De Oegoerse Gulgine Taschmemet werd eerder deze maand vrijgelaten uit een ‘heropvoedingskamp’ in Xinjiang. Maar ze wordt nog steeds door de Chinese autoriteiten nauwlettend in de gaten gehouden, zegt Gulzire tegen Deutsche Welle.
In december 2017 verdween Gulgine, de zus van de Oeigoers-Duitse activiste Gulzire Taschmemet, van de radar. Ze deed in Maleisië een promotiestudie, maar was naar Xinjiang gegaan om haar ouders te bezoeken.
Via WeChat hield ze contact met haar zus in Duitsland. Maar opeens veranderde ze haar profielfoto en gebruikte op WeChat een foto van haar moeder. Vervolgens was ze niet meer actief op haar account.
Gulgine was opgepakt en in een heropvoedingskamp opgesloten, net als honderdduizenden andere Oeigoeren.
Gulzire voerde in Duitsland campagne voor de vrijlating van haar zus en de andere Oeigoeren, maar niemand wist wat er met haar gebeurd was. Ruim twee jaar hoorde ze niets. Totdat ze op 1 mei een telefoontje kreeg van een onbekend nummer.
‘Ik hoorde geen geluid toen ik de telefoon voor de eerste keer opnam, dus ik hing op. Toen kreeg ik nog een telefoontje en deze keer hoorde ik Gulgine praten aan de andere kant van de lijn. Ik was stomverbaasd. Ik vroeg haar of zij het echt was en ze zei: ‘Ja zus, ik ben het.’’
Daarna hadden beide zussen contact op WeChat. Gulgine gebruikte echter een nieuw account, wat haar zus in Duitsland verdacht vond. Gulgine en haar moeder drukten Gulzire op het hart vooral niets te vertellen over dit belletje en niet meer mee te doen aan demonstraties in de toekomst.
Gulzire realiseerde zich dat haar zus, hoewel ze in een heropvoedingskamp zat, nog steeds niet vrij was. En dat de Chinese autoriteiten mogelijk het gesprek aan het afluisteren waren.
Haar promotiestudie in Maleisië heeft Gulgine inmiddels afgebroken. Ze doceert nu Engels in Xinjiang. Gulzire vermoedt dat de Chinese overheid haar zus gedwongen heeft om deze beslissing te nemen.
Hoewel haar familie in China Gulzire vroeg om geen ruchtbaarheid aan hun videogesprek te geven, is de Duits-Oeigoerse activiste naar Deutsche Welle gestapt.
‘Ik ben bang dat mijn videogesprek met mijn familie gebruikt wordt door Beijing als troef zodat ik mijn mond hou, en ik ben ook bang dat alle gevoelige dingen die ik en public zeg ervoor kunnen zorgen dat mijn familie wordt teruggestuurd naar de heropvoedingskampen.’
Toch besloot Gulzire naar de Duitse media te stappen, omdat heel veel Oeigoeren in China in dezelfde situatie verkeren als haar familie en het Westerse publiek van deze intimidatiecampagne op de hoogte moet worden gebracht.
Mensenrechtenadvocaat Peter Irwin noemt de Chinese wijze van opereren ‘gijzelingsdiplomatie’. De Chinese autoriteiten zeggen: ‘Kijk, we laten deze mensen misschien vrij, maar jij moet dan wel stoppen met je uit te spreken.’
China houdt naar schatting meer dan een miljoen islamitische Oeigoeren vast in ‘heropvoedingskampen’ in de westelijke regio Xinjiang. In deze kampen worden de Oeigoeren onderworpen aan een streng regime. Voormalige gevangenen hebben verteld dat ze gedwongen werden om varkensvlees te eten – een zonde volgens de islam – ‘politieke lessen’ te volgen en communistische liederen te zingen.
