Ivanka Trump, dochter en adviseur van de Amerikaanse president Donald Trump, bezocht vorig week Marokko om haar wereldwijde vrouweninitiatief te promoten. Het bezoek moest hoop bieden aan Marokkaanse vrouwen, maar riep ook vraagtekens en verzet op.

Het initiatief van Ivanka Trump heeft als doel om de economische situatie van 50 miljoen vrouwen in ontwikkelingslanden te verbeteren vóór het jaar 2025. Eerder dit jaar bezocht Ivanka voor haar programma Ethiopië, Ivoorkust, Argentinië, Colombia en Paraguay.

Vorige week woensdag werd de presidentsdochter ontvangen door de Marokkaanse prinses Lalla Meryem, de minister van Buitenlandse Zaken en een aantal hoge ambtenaren. Op donderdag ontmoette ze vrouwen die door een recente wetswijziging nu voor het eerst zelf de baas zijn over een stukje grond.

‘We zijn hier om dit soort verandering te steunen en aan te moedigen’, zei Trump hierover. Met haar bezoek hoopt Ivanka Trump de uitvoering van deze wet aan te moedigen.

Ivanka Trump werd met open armen werd ontvangen, door zowel leden van de Marokkaanse overheid als Marokkaanse vrouwen. Toch was niet iedereen blij met haar bezoek. Activisten en andere critici vroegen zich vooral af: wat kan Ivanka Trump daadwerkelijk betekenen voor Marokkaanse vrouwen?

Haar vader Donald Trump wordt door feministen als een seksist gezien vanwege uitlatingen die hij in het verleden over vrouwen heeft gedaan. Daarnaast worden er vraagtekens gezet bij Ivanka zelf: heeft zij haar baantje gewoon niet te danken aan het enkele feit dat haar daddy president van Amerika is?

Al sinds de inauguratie van haar vader lijkt Ivanka te worstelen met wat haar focus moet zijn. Met dit project lijkt ze die te hebben gevonden. Vrouwenrechten is een neutraal onderwerp, dat politiek gezien niet gevoelig ligt, maar waar nog een wereld te winnen valt.

Toch is niet iedereen blij. ‘Beste Ivanka Trump, Arabische vrouwen hoeven niet ‘gered’ te worden’, schreef de Libanese journaliste Mariam Nabbout naar aanleiding van het bezoek. Volgens Nabbout krijgt Ivanka de credits voor een verandering die al jaren aan de gang is.

Nabbout heeft een punt. In 2004 voerde Marokko een reeks hervormingen door om de rechten van vrouwen te versterken. De minimale leeftijd om te trouwen werd verhoogd naar 18 jaar, vrouwen kregen het recht een scheiding aan te vragen en mannen kunnen niet zomaar een tweede vrouw nemen.

In 2011 werd de Marokkaanse grondwet aangepast om de politieke en economische deelname van vrouwen te bevorderen. Vorig jaar werd bovendien een nieuwe wet aangenomen die vrouwen beter moet beschermen tegen huiselijk geweld. En vorige maand werd besloten dat buitenechtelijke kinderen kunnen worden ingeschreven bij de burgerlijke stand – ook zonder vader.

En dat allemaal zonder hulp van Ivanka.

 ‘Marokko is erin geslaagd Amerika te laten luisteren’

Geld stinkt niet

Marokkaanse vrouwen hebben zelf de verandering in gang gebracht. Betekent dit dat Ivanka helemaal niets kan betekenen? Nee, want Ivanka heeft geld en ondanks de kracht en moed van Marokkaanse vrouwen kan financiële steun uit Amerika hen helpen.

In totaal maakt de Amerikaanse overheid 27 miljoen dollar beschikbaar voor meerdere projecten voor vrouwen in diverse ontwikkelingslanden. Daarmee worden bijvoorbeeld in Latijns-Amerika ongeveer 8.700 vrouwen opgeleid om in de technologische sector te werken en krijgen zo’n 750 vrouwen in Ivoorkust training in het verkopen van zonne-energie.

