Onlangs is de website Kleur de Kamer live gegaan. Het initiatief wordt ondersteund door twintig maatschappelijke organisaties die ijveren voor meer diversiteit.

De website maakt reclame voor vijf kandidaten van kleur, die allen op een onverkiesbare plek staan. Het gaat om GroenLinksers Simion Blom (plek 21) Raja Alouani (23), D66’ers Jorien Wuite (20) en Joan Nunnely (33) en PvdA’er Sofyan Mbarki (17),

‘Zorgwekkend is het gebrek aan diversiteit op de verkiesbare plekken. Hierdoor mist Nederland bruggenbouwers tussen de verschillende culturen’, schrijft de website.

Wij spraken met de woordvoerder van het initiatief, Ian van der Kooye (foto). Hij is voormalig campagnestrateeg voor de politieke partijen BIJ1 en Denk.

Waarom bent u weg bij deze partijen en komt u nu met dit initiatief?

‘We verschilden van mening over de strategie. Ik vind het belangrijk dat er meer mensen van kleur in de Tweede Kamer komen. Dat hoeft niet per se via één partij. Het gaat mij niet om een specifiek persoon of een specifieke partij, maar om meer mensen met vergelijkbare idealen naar het Binnenhof te krijgen.’

Je ziet dat de progressieve partijen vanwege Black Lives Matter al meer aandacht hebben voor diversiteit op de lijst. Waarom dan toch dit initiatief?

‘Omdat er op dit moment te weinig mensen van kleur op verkiesbare plekken staan. Je ziet inderdaad dat er meer mensen van kleur op kandidatenlijsten staan, maar ze staan te vaak op een onverkiesbare plek. Het moet geen window dressing zijn, lijsten moeten écht divers zijn.’

Kleur de Kamer wil meer diversiteit in de Tweede Kamer. Maar hoeveel dan, qua aantal?

‘We doen niet aan harde cijfers. We zijn geen politieke partij, maar meer een politieke beweging. We hebben als eerste doelstelling om de opkomst en de participatie van Nederlanders van kleur te verhogen. Veel Nederlanders van kleur hebben geen of nauwelijks vertrouwen in de politiek, en stemmen daarom niet. Wij willen dat er meer vertrouwen komt, meer herkenbaarheid, meer betrokkenheid. Daarom willen wij mensen ook wijzen op de mogelijkheid van een voorkeurstem: op die manier kun je iemand in de Kamer kiezen, waar je je door vertegenwoordigd voelt. In Nederland wordt een kandidaat met voorkeurstemmen gekozen als hij tenminste 25 procent van de kiesdeler (17.000 à 18.000 stemmen, red.) gehaald heeft.’

Toch nog even over die cijfers: volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft 14 procent van de inwoners van Nederland een niet-westerse achtergrond. Is het dan niet een mooi streefpunt dat 14 procent van de Kamerleden straks van kleur is?

‘Dat zou inderdaad heel mooi zijn, dan zitten er 21 mensen van kleur na 17 maart in de Tweede Kamer. Maar met de huidige kandidatenlijsten kom je er dan niet, omdat kandidaten van kleur op te lage plekken zijn gezet. Daarom zijn die voorkeurstemmen ook zo belangrijk.’

In de pleidooien voor meer mensen van kleur in de Tweede Kamer hoor je vaak het begrip ‘representatie’. Je wil op iemand stemmen in wie je je herkent. Maar zelfidentificatie is toch veel breder dan dat je van kleur bent? Denk aan je werk, of je ondernemer bent of werknemer; of dat je man of vrouw bent; hoog- of laagopgeleid; uit de provincie komt of uit de Randstad, enzovoort.

‘Dat klopt inderdaad. Maar voor mensen van kleur speelt de kleur van je huid vaak wel een hele grote rol. Bijvoorbeeld omdat je dan vaker wordt aangehouden door de politie of etnisch geprofileerd wordt door de Belastingdienst. Dat het CDA op zijn lijst veel rekening houdt met de regionale diversiteit begrijp ik. Maar helaas leidt deze keuze er ook toe dat er dan minder mensen van kleur op de lijst staan. In de provincie wonen er veel minder mensen van kleur. Die vissen dan achter het net. Democratie is voor mij ook dat minderheden zich vertegenwoordigd voelen.’

De website maakt alleen reclame voor kandidaten van GroenLinks, D66 en PvdA. Waarom?

