Al meer dan een maand kunnen ‘Latino’s’ en andere migrantengroepen in Los Angeles zomaar worden opgepakt door gemaskerde mannen. Dat kan overal gebeuren: op straat, tijdens het werk of zelfs gewoon in hun eigen woning, waar de immigratiedienst (ICE) binnenvalt. Het onderzoeksplatform Bellingcat ontwaart een patroon.
De aanstichter van dit geweld is de Amerikaanse immigratiedienst ICE, die al meer dan een maand op migrantenjacht is naar ongedocumenteerden. Sommigen worden direct na hun arrestatie gedeporteerd.
Tussen 6 en 22 juni alleen al zouden ruim 1600 mensen zijn opgepakt en klaargemaakt voor deportatie. Dit is gemiddeld 95 mensen per dag, meldt Bellingcat op basis van meer dan honderd incidenten die door omstanders zijn gefilmd en op sociale media gedeeld. Vermoedelijk ligt het daadwerkelijke aantal opgepakte immigranten en deportaties veel hoger.
Uit een analyse van de videobeelden concludeert Bellingcat dat de arrestaties plaatsvinden op openbaar terrein, maar ook op werkplekken en in de buurt van woningen. In de meeste gevallen houden de gemaskerde mannen die de arrestaties uitvoeren hun identiteit verborgen. De voertuigen die zij gebruiken missen vaak herkenbare logo’s van de immigratiediensten.
Naast deze arrestaties vinden er ook invallen in huizen plaats. Volgens de autoriteiten gaat het in deze gevallen om ‘criminele immigranten’. Mensenrechtengroepen betwijfelen echter of dat klopt. Van de 78 mensen die zijn gearresteerd, was er slechts bij één sprake van een bekend strafbaar vergrijp.
Een federale rechter oordeelde in april dat het oppakken van immigranten zonder arrestatiebevel indruist tegen de grondwet. ‘Je kunt niet op basis van een bruine huidskleur op mensen afstappen en om papieren vragen.’ De regering-Trump trekt zich daar vooralsnog weinig van aan.
In Jeruzalem heeft de Israëlische president Isaac Herzog gesproken met een groep Europese ‘moslimgeestelijken’, waaronder een imam uit Alkmaar, over religieuze co-existentie en verzoening, terwijl de genocide in Gaza onverminderd doorgaat.
De ontmoeting was het initiatief van de pro-Israëlische organisatie ELNET en leidde tot felle reacties. Dit kwam mede door de omstreden Franse imam Hassen Chalghoumi, die pro-Israëlische uitspraken deed.
Ook Youssef Msibih, imam van de Bilal Moskee in Alkmaar, maakte deel uit van de delegatie. Tijdens de bijeenkomst zong hij een Arabische interpretatie van het Israëlische volkslied. De bestuursleden van de Bilal Moskee waren niet op de hoogte van deze reis en onaangenaam verrast. Ze verklaarden daarop de imam met onmiddellijke ingang op non-actief te stellen. Vervolgens werd de maatregel aangescherpt, bericht de Islam Omroep:
‘Wij willen hierbij verduidelijken dat de imam per direct en met onmiddellijke ingang is geschorst van al zijn werkzaamheden binnen de moskee. Vanaf dit moment bestaat er dan ook geen enkele formele of inhoudelijke relatie meer tussen de imam en Moskee Bilal Alkmaar.’
Onder Nederlandse moslims is de verontwaardiging uiteraard groot, omdat de geestelijken met hun bezoek aan Herzog de genocide in Gaza lijken wit te wassen. De geestelijken zouden volgelingen zijn van de Dajjal, de valse messias. Anderecritici menen dat de Marokkaanse overheid de ontmoeting van de geestelijken met Herzog heeft goedgekeurd, omdat de Marokkaanse koning Israël zou steunen.
Ook ligt het bestuur van de Bilal Moskee onder vuur. Ze hadden Msibih meteen moeten ontslaan, hem eerst op non-actief stellen en daarna schorsen is een veel te zwakke reactie, vinden critici. Daarom zou het bestuur ook per direct moeten opstappen.
De rel is inmiddels wereldnieuws geworden. Middle East Eye schrijft over de kwestie, maar ook Bosnische en Indonesische islamitische nieuwssites.
In Nieuwe Pioniers spreekt de Kanttekening met mensen die maatschappelijke impact maken. Deze keer: Jamila Choukoud. Zij helpt kwetsbare vrouwen uit de Haagse wijk Moerwijk om vooruit te komen. Haar geheim? ‘Ik blijf gewoon mezelf.’
Op 12-jarige leeftijd verhuisde Jamila Choukoud vanuit Marokko naar Den Haag, waar haar vader vlak na aankomst plotseling overleed. Ondanks de impact van die gebeurtenis en de grote taalbarrière deed ze de mavo en volgde opleidingen tot juridisch adviseur en maatschappelijk werker. Ze werd moeder van drie kinderen en werkte lang als pedagogisch adviseur bij het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG).
Jamila Choukoud groeide op in de Schilderswijk, destijds een zogeheten ‘krachtwijk’ met de nodige sociale problemen, maar ook veel voorzieningen. In Moerwijk, waar ze later zelf ging wonen, trof ze een andere situatie aan. ‘Ik ontmoette daar jonge vrouwen, geboren en getogen in Nederland, die de weg naar instanties niet kenden. Ze hadden behoefte aan een veilige plek in de wijk waar ze zich als vrouw konden ontwikkelen. Dat triggerde mij. Voor mijn moeder was een plek in de wijk om zich te ontplooien van levensbelang. Hier in Moerwijk bestonden die plekken niet.’
‘Vrouwen zitten in een overlevingsmodus’
De problemen in de wijk zijn groot. ‘Moerwijk is een wijk uit de jaren ‘60, met kleine flats, veel achterstallig onderhoud en thuis weinig speelruimte voor kinderen. Veel mensen zitten in de overlevingsmodus,’ legt Jamila uit. ‘Ze hebben niet de tijd of energie om met hun kinderen te kleuren of boekjes te lezen. Ik heb moeders gezien die bij de speeltuin wachten met de kleintjes, zodat de oudere kinderen thuis rustig huiswerk kunnen maken.’
Ouders zien voorzieningen van de overheid vaak juist als probleem. ‘Kinderen gaan niet naar de voorschool omdat ouders bang zijn voor kosten zoