Schrijver en FD-columnist Joris van Os (51) verzon de jonge Marokkaanse vrouw Sadiqa Almakhadie om uitgevers enthousiast te maken voor zijn schrijfsels. Zoals verwacht leidde deze stunt tot veel commotie.
Toen hij zijn roman aanbod als Joris van Os kreeg hij afwijzing na afwijzing, maar voor Sadiqa Almakhadie stonden ze allemaal in de rij. Zijn bekentenis in Het Financieele Dagblad zorgde voor veel commotie in het boekenvak. Helemaal toen ook De Telegraaf het verhaal oppikte en Van Os interviewde.
Hoe hij op zijn idee voor deze grap kwam? ‘Allochtonen zijn helemaal in’, hoorde Van Os een keer op een uitgeversborrel. ”Exootjes’ werden ze genoemd: ‘Heb jij nog exootjes in de aanbieding, Henk?’ Ik verzin het niet. Zou het echt zo plat zijn?’
Van Os had eerder, voor een schrijfwedstrijd, zichzelf voorgedaan als een jonge vrouw om te kunnen winnen. Dit trucje herhaalde hij vanwege deze borrel nog een keer, maar nu als Marokkaanse jonge vrouw. Hij schreef een stuk voor Hollands Maandblad onder zijn eigen naam, dat werd afgewezen, en vervolgens een tweede verhaal als Sadiqa, dat jubelend werd ontvangen. Daarna wilden Amsterdamse uitgevers een verhalenbundel uitgeven van haar, dezelfde uitgevers die eerder Van Os’ manuscript naar de prullenmand hadden verwezen.
Uitgeverij Thomas Rap was het meest enthousiast over Sadiqa en wilde van haar een roman. Joris van Os stuurde zijn manuscript en besloot als zichzelf naar de uitgever te stappen. De redacteur was nog steeds enthousiast, maar een jonge witte stagiaire was woedend. Ze sprak volgens Van Os over ‘culturele toe-eigening’ en vergeleek zijn grap met ‘black face’. Enkele dagen later werd het manuscript alsnog afgewezen.
Van Os krijgt veel bijval, maar ook veel kritiek. De Telegraaf wordt eveneens aangevallen, omdat deze krant het verhaal zou aangrijpen om Marokkaanse Nederlanders weer te bashen. ‘Wat een smerig stukje journalistiek is dit weer’, schrijft een X-gebruiker verontwaardigd. Eassayist Jan Postma van De Groene Amsterdammer vindt dat er genoeg witte mannen in de literatuur zijn en schrijft op BlueSky: ‘Nee, mensen die eruit zien als Joris van Os, die kom je in de literatuur eigenlijk zelden tegen.’
De affaire doet denken aan de rel in 2014 rond Nizar Mourabit, een Marokkaans-Nederlandse schrijver uit Ermelo die in werkelijkheid de Zwolse kunstenaar Nelle Boer was. Boer fopte de linkse opiniewebsite Joop, Trouw en de Volkskrant, om vervolgens aan de Correspondent te vertellen dat het om een ‘kunstproject’ ging.
