Modeontwerper David Paulus liet zich voor zijn nieuwste modeshow inspireren door de traditionele kleding en slavernijgeschiedenis van Curaçao. Journalist Anne-Rose Hermer doet verslag. ‘Deze collectie is niet ontworpen om mee naar de supermarkt te gaan.’

De eenmalige show vond plaats op 13 april in Studio C in Amsterdam. Een paar dagen daarvoor vond er een gesprek plaats met Paulus, want op de dag van zijn modeshow hebben ontwerpers heel andere dingen aan hun hoofd.

David Paulus (1986) is opgegroeid op Curaçao. Hij voelt een diepgewortelde band met de cultuur van het eiland. David is een autodidactische modeontwerper en durft op allerlei fronten van het traditionele (mode)pad af te wijken. Niet alleen qua opbouw van zijn shows. Zijn creaties, zo valt te lezen op zijn website, zijn gebaseerd op zijn liefde voor kunst. Zijn modeshows lijken meer op theatershows dan de bekende wandelingen over de catwalk. De locaties, de muziek en de choreografie zijn allemaal van zijn hand.

De show Paga tera, Papiaments voor de uitdrukking ‘betaal de grond’, is gebaseerd op oude tradities, zoals een eerbetoon aan geesten. De verbinding tussen het heden en het verleden vormt de basis van deze ongewone modeshow. ‘Paga tera is een kennismaking met Curaçao op een speciale manier. De traditie, de cultuur, geloof en bijgeloof, en natuurlijk nostalgie,’ legt David Paulus uit. ‘Het is een ode aan de cultuur van Curaçao, de creoolse praktijken en een eerbetoon aan onze voorouders.’

De inspiratie voor de kleding van Paga Tera vindt David Paulus in de tradities van Curaçao. Een voorbeeld daarvan is de Saya ku Djèki, een rok met een kort jasje. Een flink deel van deze collectie is gemaakt van gerecycled materiaal. ‘Van denim en ander zogenoemd kosteloos materiaal. Duurzaamheid past ook bij het thema. In het verleden heb ik veel met 100 procent katoen gewerkt. Niet volledig duurzaam, maar inmiddels wel. We gooien veel te veel weg. Je kunt een heleboel tweedehands kleding een nieuw leven geven.’
Het tonen van zijn cultuur is dit keer belangrijker dan het verkopen van de collectie of het binnenhalen van opdrachten op basis van de geshowde creaties. ‘Natuurlijk mag het na afloop gekocht worden, maar het wordt niet in alle uiteenlopende maten nagemaakt. Past het niet, dan heb je pech gehad. Sorry.’

Verweven met de slavernij

Het gaat om kleding voor dames én heren. Voor heren is er onder andere piskadó, visserskleding van vroeger. ‘De visserij was belangrijk voor Curaçao in verband met het slavernijverleden. Onze cultuur is sterk verweven met de slavernij, Afrikaanse praktijken en het christendom. Saya ku Djèki en Piskadó zijn geëvolueerd na de afschaffing van de slavernij in 1863 naar iets moderners, met veel kleuren, designs, plooien en prints. De beweegreden voor Paga tera is dat ik iets nieuws wilde én bezig ben met mijn roots. Daarmee wilde ik doorpakken in de vorm van mode. Vorig jaar was ik op Curaçao en ben daar een maand lang het archief ingedoken om van alles te ontdekken over mijn voormoeders. Dat heeft ertoe geleid dat ik een eerbetoon aan hen wilde brengen.’

‘Onze cultuur is sterk verweven met de slavernij, Afrikaanse praktijken en het christendom’

David Paulus benadrukt dat Paga Tera ook verwijst naar rituelen, soms eeuwenoud. ‘Mijn opa gooide altijd rum op de grond. Op een dag vroeg ik waarom hij dat toch deed. Het bleek dat het deel uitmaakte van het bedanken van zijn ouders voor alles. Ook zulke simpele rituelen vallen onder Paga Tera.’

Gemengd publiek

Op de dag zelf komen er veel mensen op de show af. Sommige bezoekers dragen traditionele Caribische kleding. Er zijn enkele dames aanwezig die heel hoog geëindigd zijn bij missverkiezingen of zelfs gewonnen hebben. Hun kleding en uiterlijk, compleet met tiara, laten duidelijk zien dat dit zonder te overdrijven beautyqueens zijn. Veel mensen hebben echt hun best gedaan om goed verzorgd voor de dag te komen. Een enkeling zou niet misstaan op een catwalk, uiteenlopend van een chique zwart jurkje, traditioneel gewaad tot een zeer kleurrijke outfit met oorbellen waar Barbiehoofdjes aan hangen. Maar vrijwel niemand heeft voor dit evenement ‘even iets uit de kast gerukt’. Dat geeft de sfeer een glamourtintje. Het bewijst dat je niet per definitie in een deftige zaal hoeft te zijn, vol met mensen die gekleed zijn in peperdure merken. De sfeer is opgewekt.

