De onrust in BIJ1 over het uit de partij zetten van Quinsy Gario houdt aan. Schrijver en lijstduwer Anousha Nzume uit haar onvrede op Facebook. Haar bericht krijgt veel bijval, ook van partijleden. De onvrede gaat niet alleen over Gario en de vermeende kwalijke rol van witte leden in deze kwestie, maar ook over de partijcultuur van BIJ1. Professionalisering van de partij zou leiden tot identiteitsverlies.

Maandag werd bekend dat Quinsy Gario, nummer 2 binnen de partij, als lid is geschorst. De reden: ‘signalen dat niet iedereen zich veilig voelde binnen de partij’. Het partijbestuur schakelde een advocatenbureau in dat met rapport kwam. Naar aanleiding van de inhoud van het rapport, dat niet openbaar is, werd Gario uit de partij gezet. Dit besluit valt slecht bij een deel van de partij, die het partijbestuur onder meer ‘koloniale machtsspelletjes’ verwijt.

Een van de critici is schrijfster Anousha Nzume, auteur van het pamflet Hallo Witte Mensen. Zij was tevens lijstduwer voor BIJ1 bij de verkiezingen van maart. De in New York woonachtige schrijfster is bedroefd over de gang van zaken in haar partij en neemt het op voor Quinsy Gario in een uitgebreide Facebookpost.

Ze is ‘zwaar teleurgesteld’ in de manier waarop het bestuur heeft gecommuniceerd en hekelt een ‘geheimhoudingsverklaring’ die Gario zou hebben moeten tekenen voordat hij over het rapport mocht praten – dat hij ook niet mocht inzien en waarvoor hij bovendien niet voor gehoord is, volgens Nzume.

De schrijfster heeft vragen aan het bestuur gesteld, maar hier nog geen antwoord op gekregen. Ondertussen heeft ze van ‘meerdere (bipoc) vrijwilligers en medewerkers gehoord dat bepaalde zaken niet helemaal goed gaan’.

Het probleem is volgens Nzume dat de macht in de partij zich concentreert bij steeds minder mensen, waardoor er voor gemarginaliseerde groepen steeds minder plek lijkt te zijn. Het gaat Nzume niet om Gario alleen, maar om een structureel probleem waarmee BIJ1 kampt: een foute partijcultuur.

‘Er klopt iets niet wanneer er in de partijtop mensen zijn met meerdere functies. Er gaat iets mis wanneer door een kleine groep van bovenaf wordt bepaald welke kennis wordt gedeeld en met wie. Helemaal wanneer er over ‘onveiligheid; wordt gesproken door een wit bureau, in opdracht van een bestuur waarvan de actieve leden weinig divers zijn, over een zwarte man.’

Nzume staat een andere partijcultuur voor, legt ze uit. ‘Zelf geloof ik in de kracht van onze community en weet ik dat we juist van fouten kunnen leren, ondanks missers kunnen groeien en elke (interne) strijd kunnen winnen door juist nu in eerlijkheid en openheid met elkaar in gesprek te gaan. In gesprek te blijven.’

De hartekreet van Nzume is bijna tweehonderd keer geliked en tientallen keren gedeeld op Facebook. Onder de likers en delers bevinden zich ook veel BIJ1-leden. Sommigen reageren onder haar verhaal. HvA-docent Daryll Landbrug, die op 17 maart op plek nummer 5 van de BIJ1-lijst, reageert ontroerd: ‘Ik moet gewoon janken.’

Onder haar post verschijnt ook een discussie met enkele BIJ1-leden- en sympathisanten, die kritiek hebben op het feit dat Nzume haar bericht in de openbaarheid heeft gebracht. Zo zegt het Amsterdamse oud-PvdA-raadslid Peggy Burke, tegenwoordig betrokken bij BIJ1: ‘Is het niet beter dit te bespreken met de partij? Er is misschien een hele goede reden waarom dit rapport niet rondgestuurd en geopenbaard kan worden. En er zijn verscheidene pogingen ondernomen om met betrokkene te spreken. Het is in elk geval veel genuanceerder dan nu wordt voorgesteld naar mijn mening.’

In reactie op Burke verdedigt de schrijfster haar actie. Het bestuur heeft de kwestie Gario zelf op zijn ontransparante manier naar buiten gebracht. ‘En nu moet ik het intern houden? Sorry, maar nee.’ Burke spreek tegen: ‘Dat is niet waar. Ik zat erbij toen de pers begon te bellen…’

Sommige BIJ1-leden en -sympathisanten vliegen elkaar in de haren in de comments. Als iemand schrijft dat Anousha Nzume het ongetwijfeld goed bedoelt, maar door alles in de openbaarheid te gooien bijdraagt aan de ondergang van de partij, wordt hij keihard van repliek gediend door iemand anders: ‘Wat een prachtig voorbeeld van wit en mannelijk privilege! Thanks’.

Een partijsympathisant, die sinds de jaren tachtig bij linkse bewegingen betrokken is, reageert dat wat nu bij BIJ1 gebeurt onvermijdelijk is. ‘Het begint grassroots, dan (…) trekt het meer geprivilegieerde mensen aan die door hun privilege meestal snel omhoog door de rangen gaan, en dan volgt de fragiliteit, het marchanderen en koehandelen met idealen (‘redelijk blijven’) en vallen de oorspronkelijke mensen steeds meer af, tot wat over is een subsidiemolen is met hip logo.’

Er klinkt onder het bericht van Nzume ook kritiek op fractievoorzitter Sylvana Simons, die zondag op vakantie ging en sindsdien niets meer in het openbaar van zich heeft laten horen.

Ebissé Rouw, die samen met Nzume en het eveneens kritische BIJ1-lid Mariam El Maslouhi de podcast Dipsaus presenteerde, reageert onder het bericht van Nzume: ‘Volksvertegenwoordigers hebben mandaat gekregen van de mensen de op hen hebben gestemd. Als zij een zwarte man als onveilig framen in de media moeten ze zich ook publiekelijk verantwoorden.’ Het bericht wordt geliked door onder meer Nzume en Landbrug.

Een andere Facebooker richt in zijn commentaar zijn pijlen op witte mensen. ‘Eerlijk gezegd, en dit zeg ik al jaren, elke witte mens, is deep down, een racist. Nuff said’, zegt hij. Hij krijgt een like van onder meer Landbrug.

Eerder werd een Instagrambericht van oud-bestuurslid Manju Reijmer, die witte mensen binnen BIJ1 beticht van ‘koloniale machtsspelletjes’, massaal gedeeld op social media. ‘BIJ1 wordt vanaf dag 1 al geplaagd door racisme en hebzucht’, stelt Reijmer op Instagram. ‘Toen ik vol enthousiasme en moreel plichtsbesef bij BIJ1 aansloot in 2017 was het al een probleem dat de meest vocale mensen wit waren. (…) Er zit een rot in die er uitgeslopen moet worden. Mensen met ontelbaar privileges moeten hun plek kennen en degenen die hun voor zijn gegaan.’

Komende zaterdag houdt BIJ1 een algemene ledenvergadering. Er circuleren onder BIJ1-leden nu meerdere boze brieven rond, die echter nog niet openbaar zijn gemaakt.