Zondagmiddag stroomde het gebied rond het Museumplein en het Vondelpark in Amsterdam vol. Volgens de organisatie lieten een kwart miljoen in het rood geklede mensen hun stem horen voor de Palestijnen in Gaza en tegen het kabinet, dat Israël ondanks de genocide blijft steunen.

Net als bij de twee grote Rode Lijn-demonstraties in Den Haag hebben de meeste mensen hun best gedaan om in hun mooiste rode outfit naar Amsterdam te komen. De een draagt een rode pet, de ander rode schoenen of een rood shirt, en weer anderen zijn volledig in het rood gekleed. Rood staat symbool voor de rode lijnen die Israël al twee jaar lang systematisch overschrijdt in een genocide die dag in dag uit Palestijnse levens eist, met inmiddels meer dan 66.000 doden.

Bij aankomst op het Museumplein, voor de hekken bij het Stedelijk Museum, delen activisten tegen militarisering flyers uit. ‘Met onze belastinggelden wordt de genocide in Gaza gefinancierd’, zegt een internationale queer-activist. Ze wil niet herkenbaar in de krant. ‘Het moet stoppen. De Nederlandse overheid moet stoppen Nederlanders ongewenst medeplichtig te maken’, zegt ze.

Het collectief Nietmijnaanslag.nl probeert alle informatie over de handel tussen Nederland en ‘de zionistische staat’ zo transparant mogelijk te maken en heeft een ‘Laatste Kans-coupon’ gemaakt die tot 29 oktober geldig is. ‘Wist u dat onze Nederlandse overheid uw belastinggeld gebruikt om wapens te kopen van Israël?’, staat op de coupon. Ook over de nieuwe miljoenennota zijn ze kritisch: daarin is 5 miljard euro extra begroot voor Defensie.
Volgens de coupon zou datzelfde bedrag beter besteed kunnen worden aan 19.000 sociale huurwoningen, het afschaffen van het eigen risico voor 13 miljoen Nederlanders en duurzame energie voor alle huishoudens.

‘Het is aan de Nederlandse kiezer of dat geld gaat naar het financieren van oorlogen en genocides over de hele wereld, of dat we Nederland opbouwen voor de toekomst van onze kinderen’, merkt de activist op. Ze hekelt ook dat bijna alle partijen in Nederland niet transparant willen zijn over hoe het geld voor de militarisering wordt opgehaald.

Even verderop staat een andere queer-klimaatactivist voor Palestina met een opvallend spandoek. ‘No pride in genocide’, staat er in grote letters op. ‘We zijn een groep die staat voor biodiversiteit, klimaat én Palestina. We zeggen nee tegen genocide.’ De link met de queerbeweging ligt volgens haar bijvoorbeeld in de boycot van Booking.com, dat zou profiteren van Israëlische oorlogsmisdaden, kolonisatie, apartheid en bezetting. Ze draagt een nepbaard. ‘Ik ben non-binair, en als queergemeenschap willen we ook de stem van deze mensen tegen de genocide in Gaza naar buiten brengen.’

Op dat moment loopt een jonge man voorbij met een groot bord waarop ‘Death to the IDF’ staat, de leus van de punkband Bob Vylan, die onlangs veel commotie veroorzaakte. Het blijkt te gaan om Wouter Stroet, een Palestina-activist uit Amsterdam-Noord. Hij probeerde een maand geleden tevergeefs via Egypte Gaza te bereiken. Geflankeerd door zijn ouders geeft hij uitleg over de heftige uitspraak waarmee hij rondloopt.
‘Ik vind het vele malen heftiger wat het bezettingsleger aan het doen is’, reageert hij. ‘Het is weer typisch dat de discussie over deze uitspraak gaat, in plaats van over wat Israël al twee jaar doet. Daarom is het ook een statement om hiermee te lopen.’

De vraag of hij deze tekst ook aan kinderen kan uitleggen, zet hem even aan het denken. ‘Kinderen hebben heel goed door wat er aan de hand is in Gaza, ze zien ook wat Israël daar doet. De IDF is daar verantwoordelijk voor. Het ligt natuurlijk aan de leeftijd, maar ik denk dat veel kinderen heel goed begrijpen dat er een genocide gaande is. Het zijn vooral boomers die hier aanstoot aan nemen. Gen Z vindt dat een leger dat genocide pleegt niet mag bestaan en ontmanteld moet worden.’
‘Death to the IDF’ valt volgens hem (en waarschijnlijk ook de rechter, red.) binnen de grenzen van de vrijheid van meningsuiting. ‘Het zet niet aan tot geweld. Het zet aan tot activisme’, aldus Stroet.

De historicus Geertje Mak, volledig in het rood en met een rode paraplu, is ook op het Museumplein. ‘De tirannie verdrijven’, staat er op haar bordje. ‘Het is verschrikkelijk wat er in Gaza gebeurt, en volgens mij is dat de tirannie waar het Nederlandse volkslied naar verwijst. En die moeten we absoluut verdrijven.’

Dat moet volgens haar allereerst door de wapenhandel volledig stil te leggen. ‘Vervolgens alle banden verbreken en luid en duidelijk uitspreken dat dit een genocide is. Netanyahu moet verantwoording afleggen, hier in Den Haag. Dit kan zo niet langer’, aldus Mak. De historicus was ook aanwezig bij eerdere demonstraties in Den Haag en vindt het tegelijk ‘geweldig’ en ‘teleurstellend’ dat er zoveel mensen zijn gekomen. ‘Zoveel mensen en organisaties spreken zich uit, maar er gebeurt niks. Het is schandalig.’

