De Koerdische activiste en schrijfster Meral Simsek ontvluchtte in 2021 Turkije en woont in Berlijn. Ze voert actie voor haar oom Mahmut Kardas. Hij is een oud-strijder van de PKK, de gewapende Koerdische organisatie die op de terreurlijst staat van Turkije, de Europese Unie en de Verenigde Staten. Op 19 september veroordeelde een Turkse rechtbank hem tot levenslang voor moord, maar Kardas beweert onschuldig te zijn. Uit protest tegen het oneerlijke proces en het feit dat hij slecht wordt behandeld is hij nu in hongerstaking gegaan.

‘Hoe kan ik zijn? Zoals altijd gaan we door moeilijke tijden.’

Je oom is in hongerstaking gegaan. Waarom doet hij dat?

‘Mijn oom is vorig jaar opgepakt voor de moord op een dorpswachter. Op 21 september heeft hij een levenslange gevangenisstraf gekregen, plus 14 jaar. Er is totaal geen bewijs, er zijn getuigen gehoord. Hij wil een eerlijk proces.’

Hoe kan dat zo gebeuren?

‘Ze hebben zijn verleden als lid van de organisatie gebruikt om hem te veroordelen voor een moord waar hij niks mee te maken heeft. Hij heeft daarvoor dus al 17 jaar in de gevangenis gezeten.’

Wanneer je lid van een organisatie zegt, welke organisatie bedoel je dan?

‘De PKK, hij was een guerrillastrijder.´

En toen hij in 2022 werd opgepakt was hij nog steeds een PKK-strijder?

´Nee, ik moet het hele verhaal vertellen. Drie jaar nadat mijn oom Mahmut Kardas uit de gevangenis kwam, is mijn oudere oom Mehmet Ali Kardas vermoord. Dat was in 2007. De dader is officieel onbekend, maar hij zou door dorpswachters zijn vermoord. Die dorpswachters hebben toen ook een jong meisje vermoord en huizen in onze dorpen platgebrand. Niemand werd gearresteerd. En dit ging uiteraard niet zonder wraakgevoelens bij jonge leden van mijn familie. Zij hebben toen teruggeslagen door iemand van de dorpswachters te doden. Mijn familieleden zijn opgepakt en zitten hun gevangenisstraffen uit.´

Die dorpswachters, zij zijn ook Koerden toch?

´Ja, ze werken samen met de Turkse staat. Door deze dorpswachters is dus mijn oom Mahmut aangegeven. Alsof hij de moord op die dorpswachter zou hebben gepleegd. Dit terwijl er al familieleden waren die de straf op zich hebben genomen en hun straf uitzitten. Mijn oom was sindsdien op de vlucht, hopend dat zijn onschuld naar boven zou komen. Vorig jaar is hij dus gearresteerd.´

‘De getuigen zijn niet gehoord, er zijn geen politierapporten gebruikt, geen enkel verzoek van mijn oom en zijn advocaten is toegekend’

´Er is geen enkele gerechtelijke procedure gevolgd. De getuigen zijn niet gehoord, er zijn geen politierapporten gebruikt, geen enkel verzoek van mijn oom en zijn advocaten is toegekend. Zijn strafblad als PKK-strijder werd in de aanklacht opgenomen, om hem een genadeloze straf van levenslang op te leggen. Mijn oom is toen in hongerstaking gegaan. Hij wil dat zijn zaak opnieuw wordt onderzocht.´

Heb je je oom al die tijd, ook toen hij gezocht werd, wel kunnen spreken?

´Nee, ik had zelf ook allerlei aanklachten aan mijn broek hangen. Ik werd ook gezocht, vanwege mijn schrijfsels. Contact met mij zou hem in problemen kunnen brengen. Maar ik krijg via zijn vrouw wel te horen dat hij het moeilijk heeft. Toen hij uit de gevangenis kwam in 2004 was hij al erg ziek. Hij heeft een longaandoening.´

Hoe is het nu met hem?

