Als iemand vermist raakt, is snelle hulp heel belangrijk. Het verhaal van Ahmed Oulad Sedik laat zien wat er mis kan gaan als die hulp uitblijft. ‘De politie vond de vermissing van mijn broer niet urgent.’

In Nederland verdwijnen jaarlijks 40.000 mensen. Ruim 18.000 van deze vermissingen betreffen personen die zorg nodig hebben. Binnen 24 uur wordt 70 procent van de vermisten teruggevonden, binnen 48 uur 80 procent en binnen drie weken 90 procent. Ongeveer 1.500 personen blijven langer dan een jaar vermist. Een vermissing veroorzaakt angst, verdriet en een diep verlangen naar antwoorden bij de achterblijvers.

Op maandag 23 december 2024 verdwijnt Ahmed Oulad Sedik, een 58-jarige man met dementie, psychische klachten en diabetes, vanuit zijn huis in Amersfoort. Zijn dochter benadrukt bij de melding dat haar vader het IQ van een tweejarige heeft en extreem kwetsbaar is. Toch beschouwt de politie de zaak niet als urgent. Daardoor wordt tijdens de eerste cruciale uren geen politiehelikopter ingezet, het Veteranen Search Team, een vrijwilligersorganisatie waarmee de politie een convenant heeft en die ondersteunt bij vermissingen, wordt niet ingeschakeld, en ook de speurhonden worden niet gebruikt.

Omdat de politie nauwelijks in actie komt, neemt de familie het heft in eigen handen. Op de eerste avond organiseren familieleden, buren en vrienden een zoekactie. Ze doorzoeken de omgeving rond station Amersfoort en de buurt rondom Ahmeds woning en die van zijn dochter.

Op de tweede dag sluit Search And Rescue Nederland (SAR Nederland) zich aan. Bezoekers van de plaatselijke moskee zetten WhatsApp-groepen op, die binnen drie dagen uitgroeien tot netwerken met meer dan duizend leden. Uit heel Nederland bieden mensen hulp aan.

Vanaf dag drie komen gespecialiseerde vrijwilligersorganisaties in actie. Stichting MTL Hondenbrigadeteam, K9 Security, Stichting Signi Zoekhonden en Zoekteam Midden Nederland zoeken met speurhonden naar sporen. Het Nationaal Drone Team biedt ondersteuning vanuit de lucht. Vrijwilligers Joost en Mohammed zetten sonarboten in, waarna de politie het eigen Landelijke Team Onderwaterzoekingen mobiliseert.

Ondanks alle inspanningen blijft Ahmed onvindbaar. Pas op de elfde dag ontdekt een wandelaar met zijn hond het lichaam van Ahmed in het bosgebied Klein Zwitserland. Zijn lichaam ligt vijftig meter van het voetpad aan de De Genestetlaan, niet ver van zijn woning. De politie sluit een misdrijf uit en spreekt van een tragisch overlijden.

Media-aandacht

Abdeslam, de broer van Ahmed, vertelt hoe de politie vanaf het begin met de zaak omgaat. ‘Vanaf de start vond de politie de vermissing van mijn broer niet urgent’, vertelt hij. ‘Ik heb via mijn netwerk het AD benaderd. Vervolgens heeft Hart van Nederland het verhaal opgepakt. Zij kwamen met een filmploeg naar het bosgebied waar de familie en vrijwilligers naar Ahmed zochten. Pas na die media-aandacht komt de politie in beweging. De zaak wordt als urgent bestempeld en zeven dagen na de vermissing van Ahmed wordt er een politiehelikopter ingezet.’

Abdeslam schetst een pijnlijk contrast met andere zaken. ‘Op dezelfde dag dat Ahmed verdween, werd in Soest wél een helikopter ingezet om een witte vrouw die uit een instelling is weggelopen te zoeken. Een paar kilometer verderop, in Amersfoort, gebeurde dat niet voor mijn broer’, vertelt hij. ‘Het is pijnlijk om te beseffen dat diezelfde helikopter eenvoudig het gebied waar mijn broer is zoekgeraakt had kunnen onderzoeken.’ Ook op 1 januari 2025, bij een vermissing in Wateringen, werd volgens hem door de politie alles uit de kast gehaald. ‘Waarom kreeg mijn broer die urgentie niet?’ vraagt hij zich af.

In de vermissingszaken die spelen ten tijde van de verdwijning van Ahmed worden alle vermiste personen binnen enkele uren gevonden. Ook hanteert de politie in alle zaken een soortgelijke werkwijze. In de zaak van de vermiste vrouw uit Soest is er een Burgernetmelding verstuurd om 17:45 uur, een helikopter wordt ingezet om 19:30 uur en om 20:48 uur meldt de politie dat de vrouw is gevonden. Op de website van Regio 15 is te lezen dat in het geval van de zoektocht in Wateringen de politie naast een Burgernetmelding een politiehelikopter en het Veteranen Search Team inzet. De betreffende witte 74-jarige vrouw wordt diezelfde avond in goede gezondheid aangetroffen.