Op het Museumplein is rond 13.00 uur geen beweging mogelijk, dus kiezen mensen ervoor om alvast een rondje te lopen. Zo ook Mohamed uit Nieuw-West, die een Palestijnse vlag om zijn nek heeft gewikkeld en op zijn rug draagt. ‘Ik ben hier als mens en voor de menselijkheid, waar niks van over is in Gaza’, zegt hij. Hij weet dat het niets zal veranderen in Gaza. Waarom dan toch meedoen? ‘Ik ben niet van het opgeven, maar van strijden tot het bittere eind. Uiteindelijk bepaalt Nederland niet wat er daar gebeurt. Ik verwacht niet veel, maar één ding is duidelijk: we kunnen niet niks blijven doen.’

Dat gevoel van onmacht bracht ook Manon en haar nieuwe club Kominplaksie in beweging. Ongeveer een maand geleden werd ze met haar vriendengroep ‘geactiveerd’ als zogenoemde bezorgde burger, vooralsnog anoniem. De beweegreden voor actie is volgens Manon de politieke achteruitgang. ‘Onze democratie is in gevaar en de politiek is de oorzaak. We moeten samenkomen tegen extreemrechts’, vindt zij. ‘Er worden moties aangenomen die niets meer overlaten van de rechtsstaat. Er wordt alleen nog politiek bedreven uit haat, angst en leugens. Het gaat niet meer over de feiten’, zegt ze bezorgd.

‘Je moet vanuit een positief gevoel actie voeren’

Natuurlijk weet Manon dat dit niet pas een maand geleden is begonnen. ‘We voelden het allemaal al, maar om echt in actie te komen, dat duurt nog even. De vorige Rode Lijn-demonstraties hebben mij geïnspireerd. Het is belangrijk om niet pas na de verkiezingen te bewegen, maar nu al. Want het wordt alleen maar erger. Verandering is een langdurig proces, maar ik merk gewoon dat heel veel mensen extreemrechts gedachtegoed normaliseren. Die mensen proberen we te overtuigen’, aldus Manon, die niet van de harde woorden is. ‘Je moet vanuit een positief gevoel actie voeren, dan krijg je ook positieve reacties.’

Else uit Amsterdam-West is juist meer van de harde acties. ‘Fascisten hebben schijt aan je. Trap er niet in’, staat op haar bord. Ze kon niet bij de eerdere demonstraties zijn, maar had haar kinderen wel afgevaardigd. ‘Actievoeren in de openbare ruimte, dus niet online maar in het echte leven, dat maakt de meeste indruk’, zegt zij. ‘Kijk om je heen. Heel veel mensen zijn bereid om uit zichzelf een statement te maken. De status quo verandert alleen op deze manier.’

Voor haar is Gaza een teken van de tijd en een waarschuwing voor Nederland. ‘In Nederland krijgt politiek gewin voorrang op medemenselijkheid. Deze demonstraties laten zien dat wij wel snakken naar een teken van menswaardigheid vanuit de politiek. Zij hebben de macht om iets te doen, maar doen het niet. Dat is heel kwalijk.’ Ze spreekt zich expliciet uit tegen mensen die fascisten volgen. ‘Wat heb je als gewone man aan een fascist? Uiteindelijk zal die gewone man als kanonnenvoer of klapvee eindigen. Dat vind ik het vervelendst aan mensen die fascisme ondersteunen.’

Boosheid is volgens haar geen probleem. ‘Ik ben zelf ook weleens boos. Laat dat vooral blijken. Maar het is niet oké om daarna het fascisme te omarmen. Uit de geschiedenis weten we dat dat nooit goed afloopt. En niet alleen in de geschiedenis: in Gaza zien we waar het fascisme naartoe leidt. Het is allemaal met elkaar verbonden.’

Else is niet alleen bang voor wat er in Gaza gebeurt, maar ook dat het hier kan gebeuren. Sterker nog: volgens haar gebeurt het hier al. ‘Mensen zijn constant bezig om onze burgerrechten en democratische rechten in te perken. Ik ben een witte vijftiger, dus in de tijd die ik nog heb, zal ik waarschijnlijk nog beschermd zijn. Maar er zijn genoeg mensen die nu al doelwit worden of niet meer durven te zeggen waar ze voor staan. Het gebeurt al. Niet met zoveel geweld als daar, gelukkig, maar wel mentaal. Het kan zo gedaan zijn als wij nu niet laten merken: dit willen wij niet.’ Ze noemt Amerika als voorbeeld, waar mensen kiezen voor een ‘sterke man’. ‘Dat is niet de oplossing. Er zijn andere oplossingen, maar fascisme hoort daar niet bij.’

In de rondtrekkende rode zee aan mensen valt het simpele bordje met ‘Doe iets’ op. Gerard uit Leiden houdt het vast. ‘Het gaat allemaal gewoon véél te ver. Zo’n ellende in Gaza. En stom genoeg doet onze regering echt helemaal niks. Stop die wapenhandel. Boycots.’ Hij weet niet of het echt iets gaat uitmaken. ‘Maar zonder het te proberen, zullen we er nooit achter komen.’