De verkiezingen in Turkije staan voor de deur. Ook veel Turkse Nederlanders kunnen daarvoor stemmen. Maar moet je dat wel willen: stemmen in een land waar je niet woont? Het vaste panel van de Kanttekening spreekt zich uit.

Mostafa Hilali (48), militair:

‘Het simpele antwoord hierop is: ja, dat mag. Stemmen is een recht, basta. De vraag of het wenselijk is, doet er niet toe. Je mag geen beperkingen opleggen aan een democratisch proces, waar dat ook plaatsvindt.

Als we ons zorgen maken over de politieke participatie van Turkse Nederlanders in het Nederlandse politieke systeem, dan moeten we beter ons best doen in Nederland. Dat doe je niet met een verbod voor stemmen in het buitenland. Dat doe je door een meer welkom klimaat te creëren in Nederland.

Het is toch frappant: eerst worden Turkse Nederlanders hier gestigmatiseerd vanwege hun Turkse achtergrond, en als ze dan stemmen voor Turkse verkiezingen is het ook weer niet goed. Je laat ze op deze manier ontheemd en ontredderd achter. Geef het goede voorbeeld, zou ik zeggen, betrek ze beter in het Nederlandse politieke proces. Dat er meer voor Turkse verkiezingen zou worden gestemd is in die zin een spiegel voor ons hier.’

Dimple Sokartara (29), communicatieadviseur:

‘Ik ben van mening dat de mensen die in het land zelf wonen, de meeste invloed moeten hebben, omdat het hen direct aangaat. Maar tegelijk kan ik me ook goed voorstellen dat mensen met veel familie en vrienden in Turkije, ook willen stemmen zodat ze voor hen invloed kunnen uitoefenen, hopelijk positief. Zolang je een paspoort hebt van een land, geeft dat jou het recht om te stemmen, ook al woon je daar niet direct.

Er is natuurlijk wel een negatieve kant. Mensen kunnen op partijen stemmen die de democratie niet bevorderen. Maar het blijft lastig om te bepalen dat er niet gestemd mag worden, omdat er ook negatief gestemd kan worden. Want dat is natuurlijk ook gewoon een keuze, waar de democratie wellicht niet mee vooruit komt, maar het blijft een stem. Je paspoort mag wel iets waard zijn.’

Ahmed Abdillahi (42), postbezorger:

‘Het is belangrijk om even de geschiedenis erbij te halen. Meer dan een eeuw geleden waren Italianen in Amerika nog heel sterk verbonden met het thuisland Italië, met feesten en familie. Dit waren vooral de eerste en tweede generatie Italiaanse immigranten in de VS. Ze woonden in Amerika, maar waren geestelijk nog in Italië. Die verbondenheid is dus heel menselijk. Ook schreef Sinan Çankaya dat meerdere loyaliteiten hebben heel normaal is in zijn boek Mijn ontelbare identiteiten.

Aan de andere kant lijkt het me ook gezond dat de verbondenheid met het oude thuisland na de derde en vierde generatie wegebt. Het nieuwe thuisland zou het focuspunt moeten zijn.

Expats zijn een ander verhaal. Die wonen meestal maar op tijdelijke basis in een gastland. Ze denken aan hun toekomst, met nog steeds het land waar ze vandaan komen in het hoofd.

Het lijkt mij heel onwenselijk als er aan mensen van na de derde en vierde generatie, die volledig in het ene land wonen, nog steeds wordt getrokken door het oude thuisland, bijvoorbeeld met deze verkiezingen.’

Ibrahim Özgül (39), ondernemer en bestuurder:

‘Dat moet zeker kunnen, ongeacht voor welk land. I Turkije voor veel Turkse Nederlanders een geboorteland. Mensen hebben er familie wonen, of hebben zelf daar een paar jaar gewoond en gaan er op den duur weer wonen. Daarom willen Turken over de toekomst van het land wel enige democratische zeggenschap hebben.

Voor mij is het in die zin heel simpel en duidelijk: in een democratisch land als het onze moet die vrijheid gewoon kunnen bestaan. De banden met Turkije kun je niet zomaar afknippen, ook al is het niet je thuisland. Als je met je stem kan bijdragen aan de democratisering van Turkije, dan is dat ook goed voor onze veiligheid. En als je stemt op precies het tegenovergestelde, dan hebben we dat maar te accepteren. Dat is ook democratie.’

Anushka Soekhradj (29), sociaal werker:

‘Ik kan daar kort over zijn. Ik begrijp dat er redenen zijn om wel vanaf een afstand te willen stemmen. Bijvoorbeeld om je familie in je land van herkomst tot steun te zijn. Of dat je zelfs overweegt terug te migreren naar dat land, als de situatie daar verbetert, nadat je daar ooit bent weggegaan vanwege de politieke situatie.

En toch vind ik dat wanneer jouw stem geen directe invloed heeft op jou, je ook niet hebt mee te bepalen. Je woont er niet, je weet niet echt wat er speelt. De stemmen van Nederlandse expats in het buitenland worden ook verzameld, maar dan in de vorm van ‘spookprovincies’, omdat dat sommige grote partijen met veel kiezers in het buitenland goed uitkwam. Je bent weggegaan uit een land, laat dan het kiezen over aan de mensen daar. Ze hebben stemmers zat.’

Leontine Vreeke (45), salesmanager:

‘Voor veel mensen geldt dat je land je land blijft. Ongeacht hoelang je er niet meer woont. Echter, als je al heel lang niet meer in je vaderland woont, moet jij dan gaan bepalen hoe de ingezetenen moeten gaan leven? Met een politiek waar jij als niet-ingezetene de gevolgen of effecten niet van zult ervaren?
Als je tijdelijk niet meer in je eigen land woont, vind ik het een ander verhaal. Dan wil je graag invloed hebben op de maatschappij waar je op termijn weer onderdeel van zal uitmaken. Maar stemrecht voor iemand die al tien jaar niet meer in het land van herkomst woont? Ik zet er echt vraagtekens bij.
Als burger heb je stemrecht om te kiezen voor een partij die jouw belangen of normen en waarden verdedigt. Een partij die volgens jou het beste gaat doen voor de maatschappij waar jij onderdeel van bent. Die relatie met de maatschappij vind ik belangrijk.’