Dj-collectief en feestje Yallah! Yallah! doet wat niemand anders lukt: nieuwkomers in het popcircuit betrekken. Dat gaat alleen met verfijnde tactieken en een open ideologie – die tegelijk niet te veel op de voorgrond mag staan.

Het is stampvol en zweterig. Het hele café, nauwelijks groter dan een ruime woonkamer, danst op de gejaagde Syrische bruiloftsorgeltjes. Een ouder echtpaar op hun avond uit, een Turkse vriendinnengroep, jongens en meisjes die ongemakkelijk de vreemde maatsoorten proberen te grijpen. Het meest uitbundig is de kring Syrische jongeren, pal voor het dj-podium. Ze lachen, vormen de traditionele Arabische cirkeldans dabke, zingen mee wanneer ze hits herkennen – de sfeer is zo goed dat een van de dj’s het niet kan laten de kring in te duiken en mee te dansen. Tegen het einde doen de Nederlanders voorzichtig mee in de kring, maar die avond blijven de Syriërs de heersers van de dansvloer, daar in het kleine cafeetje in Deventer.

Die avond was exact wat Tommi Benders en Imad Saffure van dj-groep Yallah! Yallah! voor ogen hebben. ‘We willen de deur van het popcircuit openzetten voor nieuwkomers’, zegt Tommi, die al een tijdje meedraait in muzikaal Nederland. Hij is degene die Yallah! Yallah! draaiende houdt. ‘Promotie, de ontwikkeling van nieuwe ideeën. Het is nu mijn kantoorbaan.’ Imad is het nieuwste lid en ook de jongste: met zijn ongetemde bruine krullen en gulle lach steekt hij af tegen zijn mede-dj, die elk woord bedachtzaam uitspreekt – voor Imad is het project ook meer een bijbaantje. Toch aarzelt Tommi als hij het ‘meesterbrein’ van de organisatie wordt genoemd. Hij benadrukt: ‘Het komt uit mijn koker, maar ik ben gelijkwaardig aan de rest.’ Het is tekenend voor zijn zoektocht naar harmonie die de gehele productie kenmerkt. Yallah! Yallah! is ook geen feestproductie zoals alle andere feestjes die het land afreizen, met titels als 90’s Now of Vunzige Deuntjes. Het is een feest, maar eentje voor een veranderend Nederland – en eentje om Nederland te veranderen.’

Deuren openen
Poppodia en -festivals zijn big business in Nederland. Volgens de laatste cijfers van brancheorganisatie VNFP ontvingen de podia in 2017 ruim vijf miljoen bezoekers, en festivals bijna twee miljoen. Zo zijn de poppodia goed voor een omzet van bijna honderdvijftig miljoen. Maar naast een indrukwekkende branche, is het popcircuit volgens Tommi een symbool van de gescheiden leefwerelden in Nederland. ‘De poppodia zijn zo goed als helemaal wit. Bezoekers, achter de bar, op kantoor – je ziet eigenlijk niemand van Arabische of Marokkaanse afkomst.’

Met collega’s Hendrik-Jan Derksen (46) en Imad (25) hoopt Tommi (‘helaas al veertig’, verzucht hij) dat te kantelen. Hun wapen? Een goed feestje onder de naam Yallah! Yallah!, Arabisch voor ‘kom op!’. Alle muziek die Arabisch en dansbaar is komt langs: Syrische bruiloftsmuziek met de snelle, schelle orgeltjes à la Omar Souleyman, maar ook eigentijdse Arabische pop en hip-hop. En niet te vergeten: muziek uit wat Tommi ‘de Arabische diaspora’ noemt – in praktijk muziek van vooral Marokkaanse Nederlanders. Zo komt er heel veel uit het productiehuis van Ali B, zegt Tommi: ‘Jongeren die met hun Marokkaanse roots omgaan en moderne popmuziek maken. Dat past gevoelsmatig ook goed bij onze ideologie: hun gemengde identiteit vertalen ze naar muziek.’

