Een eeuwigdurende wachtlijst voor sociale woningen, omdat die aan de markt werden verkocht. Privatisering en eigen risico in de zorg. ‘Zelfredzame’ ouderenzorg. Rutte zei als op klap op de vuurpijl  ‘pleur op’ tegen Turken, krachttermen die hij nooit heeft gebruikt tegen rellende autochtonen. Moet ik nog meer opsommen?

Ja, ik noem nog de toeslagenaffaire, een vorm van institutioneel racisme waar Rutte nooit verantwoordelijkheid voor heeft genomen. Rutte bleef maar wijzen op buitenlanders die ‘onze vrijheden’ zouden afpakken. ‘Ga weg als je Nederlandse waarden afwijst’, liet hij in bijna alle grote kranten als advertentie plaatsen tijdens de verkiezingen in 2017.

De angst en verwoesting die Rutte tot ongeveer 2020 bij Nederlanders met een migratieachtergrond heeft veroorzaakt is niet uit te leggen. Het gevoel dat wij hier niet horen, dat is wat we constant van hem en zijn kabinetten kregen. Het gevoel dat wij hier wel horen als gelijkwaardige burgers is wat de antiracismebeweging, met Black Lives Matter voorop, op straat met demonstraties heeft veroverd, ondanks Rutte.

Hij kwam met xenofobie, bleef aan de macht met xenofobie en verlaat de politiek met xenofobie over de rug van oorlogsvluchtelingen. Dat de regering onder zijn leiding excuses maakte voor het slavernijverleden doet daar niks aan af. Ten eerste is Nederland daarmee honderdvijftig jaar te laat en ten tweede blijkt die komma van Rutte toch een dikke punt te zijn. De hele discussie over herstelbetalingen gaat hij niet meer voeren.

Trouwens, veel tegenstanders van Rutte lijken blij te zijn met zijn vertrek. Juich niet te vroeg, zoals ik dat deed in 2010. Het kan nog altijd erger met bijvoorbeeld Dilan Yesilgöz als nieuwe lijstrekker van de VVD. Als er één ding erger is dan een xenofobe witte man als premier, dan is het wel een xenofobe premier van kleur. Zij gebruiken hun eigen achtergrond als schild tegen de beschuldiging van racisme. Er zijn genoeg liberale politici, van Ulysse Elian tot Malkis Jajan, om die taak met verve op zich te nemen. We zijn nog lang niet af van de VVD.