Tofik Dibi werd na een rumoerige algemene ledenvergadering in augustus fractievoorzitter van de links-activistische BIJ1. Sindsdien is hij volledig in campagnestand om ‘Bij1 weer in de Kamer’ te krijgen. Gaat dat hem lukken?

Dibi, die van 2006 tot 2012 in de Tweede Kamer zat voor GroenLinks, maakte in een lang interview voor YouTube-kanaal Left Laser bekend dat hij zich niet meer kon herkennen in de partij waar hij was begonnen. Bij zijn overwinningstoespraak op 30 augustus ging hij frontaal in de aanval tegen de linkse partij die hij verwijt dat ze niet onvoorwaardelijk solidair is met de Palestijnen.

‘Wij zijn de cultuur van het leven. Wij zijn het levende bewijs dat, ondanks hun cultuur van de dood, een andere wereld mogelijk is. Een wereld gebouwd op liefde voor alle mensen in al hun variaties’, zei Dibi toen in reactie op de woorden van Frans Timmermans over Hamas.

Hoe voelt het om in dit tijdsbestek van extreemrechtse rellen en ophitsende politici in Nederland een politieke partij als Bij1 te leiden?

‘De Tweede Kamer bestormen met BIJ1 om de fascisten en kapitalisten in de ogen te kijken en geen millimeter te wijken, voelt als het enige juiste om te doen. Die extreemrechtse gasten die de boel kort en klein sloegen in Den Haag kunnen namelijk alleen maar zó openlijk losgaan omdat de weg voor ze is vrijgemaakt vanuit de Tweede Kamer. BIJ1 zal het politieke verzet tegen fascistische elementen in de Kamer leiden en niet schuwen het beestje bij de naam te noemen. BIJ1 is onderdeel van het groeiend volksverzet tegen winst boven levens en hoop boven haat.’

De Telegraaf voerde een hetze tegen Dibi in zijn tijd als ambtenaar in Nieuw-West, vanwege zijn pro-Palestijnse houding. Bijna dagelijks verscheen er wel een stuk over hem. Dibi ziet dat als het werk van de pro-Israëllobby, waaronder ook het CIDI, dat volgens hem na 7 oktober meerdere klachtenprocedures tegen hem zou hebben gestart.

Bij het interview met Left Laser zag ik een leuke, speelse fractievoorzitter, maar zeker ook iemand die zichtbaar getekend is door het institutionele geweld (van de pro-Israëllobby) dat jou is aangedaan. Hoe bescherm je jezelf tegen de haat?

‘De afgelopen jaren doelwit zijn van een meedogenloze lobby was traumatisch. Ik ben erachter gekomen dat er een reden is waarom iedereen angstig is en zwijgt over Israël. De lobbyclubs zijn waakhonden van Israël in Nederland; ze komen voor je nek, dankzij nauwe connecties met politieke partijen en media. Ik ben er óók achter gekomen dat ik niet alleen ben. Ik sta nog overeind door mijn spirit, maar vooral door de solidariteit van zoveel Nederlanders die het zat zijn dat onze levens en onze stemmen (van de mensen van kleur, red.) minder waarde hebben. Wij zullen als BIJ1 niet rusten tot de buitenlandse inmenging via pro-Israëllobbyisten bloot wordt gelegd en stopt.’

Maar hoe vind je rust dan?

‘Oh ja, deze vraag ging over rust… Ik ben gezegend met een campagneteam dat zorgzaam en streng is hierop. Het blijft een dagelijkse opdracht balans te houden. Ik heb een boom in Amsterdam Zuidoost met een bankje ervoor waar ik graag ‘uitwaai’, zoals de tatta’s (witte Nederlanders, red.) zeggen.’

Het lijkt erop dat de economische Verelendung (verarming, red.) in Nederland steeds meer in je vizier is gekomen. Of had jij altijd al Das Kapital van Karl Marx in je boekenkast staan?

‘Álles is duurder geworden. ÁLLÉS. Terwijl wij niet meer inkomen krijgen. De supermarkten boeken giga-winsten, maar de boodschappen worden duurder. Hoe dan? Dat geld verdwijnt in de zakken van gulzige aandeelhouders. De hebzucht van de economische machthebbers is next level. Wij blijven achter met stress nadat alle vaste lasten zijn geïncasseerd.

‘Er is genoeg voor ons allemaal, maar het geld is nu oneerlijk verdeeld’

Chronische stress onder Nederlanders door de kosten van het leven zit diep. Dus als je me vraagt of dit op m’n netvlies staat, zeg ik: hell yes! Er is genoeg voor ons allemaal, dit moet anders, en daar biedt ook Marx interessante inzichten in. Overigens ben ik als Tweede Kamerlid voor het eerst echt in de publiciteit gekomen toen ik met de Internationale Socialisten op de Dam ben gearresteerd met een anti-Wildersposter. Deze foto van Mohamed Rabbae en mij op het Marxisme Festival koester ik zeer.’

Toen ik hoorde dat je fractievoorzitter werd van BIJ1, kreeg ik als Nieuw-Westerling (Tofik Dibi woont ook in Amsterdam Nieuw-West, red.) meteen vleugels en kwam enigszins mijn geloof in de politiek weer terug. Hoe belangrijk is representatie in de politiek?

