20.9 C
Amsterdam
Home Blog Pagina 125

Veel Curaçaoënaars kennen hun slavernijgeschiedenis niet

Anne-Rose Hermer
-
0
Veel Curaçaoënaars kennen hun slavernijgeschiedenis niet

Vany Hooi wil de slavernijgeschiedenis van Curaçao bekendmaken. Haar doelgroep? Niet alleen onwetende Nederlanders, maar ook onwetende mensen uit Curaçao.

Vany Hooi heeft een volle agenda. Ze runt haar eigen bedrijf in de financiële en fiscale sector en doet daarnaast veel vrijwilligerswerk, vaak met betrekking tot het slavernijverleden. Dit verleden speelt op verschillende manieren een rol in haar leven: in de vorm van onverwerkt verdriet, verspreiden van kennis over de geschiedenis, en zelfs in haar keuken.

‘Dit gaat je misschien verbazen, maar het slavernijverleden heeft een pittig stempel gedrukt op de menukaart van Curaçao’, zegt Hooi, die in 1991 vanuit Curaçao naar Nederland kwam. ‘De plantagehouders hielden het lekkerste deel van de slachtdieren voor zichzelf, zoals het malse vlees. Wat ze als afval beschouwden, werd aan de slaafgemaakten gegeven.’

‘De maag van een koe stinkt ontzettend. Als je zoiets bij de slager koopt, is het intensief schoongemaakt. De slaafgemaakten kregen de pens vuil’, zegt Hooi. ‘Met behulp van citroenen krijg je de smaak van uitwerpselen min of meer weg, maar niet altijd.’ En zo werden deze restanten door slaafgemaakten omgetoverd tot gerechten, waarbij alles werd gebruikt. ‘Varkensoortjes in het zuur? Dat is een delicatesse, net als penssoep. Een geslachte kip? Daarvan eten wij ook de nieren, lever en nek. Van de lopertjes van een kip kun je soep trekken.’

Niet ontsnappen

Die sporen die het slavernijverleden heeft achtergelaten zijn niet overal even zichtbaar. Op bijvoorbeeld Aruba speelt de slavernij culinair amper een rol, vertelt Hooi. ‘De Antillen worden vaak op één hoop gegooid. Dat klopt niet. Ieder eiland heeft zijn eigen cultuur en eigen geschiedenis. Ze kregen wel allemaal met slavernij te maken, maar op een andere manier dan bijvoorbeeld Suriname. Vergeet niet dat Suriname een land is en de Antillen uit eilanden bestaan. In Suriname konden sommige slaafgemaakten ontsnappen en in de rimboe verdwijnen. Daar waren ze veilig en vrij, waardoor het mogelijk was om hun eigen cultuur te behouden. Voor slaafgemaakten op de eilanden was dat een stuk lastiger.’

Tot ergernis van Hooi weten veel mensen uit Curaçao niet wie Tula was. ‘Het doet me pijn, want Tula is een held. Tula was een slaafgemaakte met goede contacten. Op een moment ontdekte hij dat hij voor een opstand van slaafgemaakten had gezorgd voor het einde van de slavernij op Haïti. Dát moest op Curaçao ook kunnen lukken. Hij wilde met een grote groep slaafgemaakten naar de gouverneur in Willemstad.’

‘Tula is een held’

Volgens de overlevering was Tula welbespraakt en ging hij graag in discussie met de hoge heren. Tula en zijn compagnons streden voor de waarden uit de Franse revolutie: vrijheid, gelijkheid en broederschap. ‘De vrijheidsstrijders gingen op pad, maar hebben nooit de kans gekregen om Willemstad te bereiken. Ze werden tegengehouden. Dat was op 17 augustus 1795. Er moest een voorbeeld gesteld worden. Tula werd gevangen genomen, vreselijk mishandeld waarbij al zijn botten werden gebroken en is uiteindelijk onthoofd op 3 oktober 1795. Zijn hoofd is in het openbaar tentoongesteld.

‘Het duurde heel lang voordat Tula gerehabiliteerd zou worden’, zegt Hooi. ‘Hij kreeg zijn eerherstel op 3 oktober 2023, maar in 2010 werd Tula uitgeroepen tot nationale held van Curaçao.’

Om te zorgen dat Tula wat meer aandacht kreeg, begon Hooi met het organiseren van de Dia di Tula, de Dag van Tula. De eerste Dia di Tula was op 17 augustus 2018. De eerste editie was meteen uitverkocht. Tula kon niet goed tegen onrecht. De Dia di Tula wordt ook de Dia di lucha pa libertat genoemd, wat in het Papiaments De dag van de vrijheidsstrijd betekent.

‘Het organiseren van de Dia di Tula heeft verschillende doelen, zoals het vergroten van de bewustwording rondom het Nederlandse slavernijverleden op Curaçao én in het Caraïbische gebied. Hierdoor kan een dialoog ontstaan over het gedeelde verleden. Wederzijds begrip speelt daarbij een rol. Door de Dia di Tula wordt de culturele kennis over het slavernijverleden bevordert, vooral onder jongeren. Hopelijk ontstaat er een positiever zelfbeeld bij Caraïbische mensen. De reden dat er relatief weinig over ons slavernijverleden wordt gepraat, is volgens verschillende historici schaamte.’

Dat betreurt Hooi absoluut. Het is immers misplaatste schaamte. ‘In 1938 werd er bij de viering van 75 jaar emancipatie geen aandacht aan besteed. Het volk werd niet herinnerd aan de afschaffing van de slavernij en de betekenis ervan. Verder is 1 juli op Curaçao geen officiële vrije dag meer omdat het door de overheid niet meer werd herdacht.’

