Turkije is in de ban van de arrestatie van vijftien meisjes. ‘Ze zijn opgepakt om hun ouders achter de tralies te krijgen’, denkt de Turkse politicus Ömer Faruk Gergerlioglu.

Vijftien Turkse pubermeisjes werden vorige week uit hun bed gelicht. Ze werden gearresteerd en moesten getuigen tegen hun ouders, die worden geassocieerd met de Gülenbeweging. In de rechtszaal nam het pro-Koerdische parlementslid Ömer Faruk Gergerlioglu (DEM), als een van de weinige bekende hoogwaardigheidsbekleders, het voor hen op. De Turkse rechter was niet geamuseerd – vanwege zijn activiteiten op sociale media – en liet hem verwijderen.

Wat is er aan de hand in Turkije? Terwijl op straat commentatoren worden neergeschoten door de voetbalmaffia, lijkt de Turkse staat het gemunt te hebben op pubermeisjes die worden verdacht van ‘Gülenistische bijeenkomsten’. De pro-Koerdische Dem-parlementariër, die het voor de meisjes opneemt op sociale media en in de rechtszaal, geeft uitleg.

In Turkije is het geen geheim dat de gülenisten worden vervolgd. Waarom is deze zaak zo bijzonder?

‘We hebben het over meisjes tussen de 13 en 17 jaar. Ze worden ‘s ochtends op gewelddadige en beledigende wijze gearresteerd. Sommige zusjes werden in aparte auto’s gezet en naar het politiebureau gebracht. Eerst werd gezegd dat het slechts om informatie ging, maar al snel werd duidelijk dat ze regelrecht werden gearresteerd. Bovendien kregen ze 16 uur lang geen water of eten. Ze mochten niet met hun familie praten, en bij de getuigenverklaringen was er geen kinderpsycholoog aanwezig. Deze hardhandige aanpak tegenover kinderen maakt deze zaak zo bijzonder.’

Waarom is het oppakken van deze meisjes ‘onrechtvaardig’, zoals u zegt?

‘In de rechtszaal werd al snel duidelijk dat het niet ging om wat deze meisjes hebben gedaan, maar dat ze zijn opgepakt om hun ouders achter de tralies te krijgen. De getuigenverklaringen betroffen allemaal beschuldigingen tegen hun ouders. Er zijn ook geen rechtszaken tegen de meisjes geopend. Het gaat om hun ouders, en de meisjes worden erbij gesleept.’

Hoe dan?

‘De meest basale activiteiten worden tegen de meisjes gebruikt. Bijvoorbeeld: met vrienden bij elkaar komen, naar het winkelcentrum gaan, huiswerk maken, gezamenlijk huiswerk doen, praten met een onderwijscoach, privélessen volgen. Eigenlijk worden gewone dingen die elke scholier dagelijks doet bij deze meisjes afgeschilderd als terroristische activiteiten, terwijl het duidelijk is dat dit niet zo is.’

En de ouders?

‘Die worden door de aanklager beschuldigd van het organiseren van privélessen (door leraren en coaches die met de Gülenbeweging worden geassocieerd, red.) voor hun kinderen. In werkelijkheid draait het om een disciplineringsoperatie door de staat. Er wordt een boodschap afgegeven en angst gezaaid. Tegen deze groepen wordt gezegd: als jullie dingen doen die wij niet fijn vinden, zorgen we ervoor dat jullie leven moeilijk wordt.

De rechter werd ook ongemakkelijk door uw activiteiten in de zaal en heeft u laten verwijderen. Op welke gronden heeft hij dat gedaan?

‘Ja, hij stoorde zich enorm aan onze invloedrijke kritiek. Daardoor schoot hij zichzelf in de voet, want nu is er enige bekendheid over deze zaak. Als volksvertegenwoordiger was ik er alleen maar bij. En toen ik begon te delen wat ik allemaal hoorde in de rechtszaal, kon hij het niet meer verdragen. Hij zei letterlijk: toen ik naar huis ging, zag ik je posts op sociale media, en daarom verwijder ik je nu uit de zaal. Dit heeft totaal geen rechtsgrond. Ik bleef gewoon zitten, ook toen de politie kwam. Pas toen hij pauzeerde, ben ik zelf vertrokken.’

U zou de orde in de rechtszaal hebben verstoord.

‘Nee, dat is niet het geval. Zijn onrechtmatige orde werd verstoord door onze rechtmatige activiteiten. Gelukkig hebben we die orde kunnen verstoren, want wat ze doen heeft niets met recht te maken, en wij hebben dat ontmaskerd. Dat was wat hem dwars zat. Hij was, voordat hij tot rechter werd benoemd, ook een militante AKP-advocaat uit Basaksehir. Uit het niets werd hij tot rechter benoemd en speelde een cruciale rol bij kritieke zaken in de afgelopen jaren. Dezelfde militante houding neemt hij nu ook tegen ons aan, maar hij is er nu zelf onder bezweken. We hebben een klacht ingediend, en zelfs binnen de gerechtelijke wereld was er verbazing over deze onrechtmatige zaak.’

Dus terwijl veel corrupte lieden worden vrijgesproken, worden jonge meisjes voor terrorist uitgemaakt?.

‘Ja, het is echt schandalig. Criminelen lopen vrij rond of worden heel snel vrijgelaten. Ze schieten elkaar op klaarlichte dag dood op straat. En dan keert de staat zich tegen het volk, dat probeert een bestaan op te bouwen. Ze worden van terrorisme beschuldigd. In de rechtszaal zaten ook oude en zieke tantes, arme dochters en studenten. Wat voor terroristen zouden dit zijn? Ze hebben geen wapens of iets dergelijks. Hoe kunnen ze de staat omverwerpen? De rechter bleef deze beschuldigende vragen herhalen, en zij antwoordden steeds: nee, dat was nooit onze bedoeling, we hebben er zelfs nooit aan gedacht. Toch worden ze steeds als terroristen neergezet. Dit is onacceptabel.’

Wat zegt dit over de rechtsstaat in Turkije?

‘Die is in zeer slechte staat. Elke dag groeit het wantrouwen in het rechtssysteem. Niemand gelooft nog dat er recht wordt gesproken in de rechtszaal. Dat rechters voor grote sommen geld zijn omgekocht, is het gesprek van de dag. Daarom ontstaat er een rechteloze situatie in Turkije, waar mensen zelfs hun heil zoeken bij de maffia. De rechters doen wat de staatsideologie en de politieke machthebbers van hen verlangen, alsof ze pionnen zijn. Het lijkt alsof de politieke discussie wordt voortgezet in de rechtszaal, maar dan met serieuze, vrijheidsberovende consequenties voor de slachtoffers. Alle grondrechten worden aan de laars gelapt in Turkije.’

Verwachten jullie nog iets van Europa in deze zaak? Zijn er überhaupt nog waarnemers, journalisten of ngo’s uit Europa die dit soort zaken volgen?

‘Ik was twee dagen aanwezig en zag maar één vertegenwoordiger van een Europese instelling. De politiek en media zijn niet geïnteresseerd. Steun komt vooral van mensen die hun baan zijn kwijtgeraakt en buiten de maatschappij zijn gezet. De rechters zien dat als ondermijnende solidariteit. De ouders zitten al vijf maanden vast en hebben veel meegemaakt. Sommigen zijn vrijgelaten, maar anderen, waaronder zieke tantes, zitten nog steeds vast. Dat ze nu ook de kinderen aanpakken, is een grote klap voor deze groep mensen. De rechteloosheid is enorm.’