De ruimte is gevuld met muziek uit de jaren 80 van Michael Jackson, Lionel Richie en We Are Family van Sister Sledge. Ineens verandert het. Er klinkt een totaal ander genre muziek. Caribische klanken, bijbehorende muziekinstrumenten en gezang. Je voelt het gewoon. De show gaat beginnen.

Anders dan anders

Alles aan Paga tera is anders dan bij de klassieke modeshows. Niet alleen het type muziek, maar álles. Om te beginnen hoef je geen anorexia te hebben om in een show van David Paulus mee te mogen lopen. De mannelijke modellen zijn over het algemeen vrij slank, maar de dames zijn af en toe wat voller én wat ouder. De gelegenheidsmodellen hebben duidelijk goed geoefend, want er is niet één model dat aarzelt of valt. Allemaal kijken ze niet verdrietig, maar wel serieus. Dat past ook bij het thema. Het is meer dan aparte kleding. Het is een statement. Sommige modellen dragen een doorzichtig vierkant tasje met zich mee met daarin voorwerpen. Voor buitenstaanders gaat het te snel om te zien wat er precies in zit. Later legt iemand uit dat de inhoud vaak met religie te maken heeft.

‘Dat klopt’, zegt David Paulus. ‘Deze attributen horen bij een altaar. In sommige andere tasjes zaten voorwerpen die je op Curaçao veel aantreft, zoals glacial. Dat is een soort mondwater met menthol dat we gebruiken als we verkouden zijn.’

Een van de dingen die opvallen, is dat er meer aandacht dan anders is voor hoofddeksels, zowel voor heren als dames. Grote strooien hoeden, maar ook hoofddoeken bij de dames die vaak op aparte wijze om het hoofd zijn geknoopt. ‘Dit zijn lensu. Ik heb verschillende modellen gebruikt, zoals Lensu di Papilon, Punti Skarloo en Tres Punta.’

Kleurrijk

De kleding uit deze collectie is vaak kleurrijk en bevat regelmatig kant, denim en talloze versierselen. Een kleurrijke herenoutfit met twee grote ogen op het jasje, maar ook denim gecombineerd met wit of zwart met wit. Op een zwart kledingstuk staat met grote witte letters een tekst die verwijst naar het slavernijverleden. Het doet je weer beseffen dat dit niet zomaar een modeshow is. Het is, net wat David Paulus zelf zegt, ook een statement. Bij één ontwerp is het gewaad dat het model draagt omringd met kartonnen huisjes. Het is een gevaarte, maar een kunstwerk op zich. Deze collectie is niet ontworpen om mee naar de supermarkt te gaan. De items spreken wel tot de verbeelding. Een kleurrijk gewaad voor een man waarin allerlei repen stof verwerkt zijn, kan op veel aandacht rekenen, hoewel dat eigenlijk geldt voor de meeste dingen die voorbij komen. Niemand zit vooraan of achteraan. Iedereen zit op houten banken die aan de denkbeeldige catwalk grenzen. De modellen lopen vrij dicht langs de bezoekers, waardoor je alles heel goed kunt zien.

Emotioneel

Bijzonder. Dat woord valt vaak als er na afloop van de show aan bezoekers wordt gevraagd hoe ze Paga tera vonden. ‘Geweldig! Ik ben trots op hem’, zegt een mannelijke bezoeker, gekleed in een schitterend traditioneel zwart met goud gewaad. Hij heeft alle shows van David Paulus gezien.

De verscheidenheid in modellen wordt zeer op prijs gesteld. ‘Dat zou vaker zo moeten zijn’, vindt een bezoekster, die heel enthousiast is over alles wat ze gezien heeft.‘ De show en de ontwerpen stralen kracht en zelfvertrouwen uit’, luidt een andere reactie.

Toch is er een verschil in reacties tussen witte en Caribische mensen. ‘Ik vond het heel emotioneel,’ zegt een jonge vrouw met Caribische roots. Dit komt ook door de inhoud van de tasjes. Af en toe zitten daar voorwerpen in die sterk verweven zijn met de cultuur van Curaçao.

De vraag wat het mooiste item was dat ze voorbij hadden zien komen, kon niet iedereen beantwoorden. ‘Alles was mooi.’ Of indrukwekkend. Eén man weet het wel: ‘Een mannelijk model had netten om zich heen. Dat heeft met visserij te maken.’ Hoe dan ook, de reacties waren heel positief. Wat vooral op prijs werd gesteld, was dat het ánders dan anders was.