Terwijl migranten de woestijn in worden gestuurd zonder voldoende eten en drinken, gaat de EU verder met het sluiten van een migratiedeal met Tunesië. Deze vluchtelingen lijken voor Europese leiders geen waarde te hebben, schrijft Yvonne Snitjer.

Terwijl de EU een partnerschap met Tunesië ondertekent, worden vele migranten door de Libische grenswacht gered. Voor een enkele is het te laat, overige worden naar een ziekenhuis gebracht, medisch onderzocht en krijgen opvang.

Op zondag 16 juli hebben de premiers Mark Rutte (Nederland) en Giorgia Meloni (Italië) met Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen namens de Europese Unie een ‘strategisch partnerschap’ ondertekend met president Kais Saied van Tunesië. Dat deze man niet gekozen is door de bevolking en verantwoordelijk is voor het vastzetten van journalisten, rechters en oppositie, doet er blijkbaar niet zoveel toe. Bij velen lijkt het gevoel te zijn ontstaan dat Europa alleen maar toejuicht dat Saied verantwoordelijk is voor een extreme groei van racistisch geweld in zijn land. Deze overeenkomst geeft in elk geval die indruk.

Europa laat vaker zien hoe het racistisch te werk gaat. Men blijft dat stelstelmatig ontkennen, maar de praktijk laat zien dat de werkelijkheid anders is. Kijk naar de voorkeursbehandeling van vluchtelingen uit Oekraïne. Scholen worden voor hen gebouwd. Medische zorg wordt geregeld en ondertussen is men actief bezig daar waar mogelijk deze vluchtelingen te ondersteunen. Zorg, zoals het moet. Elkaar helpen, zeker als het degene om welke reden dan ook minder gaat.

‘Migranten die al jaren in Tunesië woonden en werkten, werden opeens ontslagen

Hoe anders is het voor burgers, voor vluchtelingen, voor migranten uit Afrikaanse landen. De situatie op het Afrikaans continent is niet goed te noemen. Of het nu gaat om conflicten, economische uitdagingen, droogte of extreme regenbuien, elk van de 54 landen kent zijn eigen uitdagingen. Tunesië is een arm land. De grootste inkomstenbron van haar economie is toerisme. Na de Arabische Lente heeft het land een grote klap gekregen. Helemaal nadat het in 2015 te maken kreeg met meerdere grote ISIS-aanvallen in toeristische gebieden en elders in het land. Vanaf dat moment kreeg Tunesië dan vele miljoenen vanuit Europa voor betere grensbewaking op zee en op land, maar ook financiën om de economie op gang te brengen.

Wat maakt dat de EU gelooft dat de Tunesische economie nu wel zal verbeteren? Veel belemmeringen voor economische groei hangen samen met Tunesische systemen, processen en wetten in het land. De vraag is of Europees geld het verschil zal maken. Het hele systeem dat is gebouwd vanuit een dictatuur om een dictator te ondersteunen. Waarom zou Saied dat omver willen werpen?

Eind vorig jaar waren er verkiezingen in Tunesië. Maar 11 procent van de kiezers heeft gestemd, de onvrede in het land was groot. Enkele weken later deed Saied een meesterlijke zet. Hij hield een speech waarin hij de aandacht richtte op de sub-Sahara en de aanwezigheid van vele zwarte migranten in Tunesië. Zij zouden verantwoordelijk zijn voor de economische malaise en zouden het land willen omvolken. Die speech verlegde opeens alle aandacht: die richtte zich niet meer op zijn werkwijze ten aanzien van justitie, de politieke oppositie, et cetera, maar gaf Tunesiërs een vrijbrief om hun onvrede te uiten richting ‘zwart Afrika’. Migranten die al jaren woonden en werkten in Tunesië werden opeens ontslagen en de deur uit gezet. Geweld richting de zwarte migrant nam toe. Vanuit burgers, maar ook politie.

Van verschillende kanten kwamen er veroordelingen van de speech, maar voor Europa lijkt dit niet een reden te zijn om de relatie met Tunesië onder de loep te nemen. Diverse landen hadden al miljoenen in het land gestoken. Politici in Europa zullen hebben gedacht dat het mooi zou zijn dit gezamenlijk vanuit de EU uit te breiden, zeker als dit gekoppeld kon worden aan de eis dat Tunesië migranten tegenhoudt en illegaal in Europa verblijvende Tunesiërs laat terugkomen. De speech die Saied toen hield, lijkt dan ook goed in het straatje van Europa te passen.

De afgelopen weken, na een eerste overleg met de EU, zijn vele migranten in Tunesië hardhandig richting de woestijn gedreven. Terwijl er burgers zijn die migranten trachten te helpen, lijkt de overheid een andere mening te hebben. Terwijl de migranten de woestijn in zijn gestuurd zonder voldoende bescherming, water en eten, gaat de EU verder met het sluiten van een deal. Deze migranten, maar ook de burgers van Tunesië zelf, lijken voor Europa geen waarde te hebben. Europese politici willen gewoon geen Afrikanen op hun continent en kijken niet verder dan dat, want ze komen niet met een duurzame oplossing voor deze doorgaande migratie. Een echte oplossing ligt voor de hand: maak het verblijf van deze mensen in Europa legaal en verleen hen met of zonder visum toegang tot onze landen.