De bekende Nijmeegse antropoloog Martijn de Koning heeft felle kritiek op Geert Wilders vanwege een uitspraak op Twitter. De PVV-leider zou in een tweet ‘etnische zuivering’ bepleiten, door de ‘Reconquista’ van het Iberisch Schiereiland op de moslims te verheerlijken.
Wilders was afgelopen weekend in Portugal, waar hij ook Santarém bezocht. Op 15 maart 1147 veroverde Afonso van Portugal de stad op de moslims. ‘Hij (koning Afonso) hakte de Moren in de pan in Santarém in de 12e eeuw. Portugal kent nauwelijks islam tot op de dag van vandaag. Daar kunnen wij wat van leren.’
De Koning, docent Islamstudies aan de Radboud Universiteit in Nijmegen ziet de tweet als anti-moslim extremisme. ‘Wilders die het ‘in de pan hakken’ in relatie tot weinig ‘islam vandaag’ ziet als iets waar we wat van kunnen leren. Oftewel, hoe verpak je een pleidooi voor etnische zuivering?’
Begin achtste eeuw vielen islamitische veroveraars vanuit Noord-Afrika het Iberisch Schiereiland binnen en maakten een einde aan het christelijke koninkrijk van de Visigoten. De zogenoemde Reconquista – letterlijk herovering – van Spanje en Portugal duurde bijna zeven eeuwen. Het in 1139 gevormde christelijke koninkrijk Portugal veroverde in maart 1147 Santarém en later dat jaar Lissabon, dat later de Portugese hoofdstad zou worden. De Reconquista eindigde in 1492, toen het islamitische rijk Granada zich overgaf aan Isabella I van Castilië en Ferdinand II van Aragon.
Toen Granada viel werd de godsdienstvrijheid van moslims officieel gerespecteerd. Maar de katholieke machthebbers trokken zich weinig van de gemaakte afspraken aan en probeerden moslims te dwingen om christen te worden. In 1499 kwamen Moorse Spanjaarden hiertegen tevergeefs in opstand. Nadat de autoriteiten de rebellie hadden onderdrukt werd de vrijheid van godsdienst opgeheven en werden moslims gedwongen om zich tot het christendom te bekeren. Vele Moriscos bleven echter in geheim de islam aanhangen.
De Joden kregen het nog moeilijker. Isabella en Ferdinand stelden hen al in 1492 voor de keuze om zich te bekeren tot het christendom, of hun koffers te pakken met achterlating van hun goud, zilver en geld. Vijf jaar later besloot ook Portugal om de Joden te verdrijven.
Voor uiterst rechts is de Reconquista van het Iberisch Schiereiland nog steeds een geliefd thema. De Franse extreemrechtse politicus Éric Zemmour heeft zijn partij Reconquête genoemd, Frans voor herovering, en de Spaanse extreemrechtse partij Vox brengt ook graag deze strijd in herinnering. ‘Europa is wat het is, dankzij Spanje. Dankzij onze bijdrage, sinds de Middeleeuwen, om de verspreiding van de islam tegen te gaan’, aldus een prominente Vox-bestuurder.
