GroenLinks en PvdA benoemen in hun gezamenlijke concept-verkiezingsprogramma niet dat Israël zich schuldig maakt aan apartheidspolitiek tegen de Palestijnen. Kritische partijleden willen een principiëlere koers.

‘In het Israëlisch-Palestijnse conflict streven we naar een rechtvaardige tweestatenoplossing’, staat er in het conceptprogramma te lezen. GroenLinks-PvdA veroordeelt alle vormen van geweld: Israëlisch geweld, maar ook Palestijns geweld. Tegelijk gaat het volgens GroenLinks en PvdA om een ‘asymmetrisch conflict’: Israël blijft maar nederzettingen bouwen op Palestijns grondgebied en werpt economische belemmeringen op die Palestijnen hard raken en een duurzame vrede in de weg staan. GroenLinks-PvdA wil dat Nederland de Palestijnse staat erkent, dringt er bij de Palestijnse Autoriteit op aan vrije verkiezingen te organiseren, vindt dat Israël aan de democratische rechtsstaat moet vasthouden en heeft kritiek op het valselijk labelen van producten uit de bezette gebieden, die het opschrift ‘made in Israel’ krijgen.

De kritiek van GroenLinks-PvdA is echter veel te voorzichtig, vindt PvdA-lid Edwin van ’t Pad, die ook werkzaam is voor de pro-Palestijnse organisatie The Rights Forum. Hij diende om deze reden een amendement in, waarin de tweestatenoplossing wordt afgewezen en expliciet wordt gezegd dat Israël zich aan apartheid schuldig maakt. Zaterdag is het ‘amendementendag’. Dan kunnen leden van GroenLinks en PvdA online stemmen over wijzigingen van het verkiezingsprogramma. Daarna zal het amendement – naar verwachting – worden behandeld op het congres van 14 oktober.

‘De paragraaf in het concept-verkiezingsprogramma over Palestina lijkt uit de vorige eeuw te stammen’, zegt Van ‘t Pad. ‘Geen expert gelooft nu nog in de tweestatenoplossing. Dat is een obstakel voor de vrede geworden. Als je nog blijft vasthouden aan de tweestatenoplossing dan bevestig je de status quo en dus de bezetting van Palestina.’

‘De tweestatenoplossing is een afleidingsmanoeuvre van Israël om de annexatiepolitiek op de Westelijke Jordaanoever voort te zetten’

Van ‘t Pad vindt het daarnaast onbegrijpelijk dat de Israëlische apartheid niet wordt benoemd. ‘Human Rights Watch, Amnesty International, Al Haq en B’tselem doen dit wel. Ik begrijp niet dat GroenLinks-PvdA dit niet durft. Het is om politieke redenen, heb ik gehoord. Nederland zou hier niet aan toe zijn. Israël een apartheidsstaat noemen zou te ambitieus zijn. Maar dat vind ik een hele rare redenering. Schrap die hele klimaatparagraaf dan ook maar, als je niet te ambitieus wil zijn.’

Een ander amendement over de Palestina-paragraaf is ingediend door de Werkgroep48. Deze werkgroep, die zich bezighoudt met het Israëlisch-Palestijnse conflict, is actief in Wageningen. Het amendement van Werkgroep48 benoemt de apartheid ook, maar keert zich – in tegenstelling tot het amendement van Edwin van ‘t Pad – niet expliciet tegen de tweestatenoplossing. ‘Die oplossing is niet werkbaar, maar is een afleidingsmanoeuvre van Israël om de annexatiepolitiek op de Westelijke Jordaanoever voort te zetten’, zegt W48-bestuurslid Rik Hoevers. ‘De meest rechtvaardige oplossing, op lange termijn, is inderdaad een eenstaatoplossing, een staat waar de rechten van alle mensen worden gewaarborgd. Maar dat is helaas nog ver weg. Bovendien, als je je heel erg focust op de eenstaatoplossing dan speel je de Israëllobby in de kaart. Die roept dan dat je de staat Israël van de kaart wilt vegen en dus antisemitisch bent. Daarom leggen wij de focus op mensenrechtenschendingen.’

Wel spreekt een tweede amendement van Werkgroep48 zich expliciet uit tegen de antisemitisme-definitie van de International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA). ‘We verzetten ons tegen de IHRA-definitie, die kritiek op Israël vereenzelvigt met antisemitisme’, staat er in de door Werkgroep48 voorgestelde tekst. ‘In Nederland word je, op het moment dat je je uitspreekt tegen het koloniale, racistische apartheidsregime, vereenzelvigd met antisemitisme. Dat is oneigenlijk. Want kritiek op Israël is geen antisemitisme’, licht Hoevers toe.

Van ’t Pad verwacht niet dat de partijbesturen van GroenLinks en PvdA zijn amendement zullen steunen, of dat van Werkgroep48. Hij zegt heel benieuwd te zijn hoe beide besturen straks gaan beargumenteren waarom ze tegen zijn amendement zijn. ‘Het zou raar zijn als zij dit alleen met gelegenheidsargumenten doen.’

Ondertussen organiseren de afdelingen van GroenLinks en PvdA in de stad Utrecht woensdag een politiek café over Israël en Palestina. Leden van beide partijen kunnen er in gesprek gaan met experts: Berber van der Woude (bestuurslid van The Rights Forum), Thomas van Gool (PAX voor Vrede) en Esther van der Most (Plant een Olijfboom). Iman Abrontan van GroenLinks Utrecht, die het event mede-organiseert, vertelt dat het al voor de zomer gepland was, en dus geen reactie is op de paragraaf over Israël en Palestina in het concept-verkiezingsprogramma. Ook benadrukt Abrontan het mensenrechtenaspect. ‘Je kunt wel zeggen dat opkomen voor Palestina links is, en sympathie hebben voor Israël rechts, maar dan ga je voorbij aan de eigenlijke discussie: er worden mensenrechten geschonden. Als het andersom was, en een Palestijnse staat de mensenrechten van Israëlische Joden schond, dan waren we net zo kritisch geweest.’