Tot slot draagt de Dia di Tula bij aan de sociale cohesie tussen bevolkingsgroepen. ‘Het is een familiedag én een dag van het volk. Niet uitsluitend van de elite. De Dia di Tula is een contactmoment’, zegt Hooi.

Dit jaar waren er maar liefst elf evenementen rondom Dia di Tula in diverse steden en daar is Hooi super trots op. Zij heeft maar liefst vier organisaties geholpen met het organiseren van Dia di Tula.

Oogstfeest

Vanaf 1700 vierden de slaafgemaakten het Oogstfeest, een feest om God te bedanken voor het slagen van de oogst. De dag staat in het teken van dankbaarheid. Het Oogstfeest vindt plaats in april op Tweede Paasdag. Dat wil zeggen: op Curaçao. ‘In Nederland is het dan nog veel te koud om dit te vieren. Daarom hebben we gekozen voor begin september. Het weer zit dan veel meer mee. De optocht die bij het Oogstfeest hoort, vindt in Rotterdam-Zuid plaats.

‘Op deze dag worden er culturele klederdrachten gedragen. Deelname is gratis en een passende outfit voor het Oogstfeest kun je bij ons huren. Ik heb een keer ergens een oproep geplaatst. Als mensen Caraïbische klederdracht hadden waar ze niets mee deden, wilden ze het dan misschien doneren zodat deelnemers aan het Oogstfeest ze konden dragen. De reacties waren enorm!’

‘Keti koti is geen Surinaamse herdenking’

Hooi heeft de Grupo Mesklá bij elkaar gebracht om mee te doen aan het Oogstfeest. Mesklá betekent gemengd. Daar is ze een groot voorstander van: bevolkingsgroepen bij elkaar brengen. Dat geldt ook voor Keti Koti, het feest dat op 1 juli wordt gevierd om de afschaffing van de slavernij te vieren. Daarvoor heeft Hooi ook een groep in het leven geroepen: Kadena Kibra, wat hetzelfde betekent als Keti Koti: gebroken ketenen. Dit jaar had Hooi ook een Kaapverdische groep uitgenodigd. De slavernij maakt immers ook deel uit van hun verleden.

Het ergert Hooi dat veel mensen denken dat Keti Koti een Surinaams feest is. ‘Onzin. De afschaffing van de slavernij wordt herdacht. Het is een algemene herdenking, geen Surinaamse herdenking. Alleen doen er in de praktijk hoofdzakelijk Surinamers mee. Dát is een ander verhaal waar Hooi graag verandering in wil brengen, door er andere bevolkingsgroepen bij te betrekken, zoals Caribische Nederlanders en Kaapverdiërs.

Excuses van de koning

In 2022 bood koning Willem-Alexander de excuses aan voor het slavernijverleden. ‘Daar hebben mensen uit het Caraïbisch gebied heel weinig mee. De betrokken organisaties vonden dat het té lang heeft geduurd. Het verzoek voor rehabilitatie is vaker verstuurd naar de Nederlandse regering. De excuses maakten niet zoveel indruk.’

Hooi doet aan van alles mee dat bijdraagt aan de bewustwording van het slavernijverleden. Een goed voorbeeld was een soort openluchttoneelstuk in Dordrecht. Het ging om een tocht langs adressen die gerelateerd zijn aan het slavernijverleden. Plotseling werd een buitenstaander ontzettend boos en begon onaangename dingen te roepen. Het slavernijverleden blijft gevoelig voor alle partijen.

‘Wie op Curaçao tijdens en na de slavernijperiode heel belangrijk waren, zijn de yaya’s. Een yaya is een kindermeisje. In de praktijk werden veel witte kinderen min of meer door de yaya groot gebracht.’

In verband met Wereldvrouwendag heeft Hooi een lezing georganiseerd rondom de yaya op 10 maart. Die was uitverkocht, net als de tweede editie in Amsterdam op 24 augustus. Er is overduidelijk interesse voor.

Wat de bewustwording rondom het slavernijverleden betreft zijn er nog veel aspecten onbekend. De inspanningen van Hooi dragen er aan bij om het bekender, maar ook bespreekbaar te maken bij de nabestaanden.

Verdachte steekpartij Erasmusbrug is bekende van de politie

de Kanttekening
-
0
Verdachte steekpartij Erasmusbrug is bekende van de politie

Bij een steekpartij in Rotterdam is gisteren een persoon om het leven gekomen. De vermoedelijke dader is een bekende van de politie, zo meldt NOS.

De steekpartij vond plaats vlak bij de Erasmusbrug. De dader, die met grote messen rondliep, zou erop uit zijn geweest om ‘zoveel mogelijk slachtoffers’ te maken. Volgens getuigen riep hij: ‘Allah-u Akbar’.

De persoon die om het leven kwam was een 32-jarige Rotterdammer. Een tweede slachtoffer, een 33-jarige man uit Zwitserland, raakte gewond. Hij en de dader liggen nog  in het ziekenhuis, meldt Rijnmond.

Omliggende omstanders hielpen de politie bij het overmeesteren van de dader, waaronder de 32-jarige sportinstructeur Reniël. Met gevaar voor eigen leven wist hij de messen van de dader af te pakken.

‘Ik ging eerst kijken of mijn klant veilig was. Toen rende ik met een stok die ik gebruik voor het sporten naar de dader toe’, vertelt Reniël. ‘Ik brak de stok doormidden zodat ik er twee had. Terwijl ik rende, begon ik te schreeuwen. Iedereen zag hem en ging naar binnen. Mensen op terrassen hielden hem met stoelen op afstand’, legt hij uit.

Volgens Reniël was een van de slachtoffers aan het skeeleren. De politie roept meer getuigen op zich te melden om te helpen achterhalen wat er precies is gebeurd.