27 miljoen dollar is natuurlijk niet genoeg om alle vrouwen in ontwikkelingslanden effectief te helpen. In Marokko, een land waar de werkloosheid hoog ligt en waar de meerderheid van de vrouwen nog steeds analfabeet is, kan een opleidingsproject wel een verschil maken. Alle beetjes helpen.

‘In Marokko doen vrouwen alles. Ze koken, maken het huis schoon, voeden de kinderen op en werken’, schrijft hoogleraar Onderwijskunde Mohamed Chtatou in een open brief aan Ivanka Trump op de website van Morocco World News.

In Marokko vallen vrouwenprojecten, zoals het initiatief van Ivanka, in een vruchtbare bodem. Hoewel het de Marokkaanse vrouwen op dit moment weinig oplevert, heeft het bezoek van Ivanka de deur geopend voor samenwerkingen in de toekomst.

Westelijke Sahara

Kan Ivanka dan wel iets voor Marokko in het algemeen betekenen? Er is namelijk nog een andere vraag die speelt, namelijk of Marokko wel baat heeft bij een goede relatie met de Verenigde Staten.

Samir Bennis, een politieke analist uit Marokko, deelde een onderzoek naar de diplomatieke en politieke voordelen. In een artikel voor Morocco World News herinnert hij de lezers aan de stand van zaken vlak nadat Donald Trump tot president werd verkozen. De relatie tussen Marokko en Amerika was toen zwakker.

Dat kwam mede door het gerucht dat Marokko 12 miljoen dollar zou doneren aan het Clinton Global Initiative als de stichting Marokko zou bezoeken. Hoewel de donatie en het bezoek niet zijn doorgegaan, was volgens Bennis het vertrouwen van Trump in Marokko geschaad.

Het blijft nog maar de vraag of het presidentschap van Donald Trump de relatie tussen de twee landen echt kwetsbaar heeft gemaakt. Marokko en de Verenigde Staten hebben immers al meer dan twee eeuwen een hechte diplomatieke relatie.

Volgens Bennis is het bezoek van Ivanka Trump van groot belang voor het imago van Marokko en de strategische belangen van het koninkrijk. Bennis doelt dan vooral op de Westelijke Sahara, die in 1975 door Marokko werd geannexeerd.

‘Door zich te verankeren in de binnenste cirkel van de president en zijn vertrouwde adviseurs, is Marokko erin geslaagd Amerika te laten luisteren, waardoor de steun voor Marokko’s strategische belangen – met als belangrijkste kwestie de Westelijke Sahara – wordt verzekerd’, schrijft Bennis.

Een gedurfd en vooral optimistisch statement. Het bezoek van Ivanka Trump is goed voor het imago van Marokko en wellicht ook voor het toerisme in het land, maar daar houden de voordelen ook wel mee op. Een succesvol bezoek van Ivanka Trump betekent niet dat de Verenigde Staten de annexatie van de Westelijke Sahara ondersteunen. Dit moet wel in het belang van Donald Trump zijn.

De Amerikaanse president erkende twee jaar geleden Jeruzalem als hoofdstad van Israël en erkende vorig jaar Israëls gezag over de Golanhoogten. Hij verzekerde hiermee de steun van conservatieve Amerikanen en de Israëllobby.

Trump heeft echter weinig voordeel te behalen bij de formele erkenning van Marokko’s soevereiniteit over de Westelijke Sahara. Voormalig veiligheidsadviseur John Bolton probeerde actief Marokko’s activiteiten in het gebied te beëindigen en ook de Verenigde Naties steunen de onafhankelijkheid van de Westelijke Sahara.

Ofwel: het bezoek van Ivanka Trump doet geen kwaad en kan de banden tussen Marokko en de Verenigde Staten versterken, maar je moet de betekenis van dit bezoek niet groter maken dan dat het is.