In zijn laatste Keti Koti-toespraak als burgemeester van Rotterdam zei Ahmed Aboutaleb dat de wonden van de slavernij wellicht nooit helemaal zullen worden geheeld. In Nederland is er immers nog steeds racisme.
Aboutaleb hield zijn speech gistermiddag bij het Rotterdamse slavernijmonument aan de Lloydkade. De burgemeester bood enkele jaren voordat Mark Rutte dat ook deed zijn excuses aan voor de slavernij en riep het kabinet meerdere malen op om dit ook te doen, wat uiteindelijk eind 2022 gebeurde.
In zijn toespraak focuste Aboutaleb op de geschiedenis van na de slavernij. Op 1 juli 1863 waren de slaafgemaakten officieel vrij, maar niet de facto. Ze moesten nog tien jaar voor een laag loon verplicht werken voor hun voormalige meesters. Maar ook bleef Suriname een Nederlandse kolonie en werden de zwarte inwoners gediscrimineerd. De burgemeester stond uitgebreid stil bij Anton de Kom, de Surinaamse activist die streed tegen racisme en fascisme. Hij overleed in 1945 in het Duitse concentratiekamp Neuengamme. Aboutaleb: ‘De Kom streed voor een land dat hem ontzettend onrechtvaardig had behandeld. Als je dat kan, dat grote gevoel hebt van vergeveningsgezindheid, dan moet je een groot mens zijn geweest.’
Volgens Aboutaleb zullen de wonden van de slavernij wellicht nooit helemaal helen, want racisme is er vandaag de dag nog steeds. Daarom zijn excuses ook zo belangrijk. Zijn eigen excuses, maar ook die van Mark Rutte die op 2 juli officieel geen premier meer is. Aanvankelijk was Rutte helemaal niet voor excuses, maar hij kwam hier op terug. ‘Het getuigt van grote moed om tot inzicht te komen’, aldus Aboutaleb.
Over het nieuwe kabinet-Schoof en over de PVV liet Aboutaleb zich niet uit. Carlos Goncalves, voorzitter van Stichting Gedeeld Verleden Gezamenlijke Toekomst (GVGT), deed dat ook niet, maar waarschuwde in zijn speech wel voor de opkomst van radicaal-rechts. ‘Vrijheid en gelijkheid zijn niet vanzelfsprekend’, aldus Goncalves. ‘We moeten ons continu blijven inzetten voor de nalatenschap van onze voorouders. Radicaal-rechts mag niet zegevieren. (…) Keti Koti is ook het vieren van onze gezamenlijke veerkracht. De ketenen zijn verbroken, maar onze strijd voor vrijheid, gelijkheid en rechtvaardigheid gaat door. We werken aan een samenleving waarin iedereen gelijke kansen krijgt, een wereld zonder haat en discriminatie.’
Schrijver Britney Lindo (24) hield een spoken word-voordracht, waarin ze een lans brak voor de inheemsen in Suriname en op de Caribische eilanden, de eerste slachtoffers van de Nederlandse kolonisatie die veelal worden vergeten. Ook vertelde Lindo zich ontworteld te voelen. Ze wil terug naar haar echte thuis, Afrika, maar dat kan niet.
De Keti Koti-herdenking werd voorafgegaan door een bloemenceremonie, om diegenen te herdenken die de overtocht van Afrika naar Suriname of Caribisch Nederland niet overleefden. Veel van de ongeveer 300 bezoekers gooiden een bloemetje in de Nieuwe Maas. Namens het kabinet was Alexandra van Huffelen, staatssecretaris van Koninkrijksrelaties en Digitalisering van Nederland, aanwezig. De fracties van BIJ1, Denk, D66, GroenLinks, PvdA, SP en Volt legden een krans.
