De Turkse schrijver en historicus Gökhan Göktas claimt dat de oorzaken van de Europese vijandigheid tegenover moslims liggen in het eeuwenlange conflict tussen de Oostenrijkse Habsburgers en het Ottomaanse rijk. Twee middeleeuwse dynastieën die ophielden te bestaan na de nederlaag in de Eerste Wereldoorlog, zo meldt de Arabische nieuwssite SadaNews.
Het door de Habsburgers geregeerde Oostenrijk was een lappendeken van enorme gebieden in Centraal-Europa en op de Balkan. Met het oprukken van de Ottomaanse Turken in Europa vanaf de veertiende eeuw veranderden deze regio in een grensgebied met slagvelden tussen aan de ene kant de christelijke heersers en aan de andere kant de islamitische sultan.
Dat was niet altijd een tegenstelling, aangezien protestantse vorsten soms liever onder islamitische heerschappij wilden leven dan onder katholieke. ‘Liever Turks dan Paaps’, zeiden de Nederlandse Watergeuzen bijvoorbeeld in de Tachtigjarige Oorlog. Ook de Hongaarse protestanten in Transsylvanië hadden liever Turkse dan Oostenrijkse overheersers.
Maar volgens de historicus Göktas zijn onder de Habsburgers wel de kiemen gelegd van de hedendaagse islamofobie, en ook van ‘Turkofobie’, stelt hij. De Ottomaanse Turken zouden als ‘ongelovigen uit het Oosten’ verdeeldheid hebben gezaaid in Europa, door de protestanten te steunen.
Lange tijd hebben de Habsburgers daarom in angst voor Turkse invasies geleefd. Kerkklokken luidden geregeld om een goddelijke interventie tegen de ‘barbaarse Turken’ te initiëren. De Turken belegerden tot twee maal toe tevergeefs de Oostenrijkse hoofdstad Wenen, in 1529 en opnieuw in 1683.
Hoewel in de anti-islamitische en anti-Turkse Europese verbeelding een kern van waarheid zit, moet dit niet worden onderschat. Tijdens de Balkanoorlogen (1912-1913) voerden christelijke naties oorlog om Turkse moslims uit Europa te verdrijven. Ook in Srebrenica in 1995 speelde dit vijanddenken een rol. Toch lijkt de Turkse historicus twee andere pijlers van het Europese vijandbeeld over het hoofd te zien. Dat betreft de Kruistochten om Palestina te ‘bevrijden’ van de moslims en de strijd op het Iberisch schiereiland.
Daar werd al vanaf de vroege Middeleeuwen slag geleverd tegen Arabische moslims, bijvoorbeeld in de Slag bij Poitiers in 732. In 1492 is de zogenoemde ‘Reconquista’ – critici spreken van ‘christelijke verovering’, omdat ‘herovering’ impliceert dat het gebied altijd al christelijk zou zijn geweest – voltooid. Daarna was er geen plek meer voor moslims in een christelijk Iberië, maar ook niet voor joden.
