De Haagse oud-wethouder Richard de Mos presenteert binnenkort zijn nieuwe politieke beweging, waarmee hij meedoet aan de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2021. De Mos staat voor ombudspolitiek, een stijl van politiek waarbij het raadslid of de wethouder een soort bemiddelaar – ombudsman – is tussen burgers en de overheid. De Mos wil zijn ombudspolitiek, waarmee hij lokaal in de gemeente Den Haag al populair werd, landelijk uitrollen. Chris Aalberts sprak hem over zijn plannen.

Wat gaat je nieuwe beweging inhouden?

‘De politiek die wij willen bedrijven gaat voorbij links-rechts. Politiek moet gaan over oplossingen. Je ziet dat de politiek enorm gepolariseerd is. Dat zeg ik als oud-PVV’er. De PVV wil alle Marokkanen het land uit en GroenLinks wil meer subsidie en meer jongerenwerkers. Er wordt veel geroepen, maar er komt geen oplossing. Dat is slecht voor de wijken, voor Nederland én voor de Marokkaanse gemeenschap. Die mensen lijden echt onder deze situatie. Ik ben voor politiek waarbij je problemen benoemt en oplost. Dat mis ik en de zwijgende meerderheid doet dat ook.

‘De PVV wil alle Marokkanen het land uit en GroenLinks wil meer subsidie en meer jongerenwerkers. Er wordt veel geroepen, maar er komt geen oplossing’

‘In Den Haag hebben wij mensen in de fractie die landelijk PvdA stemmen, anderen stemmen Forum. Ik wil niet weten van welke politieke stroming je bent, maar dat we naar elkaar luisteren en problemen oplossen met de mensen zelf: politiek van onderop. Discussies moeten niet van bovenaf maar van onderaf gestuurd worden. Dat is waar we in de gemeente Den Haag heel geliefd om zijn. Als er ergens iets aan de hand is, gaan we kijken. Ik geloof heilig in burgertoppen en burgerbegrotingen. Andere partijen zijn de feeling met de samenleving vaak helemaal kwijt. Praten ze weleens met bewonersorganisaties? Het antwoord is vaak nee.’

Je gaat dus vooral burgers consulteren. Kan dat altijd?

‘Je kunt dat niet voor elke motie in de Tweede Kamer doen. Bij grote thema’s wel. Er zit veel kennis en ervaring in de samenleving. Twee procent van de bevolking is lid van een partij. Je benut nu heel veel potentieel niet. Dan houdt een partij een ledencongres en dan denkt men daarna wel te weten hoe Nederland in elkaar zit. Wij hebben als Groep De Mos thema-avonden georganiseerd over erfpacht, afval en geweld. Daar zitten heel veel mensen, dat zijn niet allemaal Groep De Mos-stemmers. Ze lopen gewoon tegen een probleem aan.’

Hoe kunnen kiezers vooraf weten waar je voor staat als je eerst burgers wilt consulteren?

‘Dat weet je niet altijd. Wat fout gaat in de Kamer is dat iedereen zijn standpunt heeft en dat gaat voordragen. Dat hebben ze dan gedaan maar daarna luisteren ze niet meer naar de ander. Ik pleit ervoor dat politici naar elkaars inbreng luisteren en ook kunnen zeggen: dat vond ik een goede inbreng, ik heb me laten overtuigen, ik ben dat met je eens. Het debat moet niet alleen gaan over het creëren van tegenstellingen.’

Het is dus onvoorspelbaar waar je uiteindelijk zelf voor zal staan?

‘We komen met een concept-agenda met richtlijnen. Een richtlijn bij integratie is dat je in Nederland de taal spreekt, anders is het lastig integreren. Dat is de kern: als je hier komt, dan moet je ook meedoen en dan ga je ook werken. Het belangrijkste is iemands gedrag. Ik ben er helemaal niet zo geïnteresseerd in of iemand Achmed of Henk heet. Maar er is tegelijk ook het absorptievermogen van ons land, met name van onze steden, waar het soms gewoon misgaat en de leefbaarheid zwaar onder druk staat door bijvoorbeeld culturele verschillen die met elkaar botsen. We kunnen dan wegkijken, maar dat gaat gewoon mis.’

Moet er dan ook minder migratie komen?

