Alaeddin Janid zet zich met zijn organisatie Happy Caravan in voor kinderen in Griekse vluchtelingenkampen. Voor hen was nog niets geregeld. ‘Something small can make a big change. Zo ervaren de kinderen hun school.’

Alaeddin Janid (1985) vluchtte uit Syrië en kwam via Griekenland eind 2014 in Nederland terecht. Hij kende niemand in Europa, behalve twee vrienden die dertig jaar geleden naar Nederland waren geëmigreerd. Daarom besloot hij om ook naar Nederland te gaan, zodat hij iemand had om op terug te vallen.

‘Ik heb twintig dagen in een vluchtelingenkamp op Samos gezeten en daarna anderhalf jaar in zes verschillende AZC’s in Nederland’, vertelt hij. ‘Je mag niet werken en je bestaan in een azc is lastig, maar het is een miljoen keer beter dan in Griekenland. Daar leefde ik in een plastic tent en ik was niet de enige. Voor kinderen is dat echt een slechte situatie.’

Precies daarom wilde Janid iets voor kinderen doen. In Griekse kampen was niets geregeld qua onderwijs. Hij besloot naar het kamp Skaramangas te gaan, een half uur afstand van het vliegveld van Athene.

‘Ik vertrok met een oude televisie, zes dekens, een whiteboard en vijf kilo papier naar Skaramangas. Daar zitten Syrische kinderen, Afghanen, Irakezen, een paar uit Afrika en ook Koerdische kinderen. De lessen gaf ik op straat. Binnen een week had ik ongeveer honderd leerlingen. Ze waren ontzettend blij met het onderwijs, want nu hadden ze weer een doel.’

Toen Janid klein was had hij geen zin school. Hij verzon allerlei smoesjes om thuis te kunnen blijven. Maar deze kinderen zijn zeer leergierig, zegt hij. Toch zijn er soms conflicten.

‘In het begin vertonen sommige kinderen overlevingsgedrag, wat tot uiting komt in vechtpartijen. Die leerlingen krijgen van mij eerst twee waarschuwingen. Bij de derde keer mogen ze drie dagen niet naar school komen. Dat is een straf die ze willen voorkomen.’

Op het terrein van het vluchtelingenkamp staan prefab-huisjes die caravans genoemd worden, maar geen echte caravans zijn. Op verzoek van een aantal mensen in het kamp nam Janid zijn intrede in één van deze ‘caravans’.

‘De school begon om tien uur, maar om negen uur zaten veel kinderen al te wachten en vroegen of het al tien uur was’, vertelt hij. ‘Op een dag heeft iemand ‘Happy Caravan’ op mijn caravan geschreven. Ik heb gevraagd wie dat had gedaan. De kinderen durfden niets te zeggen. Misschien waren ze bang om straf te krijgen. Maar ik vond het eigenlijk wel leuk.’

Na een maand of vier kwam de leiding van het kamp naar Janid toe. De regels waren veranderd. Je moest van een organisatie zijn om de dingen te mogen doen die hij deed, dus hij moest vertrekken. Maar Janid liet zich niet uit het veld slaan.

‘Ik ben naar Nederland gegaan om uit te vinden hoe je een non-profit organisatie moet opzetten. Happy Caravan is binnen hooguit vier maanden ontstaan, inclusief een inschrijving bij de Kamer van Koophandel, een bankrekeningnummer én een ANBI-status.’

Het verliep deels allemaal zo snel omdat er volgens Janid een vuur in hem brandde. Hij bruiste van de energie en liefde. Dit móest gebeuren.

‘Beroemde mensen bezoeken Lesbos en vieren een paar meter verder vakantie’

Thermopolis

Inmiddels had Janid ook over een ander kamp gehoord: Thermopolis, 2,5 uur rijden van Athene. De situatie in Thermopolis is slechter dan in Skaramangas. Het ligt in the middle of nowhere.

‘Op Lesbos worden jassen verbrand om een vuur brandend te houden, want er is een overschot aan hulpgoederen. Het grootste gedeelte van de hulp gaat naar Lesbos. Een tijd geleden circuleerden er ook filmpjes van Lesbos waarop te zien is hoe fruit ligt weg te rotten. En dat terwijl kinderen in Thermopolis zo blij zijn met het stukje fruit dat ze op school krijgen. Tenminste, áls het er is.’

Veel mensen denken dat alle vluchtelingen in Griekenland op Lesbos zitten, maar dat klopt niet. Dat is slechts tien procent, zegt hij. Janid maakt zich boos over het feit dat alle media-aandacht naar Lesbos gaat. ‘Beroemde mensen bezoeken Lesbos en vieren een paar meter verder vakantie. Zo gaat het niet in de kampen waar ik kom.’

De school in Thermopolis een voormalige opslagruimte die Janid samen met de kinderen in drie dagen heeft schoongemaakt en opgeknapt. ‘Het is anders dan op een echte school. We geven Engels, film, rekenen en kunst. Helaas kunnen we de kinderen geen schriften mee naar huis geven, want die schrijven ze achter elkaar vol met wat ze hebben meegemaakt. We hebben onvoldoende geld om alle kinderen hiervoor genoeg schriften aan te bieden.’

Het kamp Thermopolis, waar zo’n duizend mensen verblijven, is ontstaan rond een leegstaand hotel. Daar staan een stuk of twintig caravans omheen die de regering ter beschikking heeft gesteld. In een hotelkamer van tweeënhalf bij drie meter verblijven vaak twee gezinnen. ‘Daarom zijn ouders zo blij met de school. Hun kinderen krijgen onderwijs en zij hebben even rust om te praten en te knuffelen,’ grinnikt Janid.

Zoveel mensen in zo’n kleine ruimte – dat lijkt om problemen te vragen, bijvoorbeeld vechtpartijen. ‘In het begin, toen de vluchtelingen nog erg in de survival mood verkeerden, gebeurde dat soms. Nadat ze een beetje tot rust zijn gekomen, blijft dit gedrag achterwege.’

Ouders en kinderen voelen zich niet echt veilig in Thermopolis vanwege de negatieve houding van veel mensen uit de buurt. Inmiddels gaat de Griekse overheid er steeds meer vanuit dat de vluchtelingen niet meer vertrekken. Zo krijgen de kinderen nu de kans om Grieks te leren.

Zijn activiteiten in Skaramangas en Thermopolis hebben tot een sneeuwbaleffect geleid. Happy Caravan is nu ook actief in Malakasa, waar nog een heleboel werk te verrichten valt. ‘Hier verblijft 70 procent van de vluchtelingen in caravans en 30 procent in een plastic tenten. Er zijn geen Syriërs, maar Afghanen.’

We zijn de ambulance

‘Vroeger had ik een normaal leven in Syrië’, zegt Janid. ‘Ik was binnenhuisarchitect en daarnaast maakte ik spijkerbroeken samen met mijn broer. Maar nu ben ik alles kwijt. Mijn familie, mijn vrienden, mijn land.’

Janid heeft geen hoop meer op een terugkeer naar een normaal leven, maar met Happy Caravan kan hij anderen helpen. ‘Something small can make a big change. Zo ervaren de kinderen hun school. Onze scholen zijn geen ziekenhuis, maar we zijn de ambulance.’