Duizend-en-een-nacht-clichés
Met deze voor poppodia ongekende mix van muziek lukt het Yallah! Yallah! om Nederland succesvol kennis te laten maken met deze muziek. Het succes kwam onverwacht, zegt Tommi. Hij organiseerde al jarenlang feesten met niet-westerse muziek voor het popfestival Lowlands, ‘s Nederlands grootste festival met bezoekersaantallen rond de vijftigduizend. ‘Ik vond het in 2017 tijd om een keer Arabische muziek te spelen, maar dan niet met alle Duizend-en-een-nacht-clichés.’ Hoewel het bestuur aanvankelijk zijn twijfels had, ging het overstag – en het feest werd een groot succes. ‘Het is een speciale vibe’, verklaart Tommi. ‘Op zo’n festival gebeuren tien fantastische dingen tegelijkertijd. Als mensen dan bij jou blijven hangen, doe je iets goed.’

Na het succes op Lowlands vroegen clubs om bij hen een feestje te verzorgen en dat succes houdt nu al bijna twee jaar aan. In steeds meer steden in Nederland verzorgt Yallah! Yallah! feestjes en kan zich inmiddels meten met de gevestigde namen in het feestjescircuit. ‘Mensen komen erheen omdat het muzikaal heel leuk is. Je ziet ze terugkomen, ook buiten onze directe kring. Dat laat zien dat een feest bestaansrecht heeft.’

Nieuwkomers
Misschien nog wel knapper is een andere prestatie van Yallah! Yallah!: ze weten een nieuw publiek aan te boren voor poppodia. Tommi schat dat ten minste de helft van hun bezoekers een migratieachtergrond heeft, als eerste ofwel tweede generatie. Dat gaat niet vanzelf: ‘Bij elke nieuwe stad is het weer moeilijk om voet aan de grond te krijgen.’ Waar poppodia prima het gebruikelijke publiek weten te bereiken, moeten de dj’s zelf proberen de nieuwkomers te trekken. Dat gebeurt onder andere door samen te werken met bestaande maatschappelijke organisaties door en voor nieuwkomers. Zo verzorgden in Utrecht nieuwkomers de catering en bar: als een vriend van je bij het podium werkt, is het een stuk makkelijker om een kijkje te nemen. En nog een tactiek: ‘We proberen de avond speciaal te maken, zodat mensen het doorvertellen.’

Als verschillende groepen eenmaal feesten op dezelfde muziek, komt de ontmoeting binnen handbereik en kan iedereen van elkaar leren. Als voorbeeld daarvan haalt Tommi een avond in podium Ekko in Utrecht aan. Aan de bar zag hij een meisje met open mond kijken naar een Syrische jongen die bier bestelde. ‘‘Ik wist helemaal niet dat jullie mochten drinken’, zei ze, waarna ze twee minuten praatten over de nuances van religieuze geboden – en toen tien minuten over verschillende soorten speciaalbier. Tommi: ‘Voor mij is dat een voorbeeld van de ideologie achter het feest. In een andere setting had dit gesprek nooit plaats kunnen vinden.’

Er zijn verschillende redenen waarom een feest een goede ontmoetingsplek is. ‘Mensen zijn vrijer en ontspannener als ze uit zijn’, zegt Tommi. Bovendien heeft iedereen daar de keuze gemaakt om naar Yallah! Yallah! te komen – je hebt al een gemene deler. Imad benadrukt het belang van zulke ontmoetingen voor de nieuwkomers. Nieuwe mensen leren kennen en hun netwerk uitbreiden is broodnodig, want ze kennen hier letterlijk niemand. ‘Ze moeten hun leven hier helemaal opnieuw opbouwen.’

Dj-school
Imad zelf is een voorbeeld van een Syrische nieuwkomer die de muziek aangrijpt om verder te bouwen. Vier jaar is hij al in Nederland en in die tijd heeft hij niet stilgezeten: hij woont inmiddels in Houten en voordat hij bij Yallah! Yallah! ging draaien, organiseerde hij al dagen vol workshops voor nieuwkomers. Hoewel hij altijd van muziek heeft gehouden (‘ik heb Nederlands geleerd met Nederlandse hip-hop’, lacht hij) en hij in Syrië en Libanon wel eens uitging, had hij nooit gewerkt met feesten. Tot hij op een van die georganiseerde workshops Tommi ontmoette, die de nieuwkomers leerde dj’en. Daar merkte hij dat Imad een goed feestjesinstinct had; hij hield rekening met alle verschillende mensen die op het feest afkwamen. ‘Veel jongeren wilden alleen Drake draaien of alleen dabkes. Imad draaide van alles wat – en toen was mijn interesse gewekt.’