‘Immigratie is nou typisch zo’n onderwerp wat je voor moet leggen aan de bevolking met een referendum. Waarom durven we dat niet? Er komen mensen naar Nederland die ergens buiten de Europese Unie op drift zijn geraakt, om wat voor reden dan ook. Daar kun je beleid op maken. Ik wil die vluchtelingen wel helpen dat ze helemaal niet meer hoeven te vluchten. Is het nu wel humaan op de plek waar ze op dat bootje over de Middellandse Zee stappen? Ga nou eens met de samenleving praten welke oplossingen daarvoor zijn.’

Je bent landelijk bekend van de PVV. Die partij heeft een ander geluid dan dit. Hoe kan dat?

‘Ik ben bij de PVV gegaan in een andere tijd dan nu. Toen was er geen anti-islamprogramma. Ik geloof in de lijn van Wilders toen hij nog VVD’er was en onderscheid maakte tussen de islam en de radicale islam. Haatpredikers uitzetten. Ik ben nog steeds tegen de radicale islam. Ik ben tegen alles wat radicaal is. De radicale islam is wel door Wilders op de agenda gekomen. Er wordt nu wel gesproken over hoe radicale moskeeën aangepakt moeten worden.

‘Ik geloof in de lijn van Wilders toen hij nog VVD’er was en onderscheid maakte tussen de islam en de radicale islam’

‘Nu is de islam voor de PVV een ideologie geworden, maar de normale islam is wat mij betreft een geloof en dat moeten mensen kunnen belijden. Hetzelfde is gebeurd bij Marokkanen. In het begin had Wilders het nog over criminele Marokkanen. Die moet je, vind ik, nog steeds hard aanpakken. Maar dat moet je ook als ze Henk heten. Nu gaat het over alle Marokkanen het land uit. Dat is mijn lijn niet. Misschien heb ik daar wel een ontwikkeling in doorgemaakt. Onze fractievertegenwoordiger Mohamed Balah is moslim. We krijgen in de fractie lekkernijen als de Ramadan is afgelopen.’

Je moest vorig jaar aftreden als wethouder omdat je wordt verdacht van corruptie. Er volgt nog een rechtszaak. Is het dan wel logisch om nu met een nieuwe beweging te komen?

‘Ik was met iets moois bezig als wethouder in Den Haag. Toen kwam die inval van de Rijksrecherche op 1 oktober 2019. Eerst stort je wereld in en denk je: ik stop ermee. Maar na een paar weken van bezinning moet je jezelf weer bij elkaar rapen. Mensen uit mijn omgeving maar ook van buiten Den Haag zeiden: we zouden het goed vinden als je doorgaat. Ombudspolitiek slaat aan. We zijn niet voor niets de grootste geworden in Den Haag.’

Maar de beschuldigingen aan je adres liggen er nog. Kun je niet beter wachten?

‘Dit proces gaat vier of vijf jaar duren. Eigenlijk gaat het Openbaar Ministerie dan voor mij beslissen dat ik jarenlang op mijn handen moet gaan zitten. Kijk hoe lang dit nu al duurt. Ze zijn bij mij op 1 oktober vorig jaar binnengevallen en komen met een keiharde beschuldiging: corruptie, omkoping en schending van het ambtsgeheim. Vervolgens is het negen maanden stil. Ze dikken de beschuldigingen nog een beetje aan. Ik ben inmiddels zogenaamd lid van twee criminele organisaties. Ze verwachten in het vierde kwartaal van 2021 met een zaak te komen, vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen.

‘Ik ben natuurlijk al veroordeeld. Trial by media. Ik kan twee dingen doen: ik kan al die jaren wachten en dan stort mijn politieke ambitie in, of ik kan doen waar ik goed in ben. Mensen hadden niet gedacht dat ik meteen terug zou komen in de Haagse gemeenteraad. Ik kan in een hoekje gaan zitten, maar ook keihard terugvechten. Het aantal leden en vrijwilligers van mijn partij is alleen maar toegenomen. We hebben veertig hele diverse aanmeldingen voor de kandidatenlijst van 2022. De mensen in de stad hebben volop vertrouwen in ons. Ook elders in het land wil men zo’n partij wel. Dus gaan we in de randgemeenten meedoen en ook landelijk. Over dat laatste eind deze maand meer.’