´Vandaag is de zesentwintigste dag dat hij niks heeft gegeten of gedronken. Hij krijgt wel dagelijks verplicht vitamine B-12 toegediend, waardoor enige vocht in zijn lichaam komt. De afbraak van proteïne is echter al begonnen.  Hij is nog wel bij bewustzijn, maar heeft extreem veel kilo’s verloren. Hij blijft doorgaan met zijn hongerstaking. Zijn vrouw zegt dat hij bloed kotst vanwege zijn longziekte. Mensen kunnen bij een hongerstaking al na drie dagen een hartstilstand krijgen, afhankelijk van de leeftijd en lichaamskracht. Hij wil alleen maar dat zijn zaak door juristen en aanklagers opnieuw wordt onderzocht. Hij zegt niet eens dat hij vrijheid wil. Hij zegt: kijk naar het rechtsproces, en dan zal men zien dat ik onschuldig ben. We weten ook niet of hij onder medisch toezicht staat, wat normaliter wel gebeurt bij mensen die in hongerstaking gaan.´

Hoe kijk jij tegen het feit aan dat hij zo’n zelfdestructieve methode gebruikt?

´Natuurlijk ben ik er op tegen dat mensen kiezen voor deze methodes, ik ben altijd voorstander van het leven, maar als een persoon uit wanhoop de dood verkiest om zijn recht te halen dan moet dat wel te denken geven. Daarom sta ik toch achter mijn oom. Ik wil zijn stem zijn. De wereld moet kijken naar zijn zaak. Dit is een rechteloze situatie en de man staat op het punt te sterven voor gerechtigheid. Dit geldt niet alleen voor mijn oom, er zijn duizenden onschuldige mensen in Turkse gevangenissen. Koerden, maar ook vele mensen die na de couppoging [van juli 2016, red.] zijn opgepakt. Allemaal zonder bewijs. Je vernietigt mensenlevens op deze manier. Tijdens zijn rechtszitting deed hij ook een oproep naar alle mensenrechtenorganisaties, hij zei expliciet: hoor mijn wanhoopskreet, ik wil hulp.’

Er is geen enkel bewijs tegen je oom?

‘Nee, niks. Ze halen oude koeien uit de sloot. Ze wijzen naar zijn gepolitiseerde Koerdische identiteit. Dus vanwege zijn verleden, zou hij vast diegene zijn die deze dorpswachter heeft vermoord, denkt de staat.’

Kan het niet zijn dat je oom wordt gegijzeld, zodat de echte moordenaars op die dorpswachter naar voren komen?

‘Dat weet ik niet, zijn neven zitten al vast.’

Hoe is het met jou eigenlijk?

´Ja, ik ben dus na die mislukte vluchtpoging via de Berlijnse afdeling van PEN [een organisatie die zich voor vervolgde schrijvers inzet, red.] op een veilige manier naar Duitsland gebracht. Ik krijg van hen een beurs en woon nu al vijftien maanden in Berlijn.’

‘Veel van mijn familieleden zitten om dezelfde redenen vast of zijn er niet meer. Allemaal omdat ze Koerden zijn, helaas’

Hoe voelt dat?

‘Ik ben nu ver van mijn land. Ik ben hier omdat ik een Koerd ben, en omdat ik als Koerd geen toegang heb tot een eerlijk proces. Veel van mijn familieleden zitten om dezelfde redenen vast of zijn er niet meer. Allemaal omdat ze Koerden zijn, helaas. En ik, als Koerdische schrijfster omdat ik hun ellendige Koerdische levens opschrijf.’

Nu ben je in Europa.

‘Ja, maar de pijn blijft. Mijn hele familie, al mijn dierbaren, mijn volk is daar. En ze worden nog steeds onderdrukt. Daarom voel ik me niet bevrijd ofzo, want ik ben verdrietig over mijn volk. En ik lijd met hen mee.’

Toch zul je nu ergens anders moeten integreren.

‘Ja, dat is heel moeilijk. Een nieuw land, een nieuwe taal, een nieuw leven. Ik voel me net een pasgeboren kind, dat haar moeder is verloren bij de geboorte. De moeder die een kind alles leert, is er niet. Dat gebeurt er wanneer je je eigen land verlaat. Dan gaat de moeder dood en blijf je als kind alleen op straat achter. We zijn ontworteld. Van ons taal, van onze gronden. Dit zijn mijn gevoelens.’

Wat geeft je in deze zware tijden houvast?

‘De strijd om door te gaan. Het leven zelf, hoe moeilijk het ook is. Ik ben mijn vrienden en instituties erg dankbaar die mij, en andere vluchtelingen helpen. Zonder deze netwerken, zou het veel zwaarder zijn.’