Als u toch gaat overlijden, is het beter om dat hier te doen. Het sterfbed is hier op topniveau georganiseerd. Surinaamse zusters bieden 24-uurs sterfbedzorg aan huis. Partners en familie kunnen volop rouwen. De rest wordt door de Surinaamse zusters verzorgd. Het kan ook zijn dat ze Antilliaans zijn, maar dat heb ik eerlijk gezegd nog niet gevraagd. Het is ook niet gepast om aan een sterfbed aan de verpleegkundige te vragen waar ze oorspronkelijk vandaan komt.

Op het sterfbed maken wij dokters ons maar om twee zaken zorgen: pijn en benauwdheid. Beide kunnen we met medicijnen behandelen. Morfine is daarin de hoeksteen. Veel problemen heb ik bij verwachte overlijdens niet meegemaakt.

‘Ze zeggen dat het erom gaat wat voor leven je geleid hebt’

Verwachte overlijdens zijn zieke, oude mensen die langzaam overlijden. Vaak is er vrede. Als de sterveling liefdevol een nageslacht heeft achtergelaten, kan hij gerust gaan.

Eshedu en la ilaha illallah, wa eshedu enna Mohammeden abduhoe wa rasuloehoe. Dit is de geloofsbelijdenis van de islam. Als u dit uitspreekt en erin gelooft, bent u moslim.

Een gebruik dat vaak gezien werd, is dat naasten proberen om de sterveling de geloofsbelijdenis te laten uitspreken. Daar is niet goed over nagedacht. Vroeger waren er geen goede medicijnen. Een sterfbed was een plek van veel lijden. Terwijl je tot stervens toe crepeert van de pijn, is het niet makkelijk om goedbedoelde instructies van onnozele naasten op te volgen.

Nu verzachten we het lijden met morfine. Maar dan ben je zo onder zeil dat je ook niet in staat bent om instructies van je naasten op te volgen.

Geleerde imams hebben zich over de materie gebogen. Zij kunnen veel rationeler met religie en leven omgaan. Ze zeggen dat het erom gaat wat voor leven je geleid hebt. Hoe je je laatste adem hebt uitgeblazen, doet er niet zo toe.