Techmiljardairs als Elon Musk en Mark Zuckerberg krijgen steeds meer invloed op onze levens. Kunnen wij daar zelf paal en perk aan stellen? Bijvoorbeeld door niet meer in een Tesla te rijden, van sociale media af te gaan en niet mee te doen aan de Trumpcoin-hype? Het vaste panel van de Kanttekening spreekt zich uit. 

Ahmed Abdillahi, postbezorger

‘Het is belangrijk om maatregelen te nemen, want op den duur verliezen we onze vrijheid. De oligarchie van de techbazen lijkt op de enorme macht die oliebaronnen in de negentiende eeuw in Amerika hadden. Zij konden in vele sectoren kartelafspraken maken en de show runnen. Uiteindelijk heeft de Amerikaanse overheid ingegrepen en met regulerende wetgeving al die megabedrijven in stukjes geknipt. Tot het neoliberale tijdperk van Ronald Reagan was de ongelijkheid min of meer onder controle, daarna ging het door privatiseringen de verkeerde kant op.

Overheden in Europa moeten echt ingrijpen en de invloed van techmiljardairs indammen. Het begint echt gevaarlijk te worden met nepnieuws dat bijvoorbeeld tot rellen kan leiden. Kijk wat er afgelopen zomer in Engeland is gebeurd. Een haataccount als RadioGenoa, dat bewust desinformatie verspreidt, met rellen tegen migranten tot gevolg, zet aan tot geweld en was in een normaal functionerend systeem al lang verboden. Je laat ook geen dronkenlappen rijden op snelwegen, toch? En weigert een platform om de wet te handhaven, dan zullen er sancties moeten volgen tegen de overtreder van de wet. Begin maar met miljarden geldboetes aan X.’

‘Je laat ook geen dronkenlappen rijden op snelwegen, toch?’

Mostafa Hilali, militair

‘De wereld staat in brand, helaas. En ik weet niet of een boycot echt gaat helpen. Het klinkt allemaal heel stoer: we gaan met z’n allen Tesla boycotten. Maar wie van ons heeft een Tesla? De hoeveelheden cash waar deze lui op zitten – 400 miljard euro in het geval van Musk – is gigantisch. Zij liggen echt niet wakker van een boycot in Nederland.

Het gebruik van sociale media vind ik wel een andere zaak, omdat X inmiddels aantoonbaar schadelijke narratieven verspreidt, waaronder extreemrechtse theorieën. Daar hebben we echt last van. Om te vergelijken: zou je echt zo dom zijn om een abonnement te nemen op een maandblad, waarin je dag in dag uit wordt uitgescholden? Je versterkt deze platforms door posts te delen en door zelf te posten omdat je likes wilt. Ook als je het bedoelt als tegengeluid. Door de algoritmes faciliteer je uiteindelijk je eigen ondergang, want de eigenaar is extreemrechts en bevoordeelt extreemrechtse ophitsers.

Dus hup van X af, waar ik overigens zelf nooit op heb gezeten. Waar we echt wat aan hebben is proactief zijn, voornamelijk tijdens verkiezingen. We moeten massaal gaan stemmen, anders neemt extreemrechts de boel over. Wat betreft de trumpcoin? Ga dan liever naar een casino, dan hou je er nog een gezellige avond uit aan over.’

‘Zou je echt zo dom zijn om een abonnement te nemen op een maandblad, waarin je dag in dag uit wordt uitgescholden?’

Ruben Arnhem, docent

‘In hoeverre werken boycots nou echt? Laatst vonden sommige mensen het nodig om Starbucks te boycotten. Hierdoor daalden de aandelen van de koffiezaak heel even. Een ideaal moment voor mij, als aandeelhouder, om voor een habbekrats nog meer aandelen Starbucks te kopen. Nu is de boycot voorbij en stijgt de omzet van Starbucks weer als een raket, omdat het volk graag dure hippe koffie drinkt.

Een Tesla heb ik niet, jammer genoeg ook geen Tesla-aandelen. Trumpcoins ook niet, maar wel een X-account. Ik zou niet weten waarom ik dat zou moeten opgeven. Politici als Trump, Milei uit Argentinië en Kickl uit Oostenrijk zijn democratisch gekozen, omdat de bevolking een andere koers wil. Zij nemen voor de invulling van hun kabinet mensen uit hun bubbel mee en dat zijn vaak big dick energy-figuren. Tja, wat is daar eigenlijk mis mee?’

