In een nieuwe vertaling van Dante Alighieri’s De goddelijke komedie ontbreekt een opvallende naam: die van de profeet Mohammed.
Terwijl de hoofdpersoon in deze veertiende-eeuwse boekklassieker afdaalt door de hel, komt hij naast een reeks andere historische figuren ook de profeet Mohammed tegen. Die ondergaat daar een gruwelijk lot. In de nieuwe vertaling van uitgever Blossom Books komt de profeet nog wel voor, maar wordt hij niet meer bij naam genoemd.
‘We wilden niet nodeloos kwetsen’, zegt Blossom Books tegen de Belgische krant de Standaard.
De profeet is in de ogen van de christelijke Dante de voorloper van een valse godsdienst en zaaide daarmee enkel tweedracht, zo wordt in het boek ook uitgelegd. Maar Blossom Books wil de klassieken van de literatuur ‘op een toegankelijke en prettige manier beschikbaar maken voor nieuwe, vooral jongere lezers. Het zou jammer zijn als die lezers door die passage op de tekst zouden afknappen’.
‘We hebben over de schrapping zeer lang gediscussieerd. Ik heb er nachten van wakker gelegen’, zegt de Antwerpse vertaalster Lies Lavrijsen. ‘Mohammed is niet helemaal weg uit de tekst; ik schrapte drie regels waarin hij spreekt met Dante en daarbij ook zegt wie hij is, dat is alles.’
De ingreep is volgens Lavrijsen ‘niet uit angst of diende niet om mogelijke controverse te vermijden – en nee, ook niet uit een weg-met-ons-overtuiging. Het gaat haar ‘om de moderne, humanistische boodschap van Dante. Die is te belangrijk, zeker ook voor jongeren uit andere culturen’.
De Mohammed-passage is ‘niet meer van deze tijd’, beaamt Blossom Books. En ja, Dante plaatst homoseksuelen ook in de hel en die blijven in deze editie ook als zodanig benoemd, ‘maar dat kwam doordat het christendom daar zo over dacht, tot vandaag toe. En Dante schrijft toch heel respectvol over hen’.
Nederlandse schrijvers reageren geprikkeld op deze stap. ‘Misschien wel handig om in mijn testament te laten opnemen dat de toekomstige idioten geen woord mogen veranderen in mijn boeken’, twittert Erdal Balci. ‘Kon een verklarende voetnoot dan niet helpen?’, vraagt Abdelkader zich af op hetzelfde medium.
