De Turkse president Recep Tayyip Erdoğan is door de parlementsvoorzitter Mustafa Şentopfor genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede. Hij zou die prijs verdienen voor zijn inbreng als onderhandelaar in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. De Kanttekening vraagt een aantal mensen om een reactie op dit nieuws.

De Griekse nieuwszender Greek City Times meldt het nieuws dat de parlementsvoorzitter Erdoğan wil nomineren. In Nederland roept dit zeer kritische reacties op. ‘Het is ironisch dat hij genomineerd is voor een vredesprijs, terwijl hij tegelijk oorlog aanwakkert tegen de Koerden’, merkt Ozan Türkdoğan op. ‘Belachelijk’ noemt socioloog Serpil Ates de nominatie.

Volgens Erdoğan maken westerse regeringen zich vooral schuldig aan provocaties en nemen ze niet de moeite om een vredesakkoord tussen de twee landen te bereiken. De Turkse president drong al in maart aan op een wapenstilstand,tijdens een gesprek met de Russische president Vladimir Poetin.

Vijf maanden geleden maakte Erdoğan de graandeal mede mogelijk, waardoor Oekraïne vanuit diverse havens weer kon exporteren. Dit leidde tot internationale erkenning voor zijn bijdrage aan een oplossing van de crisis. De Nederlandse premier Mark Rutte schreef op zijn sociale media ‘veel waardering’ te hebben voor de inspanningen van Erdoğan.

Een Amerikaanse voormalig ambtenaar en politicoloog schreef in juli dat de Turkse president een nominatie voor de Nobelprijs verdient. ‘Het buitenlandse beleid van Erdoğan mag dan agressief en inconsequent zijn, maar alleen omdat hij erin slaagde goede betrekkingen te onderhouden met de twee strijdende partijen was het akkoord überhaupt mogelijk’, schrijft hij in The Hill.

‘Hij speelt alles of niets’

Critici van het Turkse regime zijn het niet eens met de nominatie, vertellen zij aan de Kanttekening. Politicoloog Ozan Türkdoğan ziet de nominatie van Erdoğan als een truc om zijn populariteit onder Turkse kiezers te verhogen: ‘Erdoğan speelt do or die om de verkiezingen in 2023 te winnen. Hij heeft nog veel meer te verliezen dan verkiezingen. Denk aan rechtszaken tegen hem en zijn familie. In de twintig jaar dat hij aan de macht is, heeft hij veel haat en nijd gecreëerd bij zijn tegenstanders.’

‘Dankzij de graandeal, die hij knap voor elkaar wist te krijgen, staat de president op het internationale podium wel in de spotlights’, geeft Türkdoğan toe. ‘Toch is het ironisch dat Erdoğan genomineerd is voor een vredesprijs die hij toch niet zal winnen, terwijl hij intussen oorlog aanwakkert tegen de Koerden en Griekenland provoceert. Want in tijden van oorlog scharen mensen achter hun leider. Hij speelt alles of niets en vanuit zijn perspectief heeft hij geen andere keus.’

‘Miljoen Koerden ontheemd’

Socioloog en activist Serpil Ates legt uit aan de Kanttekening dat zij de nominatie beoordeelt tegen de achtergrond van het agressieve beleid van Erdoğan: ‘Hij probeert met op het internationale toneel zichzelf voor te doen als een goede leider, die niet wil dat de spanningen in Oekraïne verder oplopen, maar mensen zijn niet blind voor zijn aanvallen tegen de Koerden, Alevieten, Armenen en de politieke oppositie.’

‘Het is belachelijk om hem op basis van zij rol in de Oekraïne-oorlog een vredesprijs te geven terwijl zijn tirannieke houding in het verleden niet meetelt. In 2019, toen Erdoğan het Syrische Afrin binnenviel, heeft hij een miljoen Koerden ontheemd. Elf jaar geleden heeft hij tijdens een luchtaanval vijfendertig grotendeels minderjarige Koerdische jongeren gedood. Waar was toen zijn rol als vredesonderhandelaar?’

‘Valse beschuldigingen van terrorisme’

Ook Mehmet Bozkaya, jurist en lid van het Institute for Diplomacy and Economy, waarschuwt dat de nominatie van Erdoğan niet als een onafhankelijke stap kan worden gezien. De president gebruikt volgens hem deze nominatie om in de aanloop naar de verkiezingen van juni aan populariteit te winnen.

Bovendien is de parlementsvoorzitter een trouwe ambtenaar van Erdoğan, vertelt hij aan de Kanttekening: ‘We kunnen dus redelijkerwijs zeggen dat Erdoğan zichzelf heeft genomineerd voor de Nobelprijs.’

‘Daarnaast kunnen we moeilijk zeggen dat hij heeft bijgedragen aan de oplossing van de Oekraïense-crisis’, voegt hij toe. ‘Het is waar dat Turkije een bemiddelende rol speelde bij de graandeal. Het voert de sancties tegen Rusland echter niet uit en het vermoeden bestaat dat Turkije deze sancties zelfs zou kunnen dwarsbomen. We weten ook dat Turkije militaire operaties uitvoert in de buurlanden. De gerechtigheid zegeviert niet meer, maar tienduizenden onschuldige mensen worden in Turkije aangeklaagd wegens valse beschuldigingen van terrorisme. Daarom is zijn nominatie voor de Nobelprijs voor de Vrede een niet-serieuze aanvraag en misschien zelfs een grapje.’