Het is de paradox van de neoliberale samenleving dat de overheid zich terugtrekt uit regulering van de sociaal-economie, maar haar invloed in het persoonlijke leven achter de voordeur vergroot. Wat is nu precies het idee van het door de staat gefinancierde NTR-programma Gewoon Bloot, waarin kinderen vanaf 21 maart uit groep 7 en 8 blote volwassenen te zien krijgen?

Ik lees in reacties van presentator Edson da Graca en Rutgers-deskundige Elsbeth Reitzema verschillende doelen. Kinderen wordt getoond dat bloot ‘normaal’ is, het programma moet laten zien dat niet elk lichaam perfect is, en in sommige gezinnen is bloot echt taboe. Op veel scholen wordt bovendien niet meer naakt gedoucht. Bloot moet en is goed.

De doelgroepen zijn blijkbaar zowel ouders als kinderen die heropgevoed moeten worden tot minder preuts. Welke ouders wordt uiteraard niet genoemd, want als je je op bijvoorbeeld religieuzen richt, staat dat haaks op godsdienstvrijheid. Om een voorbeeld te noemen: er zijn orthodox-joodse echtparen die zich nooit letterlijk zullen blootgeven aan elkaar. Laat staan aan hun kinderen. Moeten die om?

De oudste mens droeg kleren om zich te beschermen tegen weersomstandigheden, flora, fauna en de medemens. Adam en Eva grepen naar een vijgenblad om hun schaamte te verhullen. De profeet Mohammed liet zich door zijn vrouw Khadija bedekken met een kleed, omdat hij bang was voor het visioen dat hij kreeg. Kleren konden ook statussymbolen vormen voor de rijken, en manieren om zich te versieren. Een tot slaaf gemaakte daarentegen liep in lompen of helemaal naakt, afhankelijk van de slavenhouder. En kledingstukken fungeerden als middel om gezamenlijkheid uit te drukken, zoals in religies. Pas na de industriële revolutie en met name in de twintigste eeuw kwam een keur aan kleren beschikbaar voor de massa. Door welvaart en individualisering zagen mensen in het Westen kleding als expressie van individualiteit. Kortom: kleding is een vorm van beschaving, omdat deze uitdrukking geeft aan heel veel emoties en behoeften in relatie tot de medemens.

In collectivistische samenlevingen worden kleren ook gewaardeerd als uitdrukking van identiteit van de groep. Er is geen goed of fout, mode komt en gaat en dat geldt ook voor ideeën over naakt. Als je wilt kun je jezelf naakt vertonen op stranden en in clubs. Maar jezelf ongevraagd bloot vertonen aan anderen is bij wet verboden. Best goed geregeld, eigenlijk.

Kortom, over welk taboe hebben we het nu eigenlijk? Laten we de illusie de wereld uithelpen: confrontatie met bloot is niet normaal. En je willen uitdrukken in individuele naaktheid is een uitwas van het idee dat je als individu heel bijzonder bent.

Het idee dat gelovigen preuts zijn is een vooroordeel en zegt meer over een geseksualiseerde samenleving

Dan kunnen we meteen de tweede illusie ontkrachten: onder al die kleren is niemand bijzonder. Dit pseudo-taboe willen doorbreken is slechts een uitdrukking van een groep mensen in het westen die meent dat een individualistische samenleving de beste vorm is die er bestaat. En die geen oog heeft voor mensen die vinden dat de individuele uitdrukking (van een lijf) minder interessant is, en dat bij inperking van persoonlijke vrijheden juist de gemeenschap gebaat is.

Ik moet denken aan het sprookje van Hans Christian Andersen, De nieuwe kleren van de keizer:

‘Hij heeft niets aan,’ zegt een klein kind, ‘hij heeft niets aan!’

‘Maar hij heeft helemaal niets aan’, riep tenslotte het hele volk.

En de keizer kromp ineen, want hij vond dat ze gelijk hadden.

Het idee dat gelovigen preuts zijn, met name waar het gaat om seksualiteit, is een vooroordeel en zegt meer over een geseksualiseerde samenleving. Jezelf in het openbaar bedekken is beschaving. Achter die voordeur mag veel dan westerlingen denken.

Een Soedanese vriend en voormalig vluchteling zei ooit: we komen allemaal uit één buik. Met andere woorden: blaas je verschillen niet zo op. En kijk naar wat ons bindt. Respecteer een andere opvatting over bloot.

Ik hoop dat dat hele Gewoon Bloot een 1 aprilgrap is. If not: als ouder kies ik zelf aan welke naakte volwassenen mijn nageslacht wordt blootgesteld.

We weten hoe het sprookje met de naakte keizer afliep: ‘En de kamerheren liepen de sleep te dragen die er helemaal niet was.’