Zelfs het lekker dansen op een zomerfestival heeft zijn onschuld verloren. Verschillende van deze festivals zijn opgekocht door een Amerikaanse durfinvesteerder die ook investeert in de Israëlische wapenindustrie. Met het kopen van een kaartje voor Lowlands of Zwarte Cross spek je de kas van een bedrijf dat geld verdient aan de bezetting. In zijn zucht naar eeuwige winst stofzuigt het hyperkapitalisme alles wat mooi en lelijk is, ethisch en immoreel, bij elkaar – als het maar dividend oplevert.

Moet ik als schrijver nog wel optreden op zulke festivals? Deze gigantische boom aan investeringen maakt ons allemaal medeplichtig aan mensenrechtenschendigen en militair geweld. Het kaartje dat we kopen, het drankje dat we drinken; onze vrije tijd, die paradijselijke plek waar je lekker jezelf kan zijn zonder bang te hoeven zijn ergens op aangekeken te worden, heeft zijn onschuld verloren.

Dan maar niet naar Lowlands gaan? Een jaartje overslaan? De paar keer dat ik er optrad als schrijver vond ik het vooral erg druk maar wat was ik onder de indruk van de duizenden mensen die gelukzalig rondliepen, vol van liefde en muziek. Onze transnationale economie is een nieuwe fase ingegaan: onze persoonlijke ruimte waarin we consumeren, geld uitgeven en genieten is een hyperpolitieke ruimte geworden. Je moet goed kijken of de groente of fruit die je koopt niet op gestolen land is verbouwd. Of het linkse festival dat je bezoekt niet als melkkoe wordt gezien door cynische investeerder. Wie denkt dat zijn consumptiepatroon ‘vrij’ is, is naïef.

Ik was nerveuzer voor het optreden dan mijn dochter

Dj’s hebben al aangekondigd niet op deze foute festivals te willen optreden. Maar dan sterft de cultuur. Hoe dan ook: optreden heeft zijn glans verloren, je wordt linksom of rechtsom altijd misbruikt. Filmpjes doen de ronde op TikTok, iedereen vindt er wat van. Als optredend artiest ben je al snel aangeschoten wild. Wat verlang ik weer naar de puurheid van een optreden, het spontane contact met publiek.

Zo’n moment van innige samenkomst vond afgelopen vrijdag plaats toen ik mijn dochter naar de Amsterdamse Jordaan bracht om op te treden bij Moustaqbal, een gezellige huiskamer waar groepen Marokkaans kunnen eten. Met de opbrengst van de avond worden vrouwenprojecten in Marrakech ondersteund. Vriendin en ontwerper Mina Abouzahra en kok Merijn Tol schotelden het publiek een driegangenmenu voor. Mijn dochter had aangeboden om op de viool te komen spelen. Ik ging mee als manager.

Het werd het eerste optreden van mijn dochter. Ik was nerveuzer voor het optreden dan mijn dochter. Ze is nog maar negen, ik vreesde voor teleurstelling bij haar. Onverdroten zette mijn dochter het muziekstatief op, pakte haar viool. Ik voelde beklemming. In het achterafkamertje zetten we ons neer, in afwachting van het optreden. Ik kon me er niet toe aanzetten om naar haar te kijken, veel te spannend. Wat als het misging? Angstscenario’s vlogen door mijn hoofd, de prille kinderziel in de knop gebroken.

Optreden is een oefening in kwetsbaarheid, de ogen op je gericht, laat het maar zien! Meestal gaat het goed, het kan ook misgaan en dat hoort erbij. Maar dat wens ik niet voor mijn dochter. Het vibrato van de viool bereikte ook mijn oor, dat was mijn dochter die daar de show stal. Wat vond ik haar moedig, wat vond ik mezelf klein. Er klonk applaus. Ze maakte niet de indruk nerveus te zijn geweest. Ik pakte haar vioolkoffer en droeg haar rugzak, iemand had tenslotte een daverende prestatie geleverd. Een trotse vader maar wel een met knikkende knieën.