De stichting Comité Nederlandse Ereschulden (K.U.K.B.) doet aangifte tegen het Rijksmuseum vanwege het gebruik van de term ‘Bersiap’ in ‘Revolusi’, de tentoonstelling over de Indonesische strijd om onafhankelijkheid. De tentoonstelling opent in februari.
Eerder maakte de Indonesische gastcurator Bonnie Triyana in NRC bekend dat het Rijksmuseum had besloten deze term niet te gebruiken vanwege de racistische betekenis. Hierop volgde een aangifte van de Federatie Indische Nederlanders (FIN) aan het adres van Triyana. Volgens de FIN zou de gastcurator het leed van Indische Nederlanders ontkennen. Daarin werden ze bijgestaan door rechtse politici.
Vlak na deze aangifte door FIN verklaarde het Rijksmuseum dat de term ‘Bersiap’ alsnog wordt gebruikt, en dat het bestuur en andere curatoren Triyana’s mening over Bersiap niet delen. De stichting K.U.K.B., onder leiding van voorzitter Jeffry Pondaag, besloot daarom aangifte te doen tegen het Rijksmuseum, curator Harm Stevens en museumdirecteur Taco Dibbits.
De Indonesische strijdkreet ‘Bersiap’ – sta paraat – wordt in Nederland gebruikt om de gewelddadige periode van 1945-46 aan te duiden in de Indonesische revolutie, waarin onder meer koloniaal gezinde Indische Nederlanders en Indo-Europeanen werden aangevallen door nationalistische Indonesische jongeren. De schattingen over de slachtoffers tijdens deze periode lopen uiteen van enkele duizenden tot enkele tienduizenden, waarvan ruim vijfduizend Indo-Europeanen.
‘Het hele concept van de Bersiap voedt het racistische cliché dat Indonesiërs beestachtige wilden zijn. De term wordt ook gebruikt om het kolonialisme te legitimeren door te praten in de trant van: waar twee vechten, hebben twee schuld’, zo valt er te lezen in het persbericht van de stichting K.U.K.B. waarin de aangifte tegen het Rijksmuseum wordt aangekondigd.
De stichting stelt verder dat de Bersiap onterecht wordt voorgesteld als een etnische strijd, terwijl het een ‘vrijheidsstrijd was tegen een buitenlandse bezetter’.
‘Met het negeren van de werkelijke oorzaak (de bezetting) en de voorstelling van Bersiap als etnisch geweld, worden Indonesische doden uitgewist. De term is daarom etnocentrisch en wekt de indruk dat Indonesische levens er niet toe doen. Dat is racisme’, aldus K.U.K.B.
Eerder was de stichting van Pondaag succesvol in het procederen tegen de Nederlandse staat voor de misdaden die Nederlandse militairen hadden gepleegd op de Indonesische plaats Rawagede in 1947, waar ruim vierhonderd Indonesische mannen standrechtelijk werden geëxecuteerd.