‘Dankjewel voor deze woorden. Representatie doet ertoe, maar brengt niet de gedroomde verandering. Het systeem is namelijk verdraaid geniepig in de wijze waarop het mensen van kleur, vrouwen, queers en anderen inlijft om verandering te pretenderen. Die veranderingen blijken vaak cosmetisch. Het is ook een onmogelijke opdracht voor die ene ‘diverse’ persoon. Dus ja, representatie verbreedt onze blik, wat je kunt zien, kun je ook worden.’

Hoe ga jij twintig miljard voor defensie fixen voor ons?

‘Fuck die NAVO-norm. Geen cent naar oorlog. Handen af van onze sociale voorzieningen. Opdonderen met onze jongeren het leger in lokken. Stop de wapenwedloop. Alles voor vrede. Echt, dat geld dat oorlogszuchtige politici in defensie willen steken, is broodnodig voor ons zorgstelsel, de verhoging van het minimumloon en om de woningcrisis op te lossen. Er is genoeg voor ons allemaal, maar het geld is nu oneerlijk verdeeld. We subsidiëren villabezitters, terwijl starters niet eens een huurwoning kunnen krijgen. Weg met de hypotheekrenteaftrek, dat levert al zo’n 11 miljard op. Maar ook: stoppen met fossiele subsidies, wat volgens Milieudefensie ongeveer 40 miljard oplevert.’

Ik kan me goed voorstellen dat mensen bij GroenLinks-PvdA of andere linkse partijen even geschokt worden doordat jij ook in de ring bent gestapt. Kan je begrijpen dat mensen denken: zo krijgt links Nederland nooit de koppositie na de verkiezingen en blijft rechts Nederland de agenda bepalen?

‘Nee, want ik ben oud genoeg om te weten dat de PvdA in een regering standaard leidt tot gebroken beloften, tranen en afstraffing door de kiezer. We kunnen nu al, nog voor de uitslag, zien dat Timmermans op migratie de rechtse partijen tegemoetkomt. Er ligt nog geen sanctie tegen Israël van betekenis of Jesse Klaver wil de sancties versoepelen. De koppositie claimen we op termijn alleen als we ongegeneerd links zijn, zonder compromissen op onze kernwaarden en als onderdeel van bewegingen in de samenleving die dit land dragen. Niet door 53 miljard voor defensie te halen uit onze zorg of het onderwijs of door aan pensioenen te morrelen.’

Waarom zouden witte Nederlanders van alle linkse partijen op Bij1 moeten stemmen?

‘Omdat BIJ1 geen pleisters plakt, maar kijkt naar de grondoorzaken van de problemen van álle Nederlanders, ook witte Nederlanders. BIJ1 is de enige linkse partij die ziet dat we een totaal ander systeem nodig hebben. Daarin zijn we niet alleen idealistisch. Dat alternatieve systeem is mogelijk. We zien dat het kapitalisme piept en kraakt, onze natuur en onze inwoners ziek maakt. Wie staat voor een leefbaar land, kan niet stemmen op een partij die straks weer doodleuk in coalitie gaat met een VVD of CDA, partijen die niets hebben met deze linkse waarden. GroenLinks-PvdA kan best twee zetels missen. BIJ1 moet als échte linkse waakhond in de Kamer.’

‘Huizen zijn om in te wonen, niet om mee te cashen’

Wat is je boodschap aan mensen die bijvoorbeeld geen woning meer kunnen krijgen en rechts blijven stemmen?

‘De grondoorzaak van de wooncrisis ligt niet bij asielzoekers. Als we stoppen met de woonregeling voor statushouders, scheelt dat één maand wachttijd voor een sociale huurwoning op een gemiddelde wachttijd van tien jaar. Nee, de grondoorzaak van de woningcrisis ligt bij het vermarkten van de woningmarkt. Grond die voorheen behoorde tot het Rijk is nu in handen van beleggers. Wij zeggen: alle grond terug in de handen van de overheid! Wat wil je precies? Wil je een betaalbare woning en minder wachttijd? Of wil je dat buitenlanders als zondebok worden aangewezen? Als je genoegen neemt met zondebokken, moet je rechts blijven stemmen. Wil je volkshuisvesting met voldoende sociale huurwoningen, moet je stemmen op partijen die de werkelijke vijand zien en aanpakken: rijke beleggers die tegen zachte prijzen onze woningvoorraad hebben opgekocht dankzij Den Haag. Huizen zijn om in te wonen, niet om mee te cashen.’

Verbinding lijkt een vies woord geworden de laatste tijd. Maar is er een plek, persoon of gedachtegoed die je aan Nederlanders kunt meegeven waar ze telkens weer naar terug kunnen keren om ondanks alles de moed niet op te geven? Oftewel: waar haal jij inspiratie uit, die andere mensen ook kunnen gebruiken?

‘Ik heb zeven jaar gewerkt voor Nieuw-West, waar PVV’ers en Denk-stemmers vlak naast elkaar en vaak langs elkaar leven. Online zag ik bewoners uit het stadsdeel soms losgaan tegen elkaar. Ik heb ook gezien dat offline ontmoeting organiseren en connecten met elkaar, zonder op wie dan ook neer te kijken, een ander verhaal was. Dan gebeurt er gewoon iets anders. Dan blijken ze beiden een stronthekel te hebben aan zwerfafval en de prijs van sigaretten te vervloeken. Dan blijkt dat ze beiden dolgraag weer naar de tandarts willen maar het niet kunnen betalen. We vullen in onze hoofden veel in over elkaar, waar via ontmoeting en real talk weinig van overblijft. We moeten de fascisten en kapitalisten die ons verdelen om te heersen wat meer op mute zetten en wat meer schouder aan schouder staan.’