‘We zijn net begonnen. Inmiddels hebben drie kandidaten van andere partijen zich ook aangemeld. We willen ook kandidaten van de VVD, het CDA, de SP en Denk op onze website. Ook andere organisaties blijven zich aanmelden om hun support uit te spreken. Het initiatief blijft dus groeien.’

Dus het is dus niet zo dat politici van kleur alleen tellen als ze een progressieve mening hebben?

‘Nee, zeker niet. Onder mensen van kleur bestaan er diverse meningen. Er is dus diversiteit binnen de diversiteit. En wij trekken als Kleur de Kamer geen partij.’

Forum voor Democratie heeft ook een kandidaat van kleur: Andreas Bakir, die op nummer 17 van de lijst staat. Hij is Syrisch-orthodox christelijk, met roots in het Midden-Oosten. Kan hij, ondanks de standpunten van FvD over de multiculturele samenleving en de aanpak van racisme, ook op de kandidatenlijst van Kleur de Kamer?

‘Ja, we zijn immers niet partijdig. Hij kan dus gewoon op onze site komen te staan.’

En hoe zit het met niet in de Tweede Kamer vertegenwoordigde partijen, zoals het pan-Europese partij Volt en de nieuwe zwarte partij Ubuntu Connected Front?

‘De meeste partijen zijn al benaderd. Nog niet iedereen heeft ons een antwoord teruggestuurd, misschien omdat ze eerst zeker willen weten of ze kunnen meedoen aan de verkiezingen. Nieuwe partijen moeten voldoende ondersteuningsverklaringen hebben, en moeten daarnaast een waarborgsom betalen.’

‘Democratie is voor mij ook dat minderheden zich vertegenwoordigd voelen’

Politicoloog Floris Vermeulen vertelde mij dat de opkomstpercentages van Surinaamse Nederlanders ontzettend laag zijn, bijvoorbeeld 25 procent in 2017 in Amsterdam. Bij andere groepen ligt dit niet veel hoger, aldus de EtnoBarometer. Hoe gaat Kleur de Kamer deze percentages opkrikken?

‘Iets minder dan de helft van deze bevolkingsgroepen stemt. We willen mensen allereerst laten doordringen dat stemmen belangrijk is. Op onze site laten we de standpunten zien van de verschillende politieke partijen, maar ook dat er mensen zijn die op ze lijken, zodat ze die herkenbaarheid ervaren. In 2020 discussieerden we over Black Lives Matter, Kick Out Zwarte Piet en het boerkaverbod. Dit zijn thema’s die alle Nederlanders aangaan. Daarom is het belangrijk dat iedereen meedoet aan het democratisch proces.’

Dat zijn hele mooie woorden, maar hoe dan?

‘We willen met Kleur de Kamer veel media-aandacht genereren. De mainstream media natuurlijk, maar ook media die mensen van kleur bedienen. Denk aan de Kanttekening, maar ook de Surinaamse radio, nieuwsbrieven van de Vereniging Ons Suriname en bijvoorbeeld het Collectief Tegen Islamofobie en Discriminatie, enzovoort. Mijn lieve moeder kijkt niet naar Buitenhof of naar Business Class van Harry Mens, maar volgt wel de etnomedia. Die media zijn voor onze campagne veel belangrijker. We bereiken hier een heel ander publiek mee.’

Op de site staat ook een ‘stemwijzer’. Als je daar vervolgens op klikt, dan krijg je alleen informatie over hoe je kan stemmen. Komt er nog een echte stemwijzer?

‘Ja, en ik vermoed dat onze stemwijzer ergens rond half februari klaar is. Dus je moet nog even geduld hebben. Het zal onder andere gaan over het boerkaverbod, het immigratiebeleid, vluchtelingen, onderwijs enzovoort. Maar ik maak deze stemwijzer niet in mijn eentje.’

Komt er misschien ook de vraag in of nazaten van tot slaaf gemaakten 40.000 euro als herstelbetelings-voorschot krijgen? Dit voorstel uit het programma van Ubuntu Connected Front bracht onlangs wat ophef teweeg.

‘Dat weet ik echt niet, hoor. Er komen dertig vragen in, net zoals bij andere stemwijzers, en daar moeten we als Kleur de Kamer nog even goed voor zitten. Maar meedenken wordt natuurlijk zeer gewaardeerd.’