De in Nederland woonachtige Oeigoerse activist Abdurehim Gheni sprak na zes jaar weer met zijn broer in China, zo vertelt hij aan de Kanttekening. In China zitten meer dan een miljoen islamitische Oeigoeren gevangen in ‘heropvoedingskampen’. NGO’s beschuldigen China van ‘culturele en demografische genocide’.
‘Mijn broer en ik hebben elkaar al zes jaar niet gesproken’, zegt Gheni. ‘Maar opeens werd ik dinsdag door hem gebeld, nadat ik weer had gedemonstreerd bij de Chinese ambassade in Den Haag.’
Abdurehim Gheni besloot deze zomer bij de Chinese ambassade te demonstreren, omdat hij zes jaar niets meer van zijn negentien familieleden die nog in China wonen had gehoord. Omdat hij op 14 augustus bij de ambassade naar binnen ging, wat officieel niet mag, werd Gheni gearresteerd door de Nederlandse politie en kreeg hij een boete van 1000 euro.
Gheni vindt de timing van het telefoontje van zijn broer opvallend. ‘De afgelopen jaren heb ik vaak geprobeerd om mijn familie in China te bellen, ook mijn broer. Maar ze namen nooit op. En nu opeens word ik door hem gebeld. Dat komt denk ik omdat ik voor de Chinese ambassade aan het demonstreren was. Mijn broer moest mij bellen van de autoriteiten. En hij werd afgeluisterd.’
Abdurehim Gheni, die in de auto zat toen hij werd gebeld, sprak twee minuten met zijn broer. Toen hij thuis kwam belde hij zijn broer in China terug. Hij besloot het gesprek op te nemen. Zijn broer vertelde dat het goed met hem ging, en ook met hun ouders. Een andere broer had echter zeven jaar gevangenisstraf gekregen, omdat hij op het internet naar nieuws van buitenlandse media had gekeken. Maar met zijn vrouw en kinderen ging het ook goed.
‘Op gevoelige vragen durfde mijn broer echter geen antwoord te geven’, vertelt Abdurehim Gheni. ‘Toen ik hem vroeg of hij in een concentratiekamp had gezeten, zei hij niets. Hij was bang. Ons gesprek was niet veel later ook afgelopen. Hij vroeg mij ook om te stoppen met demonstreren, maar dat wil ik natuurlijk niet doen. Ik blijf doorgaan.’
Het verhaal van Gheni lijkt heel erg op dat van Gulzire Taschmemet, een Oeigoerse activiste uit Duitsland. Zij werd in mei ‘opeens’ gebeld door haar zus Gulgine, die net vrijgelaten was uit een zogenoemd heropvoedingskamp. Tijdens dit gesprek, dat door de Chinese autoriteiten werd afgeluisterd, zei Gulgine tegen haar zus in Duitsland dat ze moest stoppen met actievoeren.
‘Ik ben bang dat mijn videogesprek met mijn familie gebruikt wordt door Beijing als troef zodat ik mijn mond houd. Ik ben ook bang dat alle gevoelige dingen die ik en public zeg ervoor kunnen zorgen dat mijn familie wordt teruggestuurd naar de heropvoedingskampen’, zei Gulzire tegen Deutsche Welle.
