Wat zien jullie in je omgeving van de woningnood? Waar ligt de oplossing voor jou en voor de maatschappij? Het vaste panel van de Kanttekening spreekt zich hierover uit. ‘Er is inmiddels vijftien jaar wachttijd.’

Ruben Arnhem, docent

‘Gelukkig ben ik voor de komende jaren voorzien van een fraaie vrijesectorwoning met tuin. Sinds drie jaar woon ik hier en ik noem het nog steeds een lot uit de loterij. Om mij heen zie ik een hoop mensen die dat geluk niet hebben. In Rotterdam hadden we jarenlang te veel sociale huur, waardoor huurders geen wooncarrière konden maken. Wie sociaal huurde, bleef ongeacht zijn salaris zitten waar hij zat, met een tekort aan vrijesectorhuizen als gevolg. Kopen wordt door bureaucratie onmogelijk gemaakt. Van een young professional wordt verwacht dat hij 1.250 euro huur kan betalen, terwijl hij geen hypotheek kan krijgen van 750 euro in de maand. Dan kun je denken aan bouwen, bouwen, bouwen. Dat is mooi, maar als de stikstofmaffia allerlei bouwprojecten kan tegenhouden vanwege wat stikstof- of CO2-uitstoot, komen we niet ver.

‘Sinds kort wonen er Oekraïners in een oud gebouw bij mij om de hoek’

Vergeet ook de bezwaarmakers niet. Van die mensen die denken dat zij met een koopwoning zonder eigen grondbezit, die vaak nog eigendom is van de bank, denken te kunnen bepalen wat er in de buitenruimte gebouwd mag worden. Sinds kort wonen er Oekraïners in een oud gebouw bij mij om de hoek. Ik heb daar niet om gevraagd, toch was het voor twee jaar nodig. Met de lobby hebben we al geregeld dat het gebouw na twee jaar gesloopt wordt,  zodat daar een natuurspeeltuin gebouwd kan worden. Zo hebben we mensen in nood geholpen en doen we daarna ook aan CO2-reductie. Het hoeft allemaal niet zo ingewikkeld te zijn.’

Anushka Soekhradj, sociaal werker

‘De woningnood valt amper te bolwerken. De geluiden die ik vanuit mijn directe omgeving hoor, zijn dat jongeren erg lang bij hun ouders blijven wonen omdat ze niet in aanmerking komen voor een woning. Ook blijven mensen die scheiden bij elkaar wonen, omdat er voor de vertrekkende partij op korte termijn geen betaalbare huurwoning te vinden is. En omdat het niet te doen is om in je eentje te kopen.

Ik werk zelf bij een woningcorporatie en weet dat er verschillende toewijzingsmethoden bestaan. In de ene regio worden woningen toegewezen op basis van hoe lang je ingeschreven staat als woningzoekende. Andere corporaties bekijken je leeftijd, of hoe lang je in je huidige huis woont. Wat is een eerlijk toewijzingsproces? Woningcorporaties opereren vanuit het maatschappelijke doel om zoveel mogelijk sociale huur te realiseren. Alleen is het geld op – of het raakt op – en dat probleem speelt bij alle corporaties in Nederland. Om geld binnen te harken, verhogen corporaties de huren, of starten ze nieuwbouwprojecten.

‘Waar ik vandaan kom, huren we niet omdat men dat weggegooid geld vindt. Kopen is investeren’

We bereiken hier de fase waarin de woningbouwverenigingen die sociale nieuwbouw willen realiseren, moeten gaan samenwerken met particuliere investeerders. Daar zitten behoorlijk wat haken en ogen aan. Dat wiel wordt momenteel nog uitgevonden. Sociale woonvoorzieningen zijn bedoeld voor de ‘onderkant’ van de maatschappij: voor de mensen die niet in staat zijn zelfstandig huisvesting te realiseren omdat ze vanwege hun inkomen geen akkoord krijgen voor een hypotheek. Voor hen doet de overheid via de huurtoeslag zelf ook een duit in het zakje, om tegemoet te komen in de woonkosten.