Europa, je bent een sluipmoordenaar

Abdelkader Benali
-
0
Europa, je bent een sluipmoordenaar

Waar ben je mee bezig? Verdrietig zijn. Waarom?

Omdat ik de wereld niet aankan. Zoveel oorlog en ellende. Ooit ging ik geregeld naar Beiroet. Een levenslustige stad met een donker randje. De mensen leefden alsof er geen morgen was. Er zijn bommen afgegaan in de straten van Beiroet. Duizenden gewonden en tientallen doden. Kinderen zijn omgekomen. Waanzin. Wordt daarmee de vrede bereikt? Je hebt eersterangs doden en tweederangs doden. Voor de meeste mensen is Beiroet Verweggistan.

Dat zou het niet moeten zijn. We zijn toch allemaal mensen? Gisteren liep ik rond op het Osdorpplein, dat is in Amsterdam Nieuw-West. Het was warm, alle culturen liepen door elkaar – je zou bijna vergeten in het politieke geweld dat wij mensen door elkaar lopen. Ik raakte in gesprek met een groepje Nederlandse ouderen; ze vertelden dat ze elke dag op het plein afspraken, al meer dan twintig jaar.

Ik at een ijsje. De zon streek over onze gezichten, alle oorlogen leken ver weg – even waande ik me in Italië.

Toen hoorde ik iemand roepen: ‘Minister Faber, minister Faber’, en was ik dat zalige moment van onschuld kwijt.

‘Het Europese racisme had hen gebroken’

Ik hoop en wanhoop tegelijkertijd. Op TikTok zie ik beelden van een Marokkaanse jonge vrouw die in zwemkleding door Ceuta loopt – de Spaanse enclave in Marokko. Ze is door de sterke stroming heen naar dit stukje Europa in Afrika gezwommen. Ze loopt als een koningin die de volledige controle over haar lot heeft. In een ander filmpje legt ze uit dat wat ze had gedaan heel gevaarlijk is. ‘Ik raad het niemand aan. Je moet goed kunnen zwemmen. Als je pech hebt dan eindig je in de kaken van een haai.’ Ze eindigde in de armen van de Spaanse politie. Op YouTube zie ik jongens en meisjes die in navolging van deze jonge vrouw ook naar Ceuta willen zwemmen. Ze willen weg uit Marokko. Europa is het paradijs. Ze praten er met zoveel onwetendheid en ook zoveel passie over dat ik eventjes waarlijk begin te geloven dat dat Europa het werkelijke Europa is. ‘In Europa is er werk, in Europa is er waardigheid, in Europa is er vrijheid.’

Europa is het sjangri-la, het aardse paradijs. Ik moet denken aan de Marokkanen die waren overgestoken en na een paar jaar Marokko opzochten. Ze klaagden over eenzaamheid en achterstelling. En ze zagen er gebroken uit, het Europese racisme had hen gebroken. Ze leken zich te schamen voor de woorden die ze hadden uitgesproken toen ze de gesel van Europa nog niet hadden geproefd; wat waren ze toch naief geweest. Dat werkelijke Europa is in een piepkleine schimmelwoning op drie hoog achter wonen waar de buurman je de godganse dag uitscheldt voor ‘moor’, en je nooit daglicht ziet. Elke dag een werkdag is. En niemand naar je omkijkt. Radicalisering en gekte liggen op de loer. Hoe bescherm je deze jongen mensen tegen de totale desillusie? Ik vertel over de lange, koude dagen van het Noorden; ze halen hun schouders op, wat is een druppeltje regen nou? Een paar jaar later zeggen ze: ‘De regen heeft onze ziel vernietigd.’ Europa, je bent een sluipmoordenaar.

Ik kijk naar de jonge vrouw die vrolijk en fris door Ceuta loopt; ze paradeert. Ze viert de overwinning op de golven die haar van Fort Europa vandaan hielden. Denkt minister Faber met een opt-out echt deze vrouw tegen te kunnen houden? Jonge mensen die haaien, prikkeldraad en rubber kogels trotseren om het leven vol aan te gaan houd je niet tegen met een papiertje. Ze lachen erom.

Minister Faber heeft geen idee. Zij ook niet.

VN erkent Israëlische bezetting van Palestijnse gebieden. Nederland stemt niet

de Kanttekening
-
0
VN erkent Israëlische bezetting van Palestijnse gebieden. Nederland stemt niet

De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties heeft gisteren erkend dat de Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden illegaal is. Een meerderheid van de 193 leden stemde in met een resolutie, ingediend door de Palestijnse Autoriteit. Nederland onthield zich van stemming.

De Palestijnse Autoriteit, de internationaal erkende regering van de Palestijnse gebieden, diende de resolutie in op basis van het advies van het Internationaal Gerechtshof (ICJ). In juli stelde het dat de aanwezigheid van Israël in de bezette gebieden onrechtmatig was en moest eindigen.

De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties stemde in met de resolutie, met 124 stemmen voor. Veertien landen stemden tegen, waaronder de Verenigde Staten. 43 landen, waaronder Nederland, onthielden zich van een stem, zo meldt Middle East Eye. Dit leidde tot verontwaardiging bij politici en mensenrechtenorganisaties.

‘Dit kabinet ondermijnt de internationale rechtsorde door zich van stemming te onthouden’, schreef Kati Piri, parlementslid namens GroenLinks-PvdA op X. The Rights Forum noemt de onthouding van Nederland ‘lafjes’.

Erg verrassend is het niet dat Nederland zich onthoudt van stemmen. In oktober en ook in december stemde Nederland niet mee toen de Algemene Vergadering zich boog over de vraag of er een staakt-het-vuren moest komen.

