Keti Koti nadert en voor wie dit weekend lekker op de bank wil hangen heeft de Kanttekening tien goede films geselecteerd over slavernij. Dit zijn de kijktips van onze redacteuren Tayfun Balcik en Ewout Klei.
The Woman King (2022) is een geromantiseerd actiedrama over de zwarte Amazones van het West-Afrikaanse koninkrijk Dahomey. Begin negentiende eeuw trekken ze ten strijde tegen witte slavenhandelaren en het koninkrijk Oyo, dat met de slavenhandelaars een alliantie heeft gesloten. Een van de nieuwe krijgers is Nawi, een geadopteerd meisje dat door haar vader aan de koning werd aangeboden nadat ze had geweigerd om met een oudere man te trouwen. Met Nanisca, leider van de vrouwelijke krijgers, ontwikkelt het meisje een speciale band. Historisch gezien klopt weinig aan de film, maar als verhaal is het erg goed.
De film Tula: The Revolt (2013) is een historisch drama over de waargebeurde slavenopstand in 1795 op Curaçao. De opstand tegen de witte Nederlandse plantage-eigenaren mislukt. Tula en enkele andere opstandelingenleiders worden gruwelijk geëxecuteerd, maar dat zie je niet op het witte doek. De film is geregisseerd door de Nederlandse regisseur Jeroen Leinders, die op Curaçao geboren is, maar alle acteurs spreken Engels. Twee bekende Hollywood-acteurs doen ook mee: Jeroen Krabbé (Soldaat van Oranje, The Fugetive, The Living Daylights) en Danny Glover (Lethal Weapon, Operation Dumbo Drop, Jumanji: The Next Level).
12 Years a Slave (2013) is gebaseerd op het boek Twelve Years a Slave uit 1853 van Solomon Northup, een Afro-Amerikaanse man die in vrijheid leefde in het noorden van de Verenigde Staten. Hij werd ontvoerd en verkocht aan zuidelijke slavenhouders. Het duurde twaalf jaar voordat hij werd vrijgelaten en kon terugkeren naar zijn gezin. De film is geregisseerd door de zwarte regisseur John Ridley en won drie Academy Awards. Solomon Northup wordt gespeeld door Chiwetel Ejiofor (Amistad, Love Actually, Serenity). Andere bekende acteurs in deze film zijn Michael Fassbender (X-Men First Class), Benedict Cumberbatch (Sherlock, Doctor Strange) en Alfre Woodard (Star Trek First Contact, Luke Cage).
4. Amistad
Amistad (1997) van Steven Spielberg gaat over het waargebeurde verhaal van het Spaanse slavenschip La Amistad. In 1839 overmeesteren slaafgemaakten het schip en dwingen de stuurman om te draaien en koers te zetten richting Afrika. Hij misleidt hen echter en ze komen in de Verenigde Staten terecht, waar ze worden gearresteerd door de kustwacht. Er volgt een rechtszaak. President Martin Van Buren wil de Afrikaanse slaafgemaakten uitleveren aan Spanje, maar advocaten Roger Sherman Baldwin en John Quinsy Adams, de oud-president, steken hier een stokje voor. In de film spelen onder andere Djimon Hounsou (Gladiator, Blood Diamonds, Guardians of the Galaxy), Anthony Hopkins ( The Silence of the Lambs, The Mask of Zorro, Thor) en Chiwetel Ejiofor (Love Actually, Serenity, 12 Years a Slave).
Free State of Jones (2016) speelt zich af tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865). Newton Knight (Matthew McConaughey) en zijn rebellen – zwart en wit – komen in opstand tegen de Geconfedereerde Staten van Amerika, die pro-slavernij waren. Newton Knight deserteert uit het geconfedereerde leger en duikt onder in de moerassen, waar ook ontsnapte slaven zich schuilhouden. Na de val van Vicksburg besluiten meer geconfedereerde militairen te deserteren en de wapens op te nemen tegen de Confederatie. Na de oorlog, die door de Unie wordt gewonnen, gaat het racisme echter door. Zwarte kinderen moeten ’als leerlingen’ voor de witte meesters werken, zwarte mannen worden gelyncht en huwelijken tussen zwart en wit zijn verboden.