Waar ik vandaan kom, huren we niet omdat men dat weggegooid geld vindt. Kopen is investeren. Op een dag heb je je woning afbetaald, terwijl je met een huurwoning altijd blijft betalen. Je huis wordt nooit van jou, maar je pompt er wel veel geld in. Huren zal ik zelf nooit doen en ik zal doen wat ik kan om mijn kinderen te begeleiden naar een koopwoning, zoals mijn ouders bij mij gedaan hebben. Ik ben me bewust van de luxepositie, maar mijn familie werkt daar dan ook hard voor.’

Mostafa Hilali, militair

‘Ik heb zelf een koopwoning en de moeder van mijn kind ook. Dus wij en onze zoon hebben gewoon mazzel. Maar in mijn omgeving zie ik wel neven en nichten die in benarde situaties zitten en hele hoge huren moeten betalen. Het is gewoon veel te duur voor jongere generaties en starters. En omdat de huizenprijzen zo hoog zijn, is het bijna onmogelijk om een hypotheek te krijgen. Je ziet en hoort het overal.

De realiteit is dat we hier ook erg moeilijk uit gaan komen vanwege alle stikstofregels, waardoor nieuwbouwprojecten niet snel van de grond komen. En bovendien vind ik dat we ook erg voorzichtig moeten met alles en overal vol te bouwen. Is dat wel goed voor ons? Is het leefbaar?

‘Het kabinet zoekt de oplossing in onhaalbare voorstellen om migratie in te dammen’

De oplossing ligt er denk ik in, om slimmer om te gaan met bestaande gebouwen. Ik woon bijvoorbeeld best ruim, maar ik zie dat veel bouwtechnisch onhandig is ingericht, waardoor best veel ruimte verloren gaat. Als er aanpassingen mogelijk zijn, dan hou je meer grondoppervlakte over, waarmee ook starters bediend kunnen worden. Maar of het huidige kabinet dit zal doen is de vraag. Dat zoekt de oplossing in onhaalbare voorstellen om migratie in te dammen. Ze hebben het vooral daar over, en niet echt over praktische oplossingen voor de woningnood.’

Ahmed Abdillahi, postbezorger

‘De woningnood is de sociale kwestie van de eenentwintigste eeuw. In de Rotterdamse Tweebosbuurt heb ik als overbuurman een Noord-Afrikaanse man die met vijf jonge kinderen in een veel te kleine woning woont. Hij is al jaren bezig om een andere, passende woning te vinden, maar de corporatie geeft geen kik.

Daarnaast heb ik Turkse buren, met kinderen die rond de dertig jaar zijn, maar die nog steeds thuis wonen. De situatie in Rotterdam is niet gezond meer. En in Amsterdam is het nog veel erger. Nederland is qua wonen gewoon vastgelopen. En weet je waar je dat uiteindelijk ziet? Op straat. Ik moest onlangs heel vroeg bij Rotterdam Centraal zijn. Wat ik daar aantrof, daar schrok ik me echt te pletter van. Zeker twintig mensen lagen op de grond in het station te slapen. Echt zielig om te zien. Weet je wat ik dan denk? Dit is de toekomst van al die mensen die nu noodgedwongen in de sociale huurwoning van hun ouders wonen en straks op straat belanden als hun ouders er niet meer zijn. Alleen in zeer uitzonderlijke gevallen gaat de sociale huurwoning dan over naar de kinderen.

‘Een dak boven je hoofd is fundamenteel’

Het is al verdrietig genoeg, maar er zit echt een grote, door politici gecreëerde ramp aan te komen voor de jonge generaties. De VVD is hoofdverantwoordelijk, maar werkte hiervoor samen met de PvdA, de PVV, het CDA, D66 en de ChristenUnie. Een dak boven je hoofd is fundamenteel. De machthebbers van Nederland hebben de toekomst van duizenden jongeren kapotgemaakt en het kabinet-Schoof gaat daar helemaal niks aan veranderen.’