In een recente zaak, op 5 maart 2025, start de politie een intensieve zoektocht naar een 57-jarige witte verstandelijk gehandicapte vrouw uit Zwammerdam. De politie omschrijft de vrouw in het opsporingsbericht als ‘functioneel en cognitief onder de twee jaar oud’. In tegenstelling tot de zaak van Ahmed, waarin ook sprake is van een verstandelijke beperking, geldt er meteen een hoge urgentie. De vrouw wordt ongedeerd teruggevonden.

Posts over witte mensen worden vijf keer vaker gedeeld

Media-aandacht is cruciaal bij vermissingen. Hoe meer mensen op de hoogte zijn, hoe groter de kans dat iemand een tip doorgeeft of een cruciale aanwijzing ziet. Een onderzoek van Brandpunt+ onthult dat huidskleur een significante rol speelt bij de aandacht die vermissingszaken krijgen op sociale media. Posts over witte mensen worden vijf keer vaker gedeeld.

Nu heeft Ahmeds zaak behoorlijk veel media-aandacht gekregen van NOS, Hart van Nederland, Linda, FunX, Cestmocro, lokale nieuwssites en influencers zoals Salehedine. Ook de burgemeester van Amersfoort heeft gesproken met Abdeslam. ‘Door mijn contact bij het AD is het verhaal opgepakt. Het schort in deze zaak vooral aan de actie van de politie in de eerste 48 uur van de vermissing’, aldus Abdeslam. In Ahmeds geval rustte de zoektocht op de eerste dag grotendeels op het netwerk van de familie en vrijwilligers, een zware last, vooral in de eerste cruciale uren.

Brieven naar de politie

Fleur Willems, voorzitter van Stichting MTL, stuurt naar aanleiding van de dood van Ahmed een brandbrief naar de politie. Zij uit haar zorgen over de rigide werkwijze en het gebrek aan flexibiliteit bij de inzet van zoekmiddelen. Ze benadrukt dat gespecialiseerde mantrailing-honden, die een specifiek persoon op geur volgen, vaak te laat of helemaal niet worden ingezet, terwijl deze in de eerste uren na een vermissing cruciaal kunnen zijn om een looprichting te bepalen. In Ahmeds zaak werd Stichting MTL pas dagen na zijn verdwijning benaderd, waardoor het geurspoor al vervaagd was. Willems pleit voor betere communicatie en snellere samenwerking met gespecialiseerde organisaties om de zoekkansen te vergroten en biedt aan om haar bevindingen verder toe te lichten. Er is nog geen reactie gekomen op de brief.

De familie van Ahmed blijft met vragen achter. ‘Mijn broer had zorg nodig’, zegt Abdeslam. ‘We willen dat geen enkele familie dit onrecht ooit nog hoeft mee te maken.’ Iedere vermiste verdient dezelfde aandacht. Want aan het eind van de dag is een vermist persoon niet slechts een zaak, het is een geliefde die gemist wordt. Ook Abdeslam heeft een brief gestuurd naar de politie met een tiental vragen over de werkwijze van de politie in de zaak van Ahmed. Er wordt nog steeds gewacht op antwoorden van de politie. Hij voelt een verantwoordelijkheid richting alle toekomstige vermiste personen en hun families. ‘Als er geen lessen worden getrokken uit de zaak van Ahmed, dan is zijn overlijden voor niets geweest’, aldus Abdeslam.

Abdeslam wordt nu als ervaringsdeskundige gecontacteerd om te helpen bij andere vermissingszaken. Veelal betreft dit mensen met een migratieachtergrond die niet voldoende steun ervaren van de politie. Inmiddels is er sporadisch contact met de familieagent, die echter niet openstond voor een interview voor dit artikel. Binnenkort wordt de familie van Ahmed uitgenodigd voor een zogenaamd rouwinzageverzoek en krijgen ze toegang tot het gehele dossier en de afwegingen van de politie.

Berichten over aantrekkelijke, jonge, witte vrouwen worden het vaakst breed gedeeld

Volgens criminoloog dr. Jasper van der Kemp van de Vrije Universiteit in Amsterdam is de aanpak van vermissingen een lastige balans voor de politie. Jaarlijks worden duizenden meldingen gedaan, waarvan slechts een klein deel urgent blijkt. ‘Bij jongeren die weglopen is het vaak even afwachten of ze niet gewoon boos zijn vertrokken’, zegt Van der Kemp. ‘Bij volwassenen is het nóg ingewikkelder, omdat mensen vrijwillig mogen verdwijnen. De politie mag dan niet zomaar zoeken, tenzij er aanwijzingen zijn van gevaar, zoals medische problemen, risico op zelfdoding of een mogelijk misdrijf.’ Naast deze afwegingen speelt media-aandacht een cruciale rol. De politie besluit soms zelf om zaken in de media te brengen als ze denken dat het kansrijk is om informatie te verkrijgen, bijvoorbeeld bij vermiste kinderen of ouderen die medicatie nodig hebben.