De twee begonnen gesprekken te voeren over de filosofie achter feest. Dj zijn is meer dan twee platen in elkaar over laten lopen. Dat is een ambacht, het is te leren door oefening, legt Tommi uit. Belangrijker is het nadenken over de muziek, de cultuur en de beleving – inleving in de feestganger. ‘Imad en ik bleken daar hetzelfde in te staan. Daarom wilde ik hem erbij hebben.’

Sinds de zomer is Imad deel van Yallah! Yallah! – en hij is zeker niet de laatste. De mannen krijgen zo veel werk dat ze het gedrieën niet afkunnen, dus zijn ze bezig jonge krachten te rekruteren om ze bij te staan. Tommi is op het moment in gesprek met nieuwe potentiële dj’s en wil een kleine dj-school op poten zetten. Allemaal volgens de filosofie van Yallah! Yallah!, om culturen elkaar te laten ontmoeten. Uiteindelijk moet de productie een team worden van jonge en diverse dj’s. ‘In plaats van altijd wij, witte kerels van 26+’, lacht Tommi. ‘Het diverse beeld vóór het podium, willen we ook op het podium. We willen de Arabische cultuur het popcircuit in krijgen.’

Ondergesneeuwd
Met die sterke ideologie achter het feestje bestaat het gevaar dat de aandacht wordt afgeleid. ‘Bij mij is de muziek wel een beetje ondergesneeuwd onder het idee’, geeft Tommi toe. Het leidt tot een paradox: het feest als ontmoetingsplek werkt alleen als het niet als zodanig wordt gezien. Het moet vooral ontspannen en natuurlijk blijven. Imad bevestigt: ‘Bij andere evenementen is er vaak het gevoel dat er iets van je wordt verwacht, qua integratie, inburgering – al die dingen. Yallah! Yallah! is gewoon een feest, een gezellige avond.’

Daarom blijft Tommi door het hele gesprek benadrukken dat Yallah! Yallah! geen welzijnsfeest is, zoals hij dat noemt. ‘Vergeet niet, het is gewoon een goed, gezellig feest. We kunnen nog zo veel mooie ideeën erachter hebben, maar als het feestje niet leuk is, komen mensen niet terug.’

Veranderende muzieksmaak
Tommi ziet Yallah! Yallah! ook als product én aanjager van de alsmaar verdergaande culturele vermenging in de wereld. ‘Twintig jaar geleden bleef iedereen op hun eigen eiland zitten. Nu is het mogelijk voor iemand uit Marrakesh om het internet open te zetten, álles te luisteren en geïnspireerd te raken.’ Als hij door de hedendaagse popmuziek van Arabische landen struint, ziet Tommi hoe westerse pop daar inspireert. Maar ook: hoe via diezelfde westerse pop allerlei Caribische ritmes in Arabische muziek terechtkomen. Glimlachend: ‘Dat is zo’n stukje kruisbestuiving waar ik heel erg van houd.’

In diezelfde Caribische ritmes ziet Tommi ook dat Nederland verandert. Vroeger zouden elementen uit de Latin-muziek als ‘exotisch’ worden bestempeld, maar nu zijn ze gewoon geworden. Die ‘urban’-muziek is nu de populairste onder middelbare scholieren en wordt echt deel van de Nederlandse cultuur. ‘Op een gegeven manier zullen ook de Marokkaanse en Syrische cultuur hun plek vinden in de samenleving’, zegt Tommi. ‘Feesten als de onze kunnen belangrijke bijdragen zijn in de normalisering daarvan. Als Yallah! Yallah! over tien jaar overbodig is, ben ik heel gelukkig.’