Het staakt-het-vuren werd uiteindelijk met een meerderheid gesteund. Dit heeft echter niet geresulteerd in een gevechtspauze. Ook nu is de stemming van de Algemene Vergadering niet bindend. Het lijkt dan ook meer op een manier voor landen om zich te positioneren in het conflict.

Arnon Grunberg houdt vredeslezing: ‘Wie het over oorlog wil hebben, moet over vrede praten’

de Kanttekening
-
0
Arnon Grunberg houdt vredeslezing: ‘Wie het over oorlog wil hebben, moet over vrede praten’

Schrijver Arnon Grunberg houdt vandaag de Nationale Vredeslezing in de Utrechtse Domkerk. ‘Wie over oorlog wil spreken, moet ook over vrede praten, en wie over vrede wil spreken, moet iets zeggen over oorlog’, schrijft Grunberg op LinkedIn.

Vredesbeweging Pax, organisator van de lezing, wijst op haar website op de oorlogen in Oekraïne, Soedan en Gaza en uit zorgen over de toenemende militarisering en het risico op wereldwijde escalatie. Ook worden problemen dichter bij huis benoemd, zoals ‘de polariserende politiek van radicaal- en extreemrechts’, die in Nederland en Europa terrein wint. ‘De noodzaak om ons nú in te zetten voor vrede is groter dan ooit’, benadrukt Pax.

Voor een verbindende en hoopgevende boodschap is schrijver Grunberg uitgenodigd, die vele boeken en artikelen op zijn naam heeft staan. In 2020 verzorgde hij ook de 4-mei-voordracht op de Dam, een lezing die controversieel was. Grunberg stelde toen: ‘Voor mij was het vanaf het begin duidelijk: als ze het over Marokkanen hebben, dan hebben ze het over mij.’ Hij werd hierop door extreemrechts, onder wie Joost Eerdmans (JA21), beschuldigd van het ‘besmeuren’ van de herdenking van de Tweede Wereldoorlog door Marokkanen erbij te betrekken.

Dilan Yesilgöz ziet antisemitisme in watermeloen

de Kanttekening
-
0
Dilan Yesilgöz ziet antisemitisme in watermeloen

Een solidariteitsbetuiging van de Partij voor de Dieren aan het Palestijnse volk wordt door VVD’ers, zoals Dilan Yesilgöz en Ulysse Elian, gezien als steun aan Hamas en daarom als antisemitisch. Aanleiding is een foto van watermeloenen die partijleider Esther Ouwehand gister voorafgaand aan de Algemene Politieke Beschouwingen (APB) deelde.

‘De Partij voor de Dieren is klaar voor het APB-debat en deelt meteen uit’, schrijft Ouwehand bij de foto. In de Tweede Kamer beschuldigt Dilan Yesilgöz haar vervolgens van antisemitisme. ‘Het lijkt onschuldig, de Partij voor de Dieren deelt een plaatje met watermeloenen, maar je weet dat dit symbool staat voor steun aan Hamas’, stelt Yesilgöz, die eraan toevoegt: ‘Ik hoop dat het kabinet de aanpak van Jodenhaat serieus neemt.’

Ook VVD’er Ulysse Elian uit soortgelijke kritiek.

Ouwehand verwerpt in de Kamer de beschuldigingen fel en verwijt Yesilgöz het debat opzettelijk te verstoren. ‘De watermeloen staat symbool voor de Palestijnse vlag en toont solidariteit met de Palestijnse bevolking, die niet alleen onderdrukt wordt door Israël, maar zeer waarschijnlijk ook slachtoffer is van genocide in Gaza’, reageert Ouwehand, waarbij ze zich expliciet distantieert van Hamas, die ze een ‘terroristische organisatie’ noemt.

Ouwehand krijg5 veel steun op sociale media, onder meer van journalist Brenda Stoter Boscolo. ‘De watermeloen is geen symbool van steun aan Hamas’, legt Stoter Boscolo uit. ‘Het staat voor solidariteit met de Palestijnen en wordt sinds 1967 gebruikt, toen de Palestijnse vlag verboden was in de bezette gebieden. Het heeft dezelfde kleuren als de vlag.’

Voormalig Bij1-leider Sylvana Simons uit hardere kritiek op Yesilgöz. ‘Elke keer als je denkt dat ze niet dieper kan zinken, bewijst ze het tegendeel. Liegen, jij-bakken en nog meer liegen. Meer zit er niet in’, aldus Simons op X.

Dit zijn de beste boeken over de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog

Ewout Klei
-
0
Dit zijn de beste boeken over de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog

Op 17 augustus vierde de republiek Indonesië haar 79e verjaardag. Welke Nederlandse boeken over Indonesië moet je gelezen hebben? 

Onafhankelijkheidsstrijd in twee bedrijven

Vier jaar geleden verscheen het prachtig geschreven boek De wraak van Diponogero van historicus en verhalenverteller Martin Bossenbroek, waarvan de paperbackversie komende maand in de winkels zal liggen. Zijn geschiedenis van de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië bestaat uit twee bedrijven. In het eerste bedrijf staat de opstand van de Javaanse prins Diponegoro uit Yogjakarta centraal, die in 1825 de wapens opneemt tegen de Nederlandse koloniale overheersers, maar uiteindelijk het onderspit delft en gevangen wordt genomen. Het tweede bedrijf gaat over de strijd van Soekarno en de zijnen, die uiteindelijk leiden zal tot een vrij en onafhankelijk Indonesië. 