Hoe duur was de suiker (2013) is de verfilming van de gelijknamige roman van de Surinaamse historica en schrijfster Cynthia McLeod. Hoofdpersoon is het zwarte meisje Mini-Mini, de persoonlijke huisslaaf van de egoïstische en labiele Sarith, die op tevergeefs zoek is naar de ideale man. Mini-Mini denkt dat Sarith diep van binnen een goed mens is, hoewel Sarith probeert de kersverse echtgenoot van haar zus te verleiden, een zwarte tot slaaf gemaakte man dwingt tot seks en een oudere zwarte vrouw laat afranselen totdat de dood erop volgt, omdat zij Sarith kritisch had aangesproken op haar nymfomane gedrag. Mini-Mini vindt ondertussen wel de liefde. De film speelt zich af tegen de achtergrond van het achttiende-eeuwse Suriname, waar slaafgemaakten op suikerplantages werken, mishandeld worden, en gezinnen uit elkaar worden gerukt. De ontsnapte slaven vluchten naar de jungle, waar ze als Marrons wel vrij kunnen zijn.
Django Unchained (2012) is een film van Quentin Tarantino over de Amerikaanse slavernij. De hoofdrolspeler (Jamie Foxx) is een zwarte cowboyheld. Met een Duitse premiejager (Christopher Waltz) spant hij samen tegen een zuidelijke slavenhouder (Leonardo DiCaprio) om zijn gevangen vrouw op de plantage te redden. De film kreeg vanwege het geweld én veelvuldig gebruik van het n-woord veel kritiek. Tarantino’s verweer was dat de film een reflectie is van de werkelijkheid en dat het n-woord toen vaak gebruikt werd.
8. Lincoln
De zestiende Amerikaanse president Abraham Lincoln wordt in Lincoln (2012) gespeeld door Daniel Day-Lewis. Het verhaal speelt in de dagen dat hij verwikkeld is in de Amerikaanse burgeroorlog over de afschaffing van de slavernij in het zuiden. In het historische drama is te zien met hoeveel moeite Lincoln (die zelf ook slavenhouder was) wetgeving tot stand brengt die uiteindelijk tot de bevrijding van slaafgemaakten leidde. Ook binnen de partij van Lincoln is veel tegenstand. De waargebeurde discussies in het Amerikaanse parlement geven een onthutsend inkijkje met hoeveel emotie en haat de uiteindelijke afschaffing van de slavernij gepaard ging.
De vooroorlogse klassieker Gone with the Wind (1939) kan in bepaalde opzichten (acteerwerk, intermissie, decor, witte blik) gedateerd overkomen, maar het blijft een belangrijk historisch document met nog steeds actualiteitswaarde. Er is een doorgaande lijn van het verongelijkte gevoel in het zuiden van Amerika na de verloren burgeroorlog en de afschaffing van de slavernij naar de verongelijktheid van Trumpkiezers die door de Black Lives Matter beweging weer werd aangewakkerd. De film draait volledig om de emoties en liefdeslevens van geprivilegieerde witte mensen, die door de burgeroorlog een flinke (economische) dreun te verduren krijgt. De film is gericht op wat er in het zuiden ‘verloren is gegaan’. Terwijl het emancipatiestreven van de zwarte burgerbevolking buiten beeld blijft, komen zwarte mensen vooral als onderdanige huisslaaf aan bod, die bij het minste en geringste een mep wordt verkocht.
10. Glory
De film Glory (1989) legt de focus op het eerste regiment van de Amerikaanse krijgsmacht dat enkel uit Afro-Amerikanen bestond, dat tot die tijd onderbelicht was in de Amerikaanse historiografie. De 54ste infanterie van Massachusetts (het zwarte regiment) staat nog wel onder leiding van de witte Amerikaan Robert Gould Shaw (Matthew Broderick). Hij heeft onder meer gezag over de ontsnapte slaaf Trip (Denzel Washington) die hij zweepstraffen geeft vanwege ondermijnend gedrag. Washington kreeg voor zijn rol een Oscar.
Nu u hier toch bent...
Goede journalistiek kost geld. Leden en donaties maken onze gebalanceerde berichtgeving over biculturaliteit, zingeving en vrijheid mogelijk. Steun ons daarom als u ons werk belangrijk vindt.
Vertel mij meer!
