Debat-déjà vu. Wie de afgelopen weken de veenbrand van het ‘islamdebat’ zag opvlammen, waande zich weer ongeveer in 2002.

Een woelige week begon toen onze columnist rabbijn Lody van de Kamp een brief van burgemeester Femke Halsema las, een uitnodiging voor overleg gericht aan ‘alle moskeebesturen’ van Amsterdam. Ze wilde hen een selectieve verklaring laten tekenen die geweld tegen LHBTIQ+’ers veroordeelt.

Van de Kamp schreef op 15 oktober, twee dagen voor de ontmoeting, een vlammende column op de Kanttekening:

‘Is het echt waar, dat het stadhuis de ene groep burgers – lees moslims – in de beklaagdenbank zet en discrimineert, om de discriminatie van een andere groep, de LHBTIQ+, tegen te gaan?’

Twee dagen later blies Halsema de ontmoeting af. Moskeeën waren boos over de uitnodiging, want die was alleen aan moskeebesturen gericht. Maar de burgemeester ontkende dat ze discrimineerde: ze beweerde dat andere geloofsgemeenschappen ook benaderd werden.

De Amsterdamse kerkenraad kreeg de avond voor de publicatie van Van de Kamps column een ‘informele uitnodiging’ op een ‘heel laat moment’, bevestigde de raad aan het Parool. Opmerkelijk: de Kanttekening had luttele uren voor deze ‘uitnodiging’ de gemeente gevraagd of ook andere geloven of niet-islamitische organisaties zouden worden uitgenodigd.

Ofwel: paniek in de Stopera. Ondoordacht beleid van de gemeente. Weg coördinatie, weg vertrouwen vanuit moskeeën, moslims en een deel van de samenleving. En koren op de molen van extremisten. Die kunnen weer zeggen: ‘Zie je wel, ze vertrouwen ons niet.’

En dan is er nog het oplaaiende hijab-debat, naar aanleiding van de gebeurtenissen in Iran. In een Kanttekening-stuk hekelden moslima’s een artikel dat eerder in de Volkskrant verscheen onder de kop ‘Hoofddoekdwang in Holland’. Een van onze geïnterviewden – met hoofdoek – zei: ‘De islam kent geen dwang.’

Zo zie ik dat ook. Maar we moeten vooral als moslimgemeenschap onze ogen niet sluiten voor de verhalen zoals opgetekend in de Volkskrant: echte vrouwen, die echte ervaringen van hijabdwang vertellen. En we moeten juist als moslims opkomen voor de keuzevrijheid van deze vrouwen. Want dwang is tegen de essentie van de islam.

We zien het als onze taak om tegenover zo’n Volkskrant-stuk een ander geluid, dat vaak niet weergegeven wordt, wél een podium te geven. Overigens sluit het een het ander niet uit. Ja, hoofddoekdwang bestaat. Maar zoveel moslima’s dragen de hijab wel degelijk vrijwillig.

Mijn familie kent vrouwen met en zonder hoofddoek. Ze beslissen het zelf. Niemand in mijn familie veroordeelt vrouwen zonder hoofddoek. Misschien voor sommige Nederlanders niet te begrijpen, maar zo zit het, net als bij alle moslimfamilies in mijn omgeving. Het is niet zo zwart-wit als velen denken. Sommige moslima’s strijden hier zelfs voor hun vrijheid om de hoofdoek juist wél te kunnen dragen.

Want veel Nederlanders – christelijk of atheïstisch – hebben niets met de hoofddoek. De islam is hen vreemd, de hoofddoek valt nu eenmaal op en ze vinden dit niet meer kunnen. Artikelen over ‘hoofddoekdwang’ bevestigt hen in dit negatieve beeld.

Ik snap wel dat sommige Nederlanders hierdoor negatief over de hijab gaan denken. Hier valt bijna niet tegenop te boksen. Toch doet de Kanttekening dus een poging. Zodat ook een andere kant zichtbaar wordt.

Laten we de zaken, zeker in deze verhitte tijden, in proportie blijven zien

Er werden trouwens, naast het overleg tussen Halsema en de moskeeën, nóg meer zaken afgelast. Zie ook een nieuwe regenboogband-campagne van de KNVB, gepland in november. Met dank aan alle ophef rond aanvoerders Orkun Kökcü (Feyenoord) en Redouan el Yaakoubi (Excelsior), die weigerden deze band te dragen. Ook een Koranverbranding door Pegida in Rotterdam ging niet door.

Tja, Pegida. Demonstreren mag, maar ‘provocerende handelingen’ mogen niet, zo werd Pegida van tevoren verteld. Brandstichten in de openbare ruimte? Ook niet. Dus werd Pegida-voorman Edwin Wagensveld opgepakt toen hij alsnog een Koran wilde verbranden. Ten overstaan van tientallen tegendemonstranten, op een winderig Stationsplein.

Wat, als het aan Pegida had gelegen, een epische clash tussen zogenaamd onverenigbare culturen had moeten worden, werd een sneue vertoning. Op enkele tientallen tegendemonstranten na ging heel multicultureel Rotterdam door met het leven. Mensen die gewoon hun leven willen leiden en zich weinig aantrekken van de ophef van de week.

Zo ook veel moslims, in heel Nederland. Zij zijn helemaal niet bezig met Pegida of Kökcü, maar met carrière maken of juist, net als zoveel Nederlanders, zich wanhopig aan het afvragen: hoe gaan wij de eindjes nog aan elkaar knopen, met die inflatie?

Laten we de zaken, zeker in deze verhitte tijden, in proportie blijven zien. Het samenleven schuurt en er is debat, maar dit proces gaat de goede kant op. Moslims emanciperen zich en nemen, steeds zichtbaarder, hun plek in. We leven allang niet meer in 2002.