Bossenbroek is een meesterverteller, die vanuit de perspectieven van verschillende Indonesische hoofdrolspelers zijn verhaal: Diponegoro en Soekarno natuurlijk; maar ook Soetan Sjahrir die in 1946 voor de Nederlanders wel een acceptabele onderhandelingspartner was omdat hij tijdens de Tweede Wereldoorlog niet met de Japanners had samengewerkt. En daarnaast de Nederlandse hoofdrolspelers: generaal Hendrik Merkus de Kock die door een list Diponegoro gevangen wist te nemen; gouverneur-generaal Hubertus van Mook die an sich voor de Indonesische onafhankelijkheid was, maar na de Japanse bezetting eerst wilde dat de orde werd hersteld door de Nederlanders; en de aartsreactionaire koloniaal F.C. Gerretson, de drijvende kracht achter het Comité Rijkseenheid dat onder geen beding wilde dat Indonesië onafhankelijk zou worden.

Martin Bossenbroek, De wraak van Diponegoro (Athenaeum, 2020)

Soekarno inspireerde de Algerijnse Onafhankelijkheidsstrijd

In 2020 verscheen ook het baanbrekende boek Revolusi, van de Vlaamse journalist en schrijver David van Reybrouck. Een briljant boek met veel nieuw bronmateriaal, dankzij de interviews die de journalist met vaak stokoude betrokkenen heeft gevoerd. Volgens Van Reybrouck leidde de Indonesische Revolutie tot de geboorte van de moderne wereld, omdat de onafhankelijkheidsverklaring van Soekarno en de antiwesterse Conferentie van Bandung van 1955 voor een domino-effect zorgden. Soekarno inspireerde de Algerijnse Onafhankelijkheidsstrijd tegen Frankrijk en het antikolonialisme van Patrice Lumumba, de eerste premier van het onafhankelijke Congo.

Het nadeel van Revolusi is de omvang van het boek. Van Reybrouck weet enorm veel, maar verzandt soms in details. De lezer, ook de lezer die zeer in het onderwerp geïnteresseerd is, heeft soms het gevoel dat hij bedolven wordt onder de feiten. Maar het verhaal over de feitelijke onafhankelijkheidsoorlog, de periode tussen de onafhankelijkheidsverklaring van 17 augustus 1949 en de soevereiniteitsoverdracht van 27 december 1949, is helder, overzichtelijk en met vaart geschreven. Er zijn de laatste jaren veel uitstekende historische studies over de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog geschreven, maar niemand biedt zo’n helder overzicht van de oorlog en de internationale dimensies als Van Reybrouck.

David van Reybrouk, Revolusie (De Bezige Bij, 2022)

Het Nederlandse leger gebruikte structureel extreem geweld

Sinds 1969 was het Nederlandse regeringsstandpunt dat er in Indonesië slechts incidenteel gewelddadige excessen hadden plaatsgevonden. De enige uitzonderingen hierop waren de bloedige moordpartijen door kapitein Raymond Westerling en zijn Depot Speciale Troepen in Zuid-Sulawesi in 1947 en martelingen door de Nederlandse inlichtingendienst. 

Historicus Rémy Limpach heeft hier met zijn veelgeprezen studie De brandende kampongs van generaal Spoor de vloer mee aangeveegd. Er was sprake van structureel geweld, toont Limpach aan, op basis van zeer gedegen brononderzoek. Hij laat zien dat Indonesiërs stelselmatig werden gemarteld, dat tienduizenden Indonesiërs zonder proces zijn doodgeschoten en dat verkrachting en brandstichting aan de orde van dag waren. Generaal Simon Spoor en gouverneur-generaal Hubertus van Mook wisten van de misstanden, maar stopten die in de doofpot en pakten klokkenluiders aan.

De brandende kampongs van generaal Spoor was aanleiding voor de Nederlandse regering om het onderzoeksprogramma ‘‘Onafhankelijkheid, Dekolonisatie, Geweld en Oorlog in Indonesië, 1945-1950’ te financieren, een gezamenlijke onderzoeksprogramma van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV), het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) en het Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudie (NIOD). Op 17 februari 2022 werden de eerste studies van dit grote project gepresenteerd. Het Nederlandse leger heeft zich inderdaad schuldig gemaakt aan ‘structureel extreem geweld’, concludeerden de historici in navolging van Limpach. 

Rémy Limpach, De brandende kampongs van generaal Spoor (Boom, 2016)

Demografie mag geen taboethema zijn

Thomas von der Dunk
-
0
Demografie mag geen taboethema zijn

Je kon erop rekenen: dat de H.J.Schoo-lezing van Pieter Omtzigt tot opwinding zou leiden. Dat zit hem enerzijds in de H.J.Schoo-lezingen als zodanig, die in het verleden regelmatig voor het ventileren van dubieuze ideeën hebben gefungeerd. Denk aan Dilan Yesilgöz, die twee jaar eerder met een tamelijk bizarre aanval op het ‘woke-denken’ kwam.

En het zit hem anderzijds in Omtzigt zelf, die wel vaker niet in helderheid uitblinkt. Met enkele terloopse suggestieve opmerkingen was hij in elk geval goed voor de nodige scherpe krantencommentaren. Doordat Omtzigt die in zijn lezing niet nader expliceerde, riep hij dat ook wel over zichzelf af. Tegelijk mag het geen taboe zijn om te praten over demografische ontwikkelingen en de consequenties daarvan.

Dat de mondiale machtsverhoudingen mede samenhangen met bevolkingsaantallen is evident – en dat die machtsverhoudingen zich momenteel niet ten voordele van Europa ontwikkelen ook. In hoeverre de consequenties van dat laatste voor Europa mede aan Europa zelf te wijten zijn – samengevat: het Europese koloniale verleden en de perceptie daarvan in de rest van de wereld – is een terechte vraag. Dat laat echter onverlet dat ook demografie daarop van invloed is.

Het totale bruto nationaal product van een land, en daarmee de economische en politieke macht ervan, wordt bepaald door het inwonertal en de productiviteit per persoon – zeg: de rijkdom.

De opkomst van China en India als supermachten is niet alleen het gevolg van hun toegenomen welvaart, maar ook gewoon van massa – anders zou IJsland óók een supermacht zijn, of zelfs Monaco.

‘Als je in drie uur van Schiphol naar Tunis kunt vliegen, kan het omgekeerde uiteraard ook’

Historici hebben wel eens geprobeerd om per land voor de afgelopen tweeduizend jaar het bnp te bepalen. Achttien eeuwen lang staat dan, dankzij dat inwonertal, China op één en India op twee. Pas de laatste twee eeuwen zijn, mede dankzij de deels door overzees kolonialisme gevoede industriële revolutie, een paar rare kleine landjes op de westerse uithoek van het Euraziatisch continent komen bovendrijven.

In eigen ogen nemen de twee demografische reuzen China en India – elk apart goed voor bijna het dubbele aantal inwoners van Amerika en de Europese Unie samen – nu zodoende weer eindelijk hun ‘natuurlijke’ positie in de wereldhiërarchie in.

Dat is niet onverdeeld in het voordeel van de rest van de mensheid. In het geval van China vanwege het totalitaire karakter, in dat van India vanwege de hindoe-nationalistische koers van Modi, die een bron van religieuze en dus politieke spanningen kan opleveren met de buurlanden Pakistan en Bangladesh, die tezamen ook al bijna evenveel onderdanen tellen als Ursula von der Leyen in bedwang moet zien te houden.

Momenteel zijn vooral de groeicijfers in een aantal Afrikaanse landen zeer groot, waarbij de vraag is of deze landen – mede als gevolg van de klimaatverandering – hun bevolking in de toekomst wel kunnen voeden. Waar klimaatverandering al in Zuid-Europa in uitdroging resulteert, wordt het dan vooral de vraag of die haar dorst nog kan lessen.

Als dat niet lukt zullen velen, begrijpelijkerwijs, elders hun heil proberen te zoeken. Eens te meer als het welvaartsverschil met Europa voor een groot deel van de Afrikanen zo groot blijft als nu. En ook, niet onbelangrijk, voor hen zeer zichtbaar is. Wat dat betreft fungeren Europese middenklasse-toeristen, die zich, met dure fotoapparatuur behangen, een luxueuze vakantie ver weg kunnen veroorloven, natuurlijk als wandelende reclamezuil: kennelijk groeien in Europa ook voor ‘gewone’ mensen de bomen tot in de hemel.

En als je in drie uur van Schiphol naar Tunis kunt vliegen, kan het omgekeerde uiteraard ook. Twee eeuwen geleden bereikte je in hetzelfde tijdsbestek vanaf Schiphol alleen per paard met moeite nog net het Binnenhof. Het is de eigen westerse technische vooruitgang die ooit onoverbrugbare afstanden tot een steenworp heeft doen krimpen.

Tegelijk is in Europa het geboorteoverschot minimaal en de vergrijzing groot. Steeds minder werkenden moeten steeds meer bejaarden onderhouden. Dat zet verworven welvaartsrechten onder druk. Of de pensioenpremie dan wel pensioenleeftijd moet omhoog, of het pensioen moet omlaag: protesten gegarandeerd. En anders moet er veel meer gebaard worden dan wel veel meer geïmmigreerd.

Bevolkingspolitiek die het eerste propageert – als in Hongarije – zet de vrouwenemancipatie onder druk, politiek die het tweede stimuleert zorgt, omdat die immigranten van ver komen, al snel voor culturele spanningen die rechts-extremisme voeden. Maar we ontkomen niet aan dat dilemma.

Dit zijn de belangrijkste maatregelen voor multicultureel Nederland

de Kanttekening
-
0
Dit zijn de belangrijkste maatregelen voor multicultureel Nederland

Minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) presenteerde gisteren de eerste Miljoenennota van het nieuwe kabinet. Maar bevat die ook goed nieuws voor Nederlanders met een migratieachtergrond? Hier zijn de belangrijkste maatregelen op een rij.

Zuinig met geld

‘We leven in Nederland in welvaart, veiligheid en vrijheid. We zijn een van de gelukkigste landen ter wereld. Onze welvaart is geen toeval of natuurwet; we hebben dit zelf verworven door hard te werken, zuinig met geld om te gaan en de juiste keuzes te maken.’ Zo begint de Miljoenennota, waarin de nadruk ligt op strakke financiële regels, iets waar de VVD bekend om staat.

Het kabinet wil zuinig omgaan met de beschikbare middelen en richt zich, zoals eerder aangekondigd, op het verminderen van migratie. Volgens het kabinet veroorzaken migranten te veel druk op sociale voorzieningen en de woningmarkt. Daarom wil het kabinet migratie zoveel mogelijk beperken, zoals vermeld in de Miljoenennota.

Migratie ‘maximaal terugdringen’, behalve kennismigranten en Oekraïense vluchtelingen

‘Het hele asiel- en migratiestelsel wordt hervormd om het draagvlak voor de opvang van echte vluchtelingen te behouden’, stelt de nota. Er worden uitzonderingen gemaakt voor kennismigranten en Oekraïense vluchtelingen. Kennismigranten zijn volgens het kabinet belangrijk voor de economie. Ook worden er extra uitgaven gepland voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen, met 3 miljard euro in 2026 en 1,2 miljard euro in 2027.

Internationale ontwikkelingen: Oekraïne 25 keer genoemd, Midden-Oosten twee keer

‘Nederland blijft Oekraïne politiek, militair, financieel en moreel steunen tegen de Russische agressie’, stelt het kabinet. Dit jaar gaat er daarom meer geld naar defensie.