Jakob de Jonge, kunstenaar

‘Mijn gezin en ik hebben best geluk gehad. We hebben nog voor de grote prijsstijgingen een huis kunnen kopen. We zien om ons heen dat dat vrienden en bekenden niet meer gaat lukken. De kans voor de huidige generatie jonge mensen om later een huis te kopen wordt steeds kleiner. En dat heeft fundamenteel te maken met het feit dat huizen door banken en pandjeseigenaren worden gezien als investeringsobject. Stef Blok en Mark Rutte hebben de deur wagenwijd voor deze partijen opengezet. Het was vooral VVD-beleid om de woningmarkt vrij te geven, zodat allerlei grote investeerders op de markt kwamen en van alles hebben opgekocht, puur uit winstmotieven. Dat heeft de prijs enorm opgedreven. Dit terwijl wonen een grondrecht is, net zoals water, elektriciteit en zorg. Daar zouden geen woekerwinsten over gemaakt mogen worden. Huisjesmelkers en particulieren die geld willen verdienen aan iets wat eigenlijk een nutsvoorziening is, doen dat nu wel.

Deze manier van omgaan met woonruimte moet veranderen. We belanden langzamerhand in een nieuwe feodaal model: een standenmaatschappij met de bezitters van vastgoed, grond en productiemiddelen aan de ene kant en de zogenoemde ‘werkende armen’ aan de andere kant. Steeds meer mensen zitten opgezadeld met enorme hypotheekschulden of moeten voor de rest van hun leven een disproportioneel deel van hun inkomen reserveren voor woekerhuren. Dit is funest voor een maatschappij.

‘Als het systeem niet compleet wordt hervormd, gaat dit verkeerd aflopen’

De grootgrondbezitters van nu voegen niks toe aan de economie, maar parasiteren op de daadwerkelijk geleverde arbeid van iedereen met een salaris. Hoge hypotheken en huren zijn de facto de belasting die iedereen betaalt aan de superrijken. Geld dat verdwijnt en niet terugkeert in de vorm van sociale investeringen. Dit gaat een keer verkeerd aflopen als het systeem niet compleet wordt hervormd en alle vormen van onproductieve economische activiteit worden teruggedrongen, gereguleerd en maximaal belast.’

Ayala Levinger, softwareontwikkelaar 

‘Als we het over de woningcrisis hebben dan maak ik me vooral zorgen over de jongeren. Over de mogelijkheden die ze niet hebben, dus de vrijheid om alleen en zonder ouders te wonen, wat heel gezond is. Als ouder van twee tieners is het natuurlijk niet zo verwonderlijk dat ik me daar zorgen over maak.

Maar voor mij is de woningcrisis ook direct verbonden met onderdrukking binnen een relatie. Dit treft, laten we eerlijk zijn, vooral vrouwen, die noodgedwongen bij een partner inwonen, maar eigenlijk bij diegene weg willen. Alleen hebben deze vrouwen vaak geen recht op urgentie en staan ze nog niet lang genoeg ingeschreven voor een sociale huurwoning. Er is inmiddels vijftien jaar wachttijd.

‘De woningmarkt is er niet voor alleenstaande ouders’

Soms zijn die kwetsbare mensen immigranten, zonder familie die eventueel nog een uitweg kan bieden. Waar moeten deze mensen heen? Ik zat zelf negen jaar lang in deze situatie! Bij de gemeente zeiden ze: ‘Zoek maar een kamer voor jezelf, je kinderen krijgen al een ander adres.’ Maar verwachten ze nu echt dat ik mijn kind van twee verlaat? Ik bleef dus uit noodzaak wonen in een omgeving die erg ongezond was voor iedereen.

De woningmarkt – koop én huur – is alleen maar bestemd voor koppels met twee salarissen. Niet voor alleenstaande ouders en ik weet dat mijn situatie niet uniek was. Het is een maatschappelijk probleem.’