Het strandweer zit er nu helaas op, voor de ware baddergast begint daarmee het indoor-seizoen. Wees niet verbaasd als je daar meer en meer boerkini’s zult tegenkomen: de outfit is trendy geworden, zeggen boerkini-verkoopsters, en ook niet-moslima’s en zwembaden beginnen voordelen in de boerkini te zien. Al lopen de ideeën over hoe geaccepteerd het kledingstuk inmiddels is nog wat uiteen. ‘Voor mijn gevoel word ik hier heel erg bekeken.’

Je kunt een boerkini natuurlijk via internet bestellen. maar ook bij winkels als de Marokko Shop XL in het centrum van Rotterdam. Seloua, een enthousiaste verkoopster, vertelt dat ook niet-moslima’s er een boerkini kopen. Soms vertellen haar klanten uit zichzelf dat ze een huidaandoening hebben of aan borstkanker zijn geopereerd.

‘Ik adviseer altijd om de boerkini een maat groter te kopen dan je confectiemaat’, legt ze uit. Het is namelijk niet de bedoeling dat je boerkini superstrak om je lichaam zit. ‘Kijk, aan de zijkant zitten touwtjes waarmee je je boerkini strakker kunt trekken. Dat is prettig als je gaat zwemmen, maar tijdens het zonnen is het juist fijner als de boerkini losjes om je heen hangt.’

Er is nog één boerkini over in de zaak, een oudroze exemplaar. ‘Voorheen was er veel vraag naar zwart, maar momenteel zijn de lichtere kleuren juist trendy. Het materiaal is ook veel luchtiger en soepeler dan voorheen. Het is beslist niet zo dat de hoofdbedekking in alle gevallen aan de boerkini vast zit.’ Geanimeerd toont Saloua een bandana die bevestigd zit om het hoofd van een paspop.

Het Utrechtse Elif Boutique verkoopt ook boerkini’s. Elif Celik, de eigenaresse, vertelt: ‘Vrouwen willen er op het strand ook leuk uit zien. Bovendien is dagelijkse kleding niet van badpakmateriaal gemaakt. Het plakt aan je, het is niet comfortabel in het water, ga zo maar door.’

Celik schat dat driekwart van de kopers een boerkini aanschaft uit religieuze redenen. Toch is een boerkini meer dan functioneel, zegt ze: ‘De boerkini is een mode-item geworden. Er zijn vrouwen die elk jaar een nieuw badpak kopen, maar hetzelfde geldt voor de boerkini. Pareltjes op de mouwen is een trend.’

Voor deze boerkini-mode is het van belang wat er op de catwalk wordt getoond. ‘Tijdens modeshows zie je wijde broeken in felle kleuren, wat terugkeert bij de boerkini’s: een drukke print aan de onderkant, met als tegenhanger een ‘rustig’ gekleurd bovenstukje. Toch kiezen ook veel vrouwen voor een zwarte boerkini, omdat ze zich daarin prettig voelen en omdat zwart afkleedt.’

‘Na het zwemmen blijft je boerkini nog lekker lang vochtig’

Acceptatie en discriminatie

Saloua van Marokko Shop XL draagt zelf ook een boerkini als ze gaat zwemmen. ‘Je voelt je beschermd, je bent bedekt én je kunt je er lekker in bewegen.’ Alleen draagt ze hem uitsluitend in het buitenland, niet in Nederland. ‘Voor mijn gevoel word ik hier heel erg bekeken. Niet zo zeer in het zwembad, maar vooral op het strand. Daar zie je meer boerkini’s dan in zwembaden. Veel klanten vertellen hetzelfde verhaal.’

Wat Saloua betreft kan de beeldvorming over de boerkini dan ook nog een stuk beter. Je hoort soms dat het in Marokko verboden is om een boerkini te dragen, wat volgens Saloua beslist niet klopt. Wat ook niet klopt, is dat alleen Marokkaans-Nederlandse vrouwen een boerkini zouden dragen, zegt ze: in haar winkel komen moslima’s met uiteenlopende etnische achtergronden. Op de vraag of Nederland achter loopt in de acceptatie van de boerkini, knikt ze voorzichtig ‘ja’.

Volgens Celik gaat het echter de goede kant op. Volgens haar bevorderde een pijnlijk voorval in Frankrijk de wereldwijde acceptatie van de boerkini. ‘Daar werd een vrouw die een boerkini droeg aangevallen, de zwemkleding werd bijna van haar lichaam gerukt. Dat vonden veel mensen, ook niet-moslims, veel te ver gaan. Het moet toch gewoon kunnen?’

Zelf heeft Celik gelukkig een heel wat positiever verhaal. Deze vakantie kampeerde ze met haar gezin in Vlissingen, een stad waar weinig nieuwe Nederlanders wonen en je als jong Turks-Nederlands gezin dus opvalt. Ze was gaan zwemmen om één van de boerkini’s uit haar collectie te testen. ‘Maar ook om te ontdekken wat de reacties zouden zijn’, vertelt ze.