Opvallend is dat het Israëlisch-Palestijnse conflict nergens expliciet wordt genoemd; de nota verwijst slechts twee keer naar ‘spanningen in het Midden-Oosten’, terwijl de oorlog daar ook in Nederland voor veel discussie zorgt. Daarnaast wordt er 300 miljoen euro bezuinigd op ontwikkelingshulp.

Woningbouw

‘Het is overduidelijk dat er meer en sneller gebouwd moet worden’, zei de koning gisteren in de Troonrede. Het doel van ‘100.000 woningen per jaar’ wordt gehandhaafd. Het kabinet reserveert hiervoor 5 miljard euro, met 2,5 miljard extra voor de ontsluiting van nieuwe wijken.

Eigen risico blijft 385 euro tot 2027

Het was al bekend dat het eigen risico in de zorg pas in 2027 wordt gehalveerd. Nu heeft het kabinet ook aangekondigd dat het bedrag tot 2027 bevroren blijft op 385 euro.

Btw op cultuur, boeken en kranten gaat omhoog

Onder de belastingmaatregelen bevindt zich de omstreden verhoging van de btw op sport, cultuur, boeken en kranten. Deze verhoging moet aanzienlijke inkomsten genereren: de belastinginkomsten stijgen van 77,7 miljard in 2024 naar 82,2 miljard euro in 2025, volgens de ramingen van het kabinet.

Extra geld voor slachtoffers toeslagenaffaire

Voor de slachtoffers van de toeslagenaffaire trekt het kabinet 1,4 miljard euro uit, met nog eens 0,9 miljard gereserveerd voor onvoorziene kosten.

Meer geld naar politie

De politie krijgt extra middelen: 50 miljoen euro in 2025, 75 miljoen euro in 2026, en vanaf 2027 100 miljoen euro per jaar.

Bezuinigingen op openbaar vervoer in grote steden

Het openbaar vervoer in grote steden krijgt een klap met een bezuiniging van 110 miljoen euro. Dit zal waarschijnlijk leiden tot duurdere kaartjes en een slechtere dienstregeling, wat vooral gevolgen kan hebben voor bewoners van grote steden, waar relatief veel mensen met een migratieachtergrond wonen.

Zorgpremie stijgt in 2025

De zorgpremie voor de basisverzekering stijgt naar verwachting naar 1.900 euro per jaar, oftewel met bijna 160 euro per maand. Dit betekent een verhoging van 108 euro op jaarbasis.

Gasprijs omlaag

De belasting op gas wordt verlaagd. Hoewel dit slecht nieuws is voor de duurzaamheid, is het goed nieuws voor mensen die moeite hebben om hun energierekening te betalen, waaronder veel mensen met een migratieachtergrond. Het zou een besparing van 29 euro per huishouden per jaar opleveren.

Uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden gaan er minimaal op vooruit

Uitkeringsgerechtigden krijgen volgens het kabinet 0,9 procent meer, gepensioneerden iets minder: 0,6 procent. Gemiddeld gaan alle huishoudens er 0,6 procent op vooruit. Of dit echt zo zal zijn, is echter onzeker door mogelijke prijsfluctuaties.

‘Ik kan niet alle Israëli’s over één kam scheren’

Lonneke de Hoog
-
0
‘Ik kan niet alle Israëli’s over één kam scheren’

De dialoog is de enige manier om begrip te krijgen tussen Palestijnse en Israëlische studenten. Dat denkt Gazaan Mohammed Shamallakh, die ‘student van het jaar’ aan de Erasmus Universiteit werd. ‘Mijn leven staat op pauze.’

‘Ik ben geboren en opgegroeid in Gaza. Toen ik 17 was, besloot ik naar Turkije te gaan om geneeskunde te studeren. Ik had altijd al de ambitie om arts te worden en mensen te helpen,’ vertelt Mohammed Shamallakh (27). ‘Ik studeerde vier en een half jaar aan de Bahcesehir-universiteit in Istanbul. De situatie in Gaza werd alsmaar erger en het werd steeds moeilijker voor mijn familie om daar te blijven. Mijn vader was op dat moment nog in Gaza, maar door de aanhoudende conflicten besloot hij uiteindelijk ook te vluchten. Hij probeerde eerst naar Turkije te komen, maar dat bleek erg lastig. Er was geen zekerheid op een verblijfsvergunning. Uiteindelijk besloten we dat Nederland een betere optie was en beëindigde ik in 2021 noodgedwongen mijn studie.’

Meer dan honderd familieleden verloren

Shamallakh heeft meer dan honderd familieleden verloren in Gaza sinds 7 oktober 2023. Dit was de dag dat de militante beweging Hamas de aanval opende vanuit de Gazastrook op nederzettingen in Israël. Wat een reactie was op de aanhoudende bezetting door Israël, de blokkade van Gaza en de uitbreiding van nederzettingen op Palestijns grondgebied. Iedere dag ervaart Mohammed een gevoel van machteloosheid. Toch was hij vastbesloten om zijn droom waar te maken en heeft hij na zijn aankomst in Nederland opnieuw zijn geneeskundestudie opgepakt. Ook al is het moeilijk voor hem om zich volledig te focussen op zijn studie. Mohammed houdt zich druk bezig met het ondersteunen van andere Palestijnse studenten, die net als hij studeren in het buitenland.