‘Nu is de boycot voorbij en stijgt de omzet van Starbucks weer als een raket, omdat het volk graag dure hippe koffie drinkt’

Jakob de Jonge, kunstenaar

‘Boycots van techmiljardairs lijken me een goede zaak, maar ik denk niet dat het een grote verandering teweeg zal brengen. Waar we echt naartoe moeten, is wetgeving die niet alleen techmiljardairs, maar ook alle superrijken aanpakt die hun geld verdienen op een manier die niets produceert, maar wel andere mensen armer maakt. De 1 procent. Denk aan huisjesmelkers, banken en investeringsmaatschappijen, hypotheekverstrekkers, monopolisten, energiegiganten, verzekeraars, grote aandeelhouders, noem maar op. Geld verdienen zonder daadwerkelijk een relevante dienst of product te leveren en het parasiteren op mensen die wél werken voor hun inkomen, zou op termijn afgeschaft moeten worden.

Het neofeodale systeem waarbij een zeer kleine groep mensen de volledige economie en een groot deel van de politiek naar zijn hand kan zetten, is zeer destructief voor de maatschappij. Jij en ik – gewone arbeiders – en de planeet betalen er uiteindelijk de prijs voor. Zulke oligarchieën hebben hun onrechtmatige rijkdom niet in een dag opgebouwd, het zijn immens machtige systemen. We moeten ze eerst goed doorgronden en vervolgens democratische wetgeving erop loslaten om te voorkomen dat de gehele democratie wordt gecorrumpeerd. Het zijn deze oligarchen die blijven investeren in destructieve oliewinning, uitbuiting van arbeiders, plundering van grondstoffen, wapenproductie en genocide.

Het is tijd voor een nieuw bewustzijn, waar op objectieve wijze wordt gekeken naar waar onze problemen liggen: mijns inziens liggen die bij de corruptie van het democratische bestel door de belangen van de oligarchie, het grootkapitaal. Elon Musk is onderdeel van dit verschijnsel, maar hij niet alleen. Laten we het hele verschijnsel van oligarchie neofeodalisme proberen te begrijpen en te ontmantelen.’

‘Jij en ik – gewone arbeiders – en de planeet betalen er uiteindelijk de prijs voor’

Ayala Levinger, softwareontwikkelaar

‘Ik vind de vraag of we aan een boycot van techmiljardairs moeten meedoen, een rare vraag. Ten eerste, is er wel een call voor boycot? Door wie? En aan wie? Worden bedrijven verzocht om geen Amazon Web Services meer te gebruiken? Of worden alleen gewone burgers gevraagd om te boycotten om iets te bewijzen, waardoor groepen weer tegen elkaar worden opgezet?

Ten tweede, wie kan Tesla boycotten? Wie kan een Tesla betalen? Ik niet. Ik zit niet op X, maar ik gebruik wel producten van Google en Meta. Foute bedrijven, niet omdat hun ceo een miljardair is, maar omdat ze nepnieuws en nepwetenschap verspreiden. En bovendien manipuleren zij de politiek, leggen ze censuur op aan progressieve ideeën – zoals het inmiddels blijkbaar ‘progressieve’ idee dat genocide slecht is – en ontwikkelen ze kwaadaardige artificial intellicence.

Het is niet zo dat miljardairs gehaat worden wegens jaloezie of iets dergelijks. Maar de enige juiste vraag is: waarom betalen deze bedrijven en deze miljardairs niet een fair share aan belastingen?’

‘Wie kan Tesla boycotten? Wie kan een Tesla betalen? Ik niet’

Dimple Sokartara, communicatieadviseur

‘De afgelopen anderhalf jaar hebben we gezien wat de kracht van een boycot is. Denk aan de dalende aandelen van McDonalds en Starbucks. Het is zeker effectief om een boycot uit te voeren jegens onethische bedrijven. Aan de andere kant, is volledig van X afgaan een lastige kwestie omdat je zo een platform achterlaat waar extreemrechts allerlei vuur kan spuwen, zonder dat we ervan weten. Het lijkt me voor journalisten en onderzoekers daarom waardevol om het wel in de gaten te blijven houden.

De trumpcoin-hype klinkt als een kans om snel geld te verdienen aan de rariteiten van een veroordeelde crimineel. Daarover zou je kunnen zeggen: don’t hate the player, hate the game. Je moet jezelf dan afvragen of het koosjer is om op die manier je geld te verdienen. Ik begrijp dat mensen hierop willen inspelen, maar het in stand houden van deze onethische bedrijven, hypes en platformen creëert meer ruimte voor kapitalistische spelletjes, wat erg gevaarlijk kan zijn.’

‘Volledig van X afgaan is een lastige kwestie, omdat je zo een platform achterlaat waar extreemrechts allerlei vuur kan spuwen’