De Thaise koning Bhumibol is afgelopen oktober gecremeerd, een jaar na zijn dood. De Kanttekening sprak Thaise Nederlanders Thani Hongsamat en Alisa Saeng-Arung op ten Berg. Zij rouwden een jaar lang om hun geliefde koning.

De Boxmeerse Thani Hongsamat heeft heel wat met het Thaise koningshuis. Familieleden van zijn vaders kant werkten ruim een eeuw geleden in het paleis van de vroegere koning Phra Mongkut Klao Chaoyuhua (1881-1925), beter bekend als Rama VI en Vajiravudh. ‘Mijn grootvader was lijfwacht in het paleis.‘ Zijn vader verbleef in een koningsverblijf. ‘Toen mijn opa op gegeven moment een andere functie elders in het land moest bekleden, woonde mijn vader daar. Mijn achternaam heeft onze familie van deze vorst gekregen.’ In een getuigschrift kreeg zijn grootvader de familienaam die ‘hemels’ betekent. ‘Ik voel mij daardoor in zekere zin verbonden met het koningshuis.’

Hongsamat had voor wijlen koning Phra Chaoyuhua Bhumibol Adulyadej (1927-2016), beter bekend als Rama IX en Bhumibol de Grote, veel respect. ‘Vanwege zijn inzet voor het volk. Hij heeft voor het land gezorgd als een vader voor zijn kinderen.’ Hij vertelt dat de koning bijvoorbeeld projecten had opgezet voor kansarme boeren op het platteland van Thailand.

Hongsamat, die jaarlijks naar zijn land van origine gaat, heeft de koning thuis herdacht. ‘Ik kon helaas niet bij de crematie aanwezig zijn. Ik heb ‘t op televisie gevolgd.’ Het land was een jaar in rouw, alvorens definitief afscheid van de koning werd genomen.‘Festiviteiten werden bescheiden gevierd. Mensen droegen vanaf het moment dat hij overleed rouwkleding. Je moet je voorstellen dat werkelijk het hele land een jaar lang in het zwart gekleed was.’

Op de vraag of Hongsamat verschil ziet tussen de relatie van Thaise mensen met het Thaise koningshuis en Nederlanders met het Nederlandse koningshuis, zegt hij: ‘De Thai zullen nooit met gebrek aan respect over het Thaise koningshuis praten. De Nederlander heeft over het algemeen bedenkingen bij het Nederlandse koningshuis. Het vermogen en nut ervan wordt ter discussie gesteld.’

Alisa Saeng-Arun op ten Berg zegt dat ze zich zorgen maakte toen de koning overleed. ‘Ik was verdrietig. Ik vroeg me af wat er met Thailand zou gebeuren nu hij er niet meer is.’ De vertaler uit Tilburg woont vijftien jaar in Nederland. Om de vier jaar bezoekt ze haar herkomstland. Ze vond de koning ‘bijzonder’. ‘Hij heeft een zeer belangrijke rol in de ontwikkeling van Thailand gespeeld. Ook was hij een verbindende vorst. Bij onenigheden tussen verschillende Thaise groepen zorgde hij ervoor dat het land verenigd bleef.’

Saeng-Arun op ten Berg weet dat de crematie van de koning op een vastgestelde wijze gebeurde, zoals bij eerdere monarchen. Bij het crematorium, dat speciaal gebouwd is voor deze reden, stonden symbolen uit het boeddhisme en hindoeïsme die zijn ‘voortreffelijkheid’ aangaven. Een stoet van staatshoofden uit verschillende landen ging vanaf het koninklijk paleis naar het crematorium. Zelf is ze bij het overlijden naar de Thaise ambassade in Den Haag geweest om het condoleanceregister te tekenen. Ook trok ze samen met andere Thaise Nederlanders naar Amsterdam om daar respect te tonen aan de koning. ’We zongen een lied dat altijd bij speciale gelegenheden voor hem wordt gezongen.’ Op de dag van de crematie keek ze naar de plechtigheden op internet. ‘Familie en vrienden hielden me op de hoogte via sociale netwerken.’

Ook volgens Saeng-Arun op ten Berg kijken Nederlanders heel anders naar het Nederlandse vorstenhuis. ‘Veel Thai hebben respect voor hun koning. Ze zullen alles voor hem doen. Voor de Thai is het koningshuis veel meer dan alleen een symbool van het land.’ Het idee dat het koningshuis slechts een symbool is bespeurt ze wel bij sommige Nederlanders. ‘Ze staan kritisch tegenover het koningshuis en zouden dit instituut het liefst afschaffen, terwijl de Thai hun koning eren.’