Welbespraakte familie

‘Niet elke vermissing krijgt evenveel aandacht. Etniciteit of achtergrond kunnen een rol spelen. Als de vermiste persoon voor veel mensen verder weg staat, dan zijn mensen minder betrokken en wordt er minder gedeeld. Een zaak kan dan minder in beeld komen. Berichten over aantrekkelijke, jonge, witte vrouwen worden het vaakst breed gedeeld, omdat mensen zich sneller met hen identificeren. De meest spraakmakende voorbeeld hiervan in Nederland is de zaak van Anne Faber, die in een bos werd verkracht en gedood. Hier zie je twee dingen meespelen: klassieke witte jonge aantrekkelijke vrouw, maar ook een welbespraakte familie met een breed netwerk. Dit maakt dat iedereen betrokken was. Niet iedereen weet hoe je de media moet benaderen of heeft de juiste connecties’, legt hij uit. ‘Achterblijvers die zeer welbespraakt zijn kunnen meer aandacht genereren.’

‘Kinderen roepen ook meer betrokkenheid op, terwijl tieners eerder als weglopers worden gezien. Vermiste personen met een crimineel verleden of een minder herkenbaar profiel krijgen vaak minder media-aandacht’, aldus Van der Kemp. ‘Een oudere man met dementie roept sneller betrokkenheid op, omdat mensen hem zien als iemands vader of opa. Deze factoren zorgen ervoor dat de mate waarin een vermissing wordt gedeeld en opgepakt sterk kan variëren. Er is sprake van een likeability-factor. Dit is problematisch, want de vermissing is niet minder ernstig.’

Daarbij benadrukt hij dat media-aandacht grillig is en afhankelijk van meerdere factoren: ‘Als je het overlaat aan de aandacht die de maatschappij ervoor geeft, treedt het white woman savior-effect, de neiging om witte vrouwen te idealiseren, op. Dan krijgen sommige zaken simpelweg minder aandacht, terwijl ze net zo ernstig zijn. Het vraagt om gerichter nadenken over communicatiestrategieën, maar dat lijkt in de praktijk ondergesneeuwd te zijn.’ Volgens Van der Kemp zou de politie families beter kunnen begeleiden in mediacontact. ‘Nu ontstaat het beeld dat de politie alles bepaalt, terwijl ze in werkelijkheid weinig grip hebben op hoe een zaak door de media wordt opgepakt. Dit beter uitleggen zou al een groot verschil maken.’

Onduidelijke communicatie

‘Het belangrijkste probleem in de zaak van Ahmed is het gebrek aan duidelijke communicatie van de politie naar de familie,’ zegt Van der Kemp. ‘Er is onduidelijkheid over welke informatie de politie had en waarom bepaalde acties wel of niet werden ondernomen. De familie kan zich daardoor afvragen of er mogelijk andere factoren meespelen, zoals de naam van Ahmed, maar praktische elementen, zoals het verschil in grootte tussen Amersfoort en Soest, kunnen ook een rol spelen. Dit is lastig te doorzien.’

Het is voor Abdeslam moeilijk om vertrouwen te blijven houden in de politie. De vragen moeten eerst beantwoord worden. Abdeslam blijkt veel houvast te vinden in zijn geloof. Dit geldt voor veel mensen met een migratieachtergrond. In tijden van crisis uiten zij hun bezorgdheid vaak op een rustige en gelaten manier, vanuit vertrouwen op een hogere macht. Hoewel dit een manier is om met angst en onzekerheid om te gaan, kan het door de politie soms worden opgevat als een gebrek aan urgentie. Dit misverstand kan ertoe leiden dat de ernst van de situatie niet volledig wordt erkend, terwijl juist in die eerste uren snelle actie van levensbelang kan zijn.

Dr. Van der Kemp benadrukt dat fouten worden gemaakt bij het inschatten van de prioriteit van een vermissing, waarbij communicatie een cruciale rol speelt. ‘Culturele sensitiviteit en verschillen in beleving kunnen van invloed zijn op hoe situaties worden geïnterpreteerd. Als de politie onvoldoende zicht heeft op deze nuances, kan er miscommunicatie ontstaan: een familie die kalm oogt, wordt misschien niet serieus genomen, terwijl zij de situatie juist als ernstig ervaren. Tegelijkertijd kan de familie zich bewust zijn dat als zij op een bepaalde manier overkomen, de politie de zaak niet serieus neemt. Die mismatch is complex en vraagt om aandacht, zowel vanuit de maatschappij als de politie. Het besef dat culturele factoren invloed hebben op de informatievoorziening vanuit achterblijvers is hierin essentieel.’

De politie Midden-Nederland wilde niet ingaan op de specifieke vermissing van Ahmed Oulad Sedik. In een reactie verwijst de politie naar algemene protocollen op de website en benadrukt ze dat Ahmeds zaak volgens die standaardprocedure is behandeld.