Nu uit onderzoek is gebleken dat Rotterdam een grote rol heeft gespeeld in de slavernijgeschiedenis, is het de vraag wat de volgende stap zal zijn. Zijn excuses aanstaande?
Dit weekend presenteerde het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde het twee jaar durende onderzoek naar het slavernijverleden van Rotterdam. ‘Rotterdam zat tot over zijn oren in de slavernij, luidde de conclusie. De stedelijke elite en kooplieden waren nauw betrokken bij slavernij. Eén op de acht Rotterdammers stamt af van tot slaaf gemaakten.
Voormalig Pvda-raadslid Peggy Wijntuin, die in 2017 een motie indiende die leidde tot het onderzoek, kreeg samen met burgemeester Ahmed Aboutaleb als eerste het rapport uitgereikt.
‘Ik ben hier heel trots op. Wat het onderzoek laat zien, is dat het verhaal nog lang niet af is’, aldus Wijntuin. ‘We staan pas aan het begin. Rotterdam is nu voor lange tijd in beweging gezet.’
Het is nog onduidelijk hoe die beweging eruit precies uit gaat zien. VVD-wethouder Bert Wijbenga (Samenleven) laat weten een ‘actieplan tegen racisme’ te hebben opgesteld. Burgemeester Aboutaleb hamert op bewustwording onder Rotterdammers: ‘Een stad die de geschiedenis niet kent, kan niet vooruit’, zei hij in reactie op het rapport.
De PvdA Rotterdam deelt deze roep om meer bewustzijn. Daarin ziet zij een speciale rol voor het onderwijs. ‘Rotterdamse kinderen verdienen het om kennis van hun gedeelde verleden te hebben, schrijft de partij op haar website. ‘Bovendien is de stad nog steeds doorspekt van verwijzingen naar het slavernijverleden. We willen dit niet uitwissen, maar we willen wél dat iedere Rotterdammer deze verwijzingen begrijpt.’
Deels verwijs het Rotterdamse stadsbestuur naar het Rijk, dat volgens nu een nationaal onderzoeksprogramma naar het landelijke slavernijverleden zou moeten opstellen. Ook vindt Aboutaleb dat het kabinet excuses moet maken voor het slavernijverleden van Nederland. In de zomer betuigde het kabinet spijt, maar dat moet volgens hem dus nog een stap verder.
Denk Rotterdam wil dat Aboutaleb zelf ook excuses moet aanbieden voor het slavernijverleden van zijn eigen stad. ‘Rotterdammers van verschillende sociale klassen waren direct of indirect betrokken bij de slavernij. Er is ook nadrukkelijk aandacht in de publicaties voor de rol van Rotterdamse bestuurders in de organisatie en aansturing van slavenhandel en slavernij.’
Het afgelopen jaar staan excuses voor de slavernij ook hoog op de agenda van Amsterdam. De stad zou dit jaar op 1 juli excuses aanbieden voor het slavernijverleden, maar heeft dit nog niet gedaan. Burgemeester Femke Halsema overweegt dit wel. De Britse steden Londen en Liverpool hebben wel onlangs excuses aanboden voor hun rol in het slavernijverleden.