‘‘s Avonds stapte er een mevrouw uit Vlissingen op mij af. Ze vroeg mij of ik het niet vreselijk warm had in zo’n ding. Ik antwoordde dat dat wel meeviel, want na het zwemmen blijft je boerkini nog lekker lang vochtig. We hebben uiteindelijk een leuk gesprek gehad.’

Hoewel je in Nederland opvalt als je een boerkini draagt, hebben veel vrouwen daar lak aan, zegt Celik. ‘Wat ik wel hoor, is dat de boerkini soms wordt geweigerd in vakantieparken als Center Parcs.’

Dat vakantiepark reageert verbaast als we haar deze observatie confronteren. Een woordvoerder vertelt: ‘Het principe is dat alle vormen van zwemkleding in onze zwembaden zijn toegestaan, op voorwaarde dat ze van lycra zijn (het materiaal waar zwempakken van gemaakt worden, red.) en dat het gezicht goed zichtbaar is. Deze eis is ingesteld omdat we om veiligheidsredenen emotie in het gezicht moeten kunnen zien. Iedereen is welkom.’

Speciale vrouwenuurtjes

In het zwembad mag het dragen van de boerkini niet worden verboden. Dat heeft de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) in 2009 bepaald, nadat een zwembad in Hengelo de boerkini wilde weren. De CGB baseerde zich in haar oordeel op de grondwettelijke vrijheid van godsdienst. We testen bij zwembaden in twee van de grootste multiculturele gemeenten, Rotterdam en Den Haag, hoe zwembaden hiermee omgaan.

Volgens een medewerker van de gemeente Den Haag zijn er in alle zwembaden bezoekers die in een boerkini zwemmen, maar is het aantal steeds met de vingers van één hand te tellen. Toch stelt de gemeente eisen. Er mag niet worden gezwommen in een legging, een truitje met lange mouwen en een aparte hoofddoek. Begrijpelijk, want zwembadbezoekers mogen ook niet in hun ondergoed zwemmen.

Het Sportbedrijf Rotterdam, dat de gemeentelijke zwembaden beheert, is duidelijk: zwemmen in een boerkini mag er gewoon. Wel stelt het, net als Centerparcs, de eis dat de boerkini van lycra is.

‘Iedere doelgroep heeft zo zijn wensen, wij proberen die te vervullen’

Ook in Sportfondsenbad Oostervant, dat niet valt onder het Sportbedrijf en in een van de meest multiculturele buurten van Rotterdam staat, zijn zwembad boerkini’s gesignaleerd. Manager Brian Tjon-A-Fon: ‘Wij hebben speciale vrouwenuurtjes. Mannen mogen daar niet bij zijn, dus ik heb niet met eigen ogen gezien of daar dames in een boerkini zwemmen. Ik kan het echter wel garanderen. Bovendien hebben we verschillende stagiaires gehad die een boerkini droegen.’

Tijdens het ‘moeder-en-kind-uurtje’ schijnen er ook boerkini’s in beeld te zijn, maar ook daar is uitsluitend vrouwelijk toezicht, vertelt Tjon-A-Fon. ‘Iedere doelgroep heeft zo zijn wensen, wij proberen die te vervullen. Net als bijvoorbeeld bij ouderen of watersporters.’

De boerkini is bedacht door de Libisch-Australische modeontwerpster Aheda Zanetti (1967). Aanleiding voor het ontwerpen van sportkleding voor moslima’s was haar nichtje, praktiserend moslima én een fervent beoefenaar van netbal, een variant op basketbal die in Australië veel wordt beoefend.

Het nichtje sportte in een outfit dat warm en oncomfortabel was. Zanetti kwam toen op het idee voor de hijood, een mix van een hijab en een capuchon. Zo ontstond er een sportoutfit voor praktiserende moslima’s, waarin ze zich tijdens het sporten vrij konden bewegen, maar toch voldeden aan de voorschriften van hun geloof.

In 2004 besloot Zanetti dat ze haar collectie sportkleding voor moslima’s wilde uitbreiden, ook met zwemkleding, en zo kwam ze op het idee van de boerkini. Daarvan heeft ze inmiddels 700.000 verkocht, en vele bedrijven volgden haar voorbeeld.

Hoewel de boerkini voor moslima’s is ontworpen, zijn er volgens Zanetti nog veel meer vrouwen blij mee. Denk aan vrouwen die allergisch zijn voor zonnebrandolie, vrouwen met huidkanker die niet onbedekt mogen zonnen, littekens hebben of een ander huidprobleem. Zanetti schat zelfs dat 40 procent van de boerkini-draagsters géén moslima is.

Dit artikel werd eerder gepubliceerd op de Kanttekening op 4 september 2019.