Nederlanders trekken er massaal op uit voor hun ‘welverdiende’ vakantie. Maar kun je onbezorgd genieten terwijl de wereld in brand staat? Het dK-panel over ‘vakantieschaamte’. Zetten zij de Gaza-knop uit in de zomer?

Dimple Sokartara, communicatieadviseur

‘Ik voel me soms schuldig over het hebben van ‘een goed leven’, los van vakantie. Tegelijkertijd denk ik niet dat het helpt om dan maar te stoppen met leuke dingen doen. Toch is dat ook lastig, omdat wat er in Gaza en andere plekken op de wereld gebeurt zo aangrijpend is.’

Ruben Arnhem, docent

‘De koffers zijn gepakt, mijn zonnebril ligt klaar en de voorpret begint al bij de eerste slok bubbels op het vliegveld. Nee, ik heb geen last van vakantieschaamte. Helemaal niet zelfs. Mijn vakantie is geen vlucht, geen luxegril, maar een verdiende beloning na maanden van hard werken.

‘Wat mij pas echt raakt, is dat er in ons rijke land, kinderen zijn die zes weken lang thuiszitten’

‘Toch voel ik wel iets. Geen schuld, maar besef. Besef dat er op dit moment mensen zijn die leven in oorlog, in rampspoed of gewoon in stille armoede. Natuurlijk raakt het mij als ik beelden uit oorlogsgebieden zie of hoor hoe de wereld brandt. Toch kunnen wij niet allemaal als Atlas al het wereldleed op onze schouders dragen. Dat is onmenselijk, en het verandert niets.

‘Wat wel iets verandert? Even stilstaan. In gebed. In vasten. In geven. Wat mij pas echt raakt, is dat er in Nederland, ons rijke land, kinderen zijn die zes weken lang thuiszitten. Geen zee, geen bos, geen kampvuur. Geen nieuwe herinneringen. Alleen maar wachten tot het weer september is. Daarom steun ik organisaties als Het Vergeten Kind. Iedereen zou iets van de zomer moeten kunnen proeven. Elk kind heeft recht op een onbezorgde lach. Door ervoor te zorgen dat deze kinderen vakantie kunnen vieren, smaakt die Aperol Spritz op het terras in Italië nog beter.’

Mostafa Hilali, militair

‘Het is vakantietijd en ook ik probeer daarvan te genieten. Dat zal ook zeker lukken, want we gaan met de familie naar Marokko. Lekker eten, mooi weer en veiligheid zijn daar een gegeven. En ik voel me gezegend dat dit zo is.

Maar al die zaken zijn niet voor iedereen vanzelfsprekend. Of we het nu over de Palestijnen hebben, de inwoners van Oekraïne, of ongedocumenteerden in Nederland – velen op aarde leven in een situatie waarin de basics of life onder druk staan. Allen vragen zich af of morgen gaat komen, of er nog aandacht is voor hun lijden.

‘Dat geeft inderdaad een dubbel gevoel’

‘En dat geeft dus inderdaad een dubbel gevoel. Want kan het wel dat wij zo aan het genieten zijn, terwijl zoveel mensen dichtbij en ver weg dat niet kunnen? Zouden we meer moeten doen? Zouden we meer moeten laten, uit solidariteit? Ik vind het lastig, als ik eerlijk ben. Want hoewel ik zelf wel die prijs wil betalen, in hoeverre kan ik dat van mijn zoontje van tien vragen? Moet ik hem de mooie momenten met zijn neven, nichten, ooms, tantes en grootouders onthouden uit schuldgevoel?

‘Dus ja, we gaan op vakantie en gaan er een mooie tijd van maken. Maar daarbinnen gaan we ook aandacht geven aan de mensen die dat niet kunnen. Meer kunnen we helaas nu niet doen.’

Ayala Levinger, softwareontwikkelaar

‘Ik ervaar gemengde gevoelens rond de zomervakantie. Jarenlang was dit hét moment om mijn familie in Israël te zien, maar sinds 2014 vier ik mijn vakanties niet meer daar. Het contrast werd te groot. Op het strand zitten in mijn geboortestad, terwijl Gaza – nog geen 90 kilometer verderop – belegerd en afgegrendeld is, dat voelde niet goed. Als moeder vind ik het onverantwoord om mijn kinderen mee te nemen naar een plek waar het ontmenselijken van anderen genormaliseerd is.

‘Toch blijft de zomervakantie het enige moment om mijn Israëlische familie te zien – nu in een ander land. Dit jaar voelt het nóg zwaarder. Mijn familie is zionistisch en over Gaza zwijgen we. Die stilte vergroot de afstand, niet alleen geografisch, maar ook emotioneel. Terwijl wij rustig ontbijten of zwemmen om af te koelen, denk ik aan het extreme contrast met Gaza. Israël gebruikt verhongering als wapen; mensen overleven soms dagen zonder eten en sommigen overleven de honger niet. De zee, voor ons een plek van ontspanning, is vaak de enige bron van verkoeling of zelfs water om je mee te wassen voor Palestijnen, maar hen wordt die toegang ontzegd. Mijn familie lijkt deze gevoelens en gedachten niet te delen.

‘Toch blijft de zomervakantie het enige moment om mijn Israëlische familie te zien’

‘Toch ga ik, om mijn moeder, schoonzus en nichtjes te zien, ondanks alles. Om op te laden en kracht te vinden voor een strijd die nog lang niet voorbij is. Iedereen met een geweten zou deze gemengde gevoelens moeten hebben. Helaas zijn er te veel mensen aan de macht die dat niet voelen. Zij voelen geen schuld over het bewapenen van Israël en het politiegeweld tegen demonstranten die protesteren tegen de genocide. Deze kloof in empathie maakt de situatie schrijnender.’

Ahmed Abdillahi, postbezorger

‘Nee, ik denk niet dat er vakantieschaamte is in Nederland. Het is jammer voor Gaza, maar velen denken dat het toch helemaal niks uitmaakt wat ze doen of laten. Ik vrees dat het, net als Oekraïne, een langdurige oorlog zal worden. En dan ebt het weg bij mensen.

‘Iedereen om me heen is op vakantie of maakt plannen daartoe. Vakantieschaamte of vliegschaamte zijn gewoon woordjes die even trendy zijn, maar ze slaan geen deuk in een pakje boter. Als mensen dat echt menen, dan moet de vakantie-industrie met verre reizen op de schop. Daar zijn miljarden mee gemoeid.

‘Vakantieschaamte of vliegschaamte zijn gewoon woordjes die even trendy zijn’

‘Ik ben zelf ook op vakantie geweest. Twee weken naar Engeland. Ik ben met de trein gegaan, maar dat heeft niks met vliegschaamte te maken. Dat heb ik altijd al zo gedaan. Ik voel me er niet schuldig over. Hoe moet ik anders mijn familie zien?’