Hoe ontwikkelde hij zijn betrokkenheid bij het ondersteunen van studenten? ‘Eerlijk gezegd heb ik geen specifiek doel voor ogen met wat ik doe. Voor mijn gevoel is dit gewoon iets wat ik moet doen. Ik wil mensen in nood helpen. Vooral studenten, omdat ik begrijp hoe het is om te verkeren in moeilijkheden. Sinds november ondersteunen mijn goede vriend Omar en ik, samen met sponsoren van over de hele wereld, financieel bijna dertig studenten. Het gaat om Palestijnse studenten in onder andere Duitsland, Algerije en Litouwen. Het geeft ons veel voldoening om te zien dat deze studenten, ondanks hun financiële en emotionele uitdagingen, succesvol hun studie afronden.’

‘Het was een kans om de stem van Gaza te laten horen’

Shamallakhs inspanningen bleven niet onopgemerkt. De Rotterdamse Erasmus Universiteit heeft hem dit jaar uitgeroepen tot student van het jaar. Dit is een prijs voor studenten die zich inzetten voor een positieve impact op de wereld. Een eer die Mohammed verraste en waarmee hij in eerste instantie moeite had. ‘Ik had niet gedacht dat ik het zou worden. Het voelde niet helemaal goed om zo’n prijs te accepteren, omdat ik vond dat het niet helemaal ethisch was richting de mensen in Gaza, die onder verschrikkelijke omstandigheden leven’, legt hij uit. ‘Maar na enige overweging besefte ik dat het een kans was om juist de stem van Gaza te laten horen. Het verhaal werd gepubliceerd in Erasmus Magazine en gedeeld op de Instagram-pagina van het Erasmus MC. Ik denk dat het zeker heeft bijgedragen aan de bewustwording over de situatie in Gaza.’

Israëli’s en Joden die pro-Palestina zijn

Naast zijn inzet voor de Palestijnse studenten, organiseert hij ook gesprekken tussen Palestijnse en Israëlische studenten. ‘Ik ontmoet tijdens deze gesprekken Israëli’s en Joden die pro-Palestina zijn. Ik vind het belangrijk om mijn kennis te vergroten, dus ging ik het gesprek aan. Ik kan niet alle Israëli’s over één kam scheren. Het is belangrijk om deze dialogen te voeren, ook al zijn ze soms ongemakkelijk. Het is de enige manier om begrip vanuit beide kanten te creëren en misschien, op een dag, een echte verandering te realiseren.’

Het valt hem zwaar dat een medestudent zich heeft aangesloten bij het Israëlische leger. Vol ongeloof stapte Mohammed af op het bestuur van de universiteit met de vraag wat het beleid hierin is.  ‘Ik vertelde hoe onveilig ik me voel. Tot de dag van vandaag weet ik niet of hij terug zal keren en weer gewoon naast me zal zitten in de klas. Ook heb ik nooit antwoord gekregen over het beleid van de universiteit. Die student is naar het conflictgebied gegaan om Palestijnen te vermoorden. Wat als ik tijdelijk terug zou gaan naar Gaza om te vechten voor Hamas? Wat zou ik dan zijn? Een terrorist.’

‘Gaza is altijd in mijn gedachten’

Mijn leven staat op pauze. Ik kan niet doorgaan met mijn leven terwijl mijn volk wordt uitgeroeid. Wanneer ik iets te veel eet, realiseer ik me: ‘zij hebben geen eten.’ Als ik douche, probeer ik niet te veel water te gebruiken. Zij hebben geen water. Gaza is altijd in mijn gedachten. Ik heb een warm bed, ik ben veilig en ik ben dankbaar.’

Shamallakh uit zijn zorgen over de manier waarop de media de situatie in Gaza vaak portretteren. Hij voelt dat de berichtgeving vaak eenzijdig is en niet de volledige werkelijkheid weergeeft. ‘Het is ontmoedigend om te zien hoe de media de situatie in Gaza vaak op een hypocriete manier weergeven. De Nederlandse media nemen bijvoorbeeld vaak een verhaal over dat Palestijnen ontmenselijkt en de situatie bagatelliseert. Dan heb ik het over de woordkeuzes, zoals ‘honderd Palestijnse doden’, in plaats van ‘duizenden onschuldigen systematisch afgeslacht’, en het eerder benoemde Israëlische narratief dat wordt aangenomen. Wanneer Palestijnen worden gedood, wordt dat vaak passief gerapporteerd, zonder de brutaliteit erachter te erkennen.’

Palestijnen zijn mensen 

Ik heb ervaringen gehad met media die mijn woorden verdraaiden, zegt Shamallakh. ‘Zo werd ik afgelopen maand geïnterviewd door een tv-programma, waarin ik voor mijn gevoel ben geportretteerd alsof ik de woordvoerder ben van Hamas. Wat mij is toegestuurd ter goedkeuring, is niet de video die uiteindelijk is geplaatst. Terwijl dat de journalist, met wie ik het interview had, zo zijn best deed om de door mij goedgekeurde versie te gebruiken. De redactie gaf hier geen gehoor aan.’

De student haalt zijn rust en geduld uit zijn geloof. Hij houdt zich daarnaast vast aan zijn doel om de veiligheid op de universiteit te bevorderen. Hij gaat het gesprek over de situatie aan, hoe complex en ongemakkelijk dat soms ook kan zijn. Ook wil hij de Israëlische samenleving beter begrijpen en wil hij voorkomen dat dehumanisering van Palestijnen zich verder doorzet. ‘Ook wij, Palestijnen, zijn mensen’, sluit Shamallakh af.

1...124125126...928Pagina 125 van 928

Over ons

de Kanttekening is een onafhankelijke en emancipatoire mediaorganisatie. Onze kernwaarden zijn: vrij, moedig en inclusief.

Over menu

© 2017 de Kanttekening B.V. Alle rechten voorbehouden.

Gebruiksvoorwaarden | Privacy statement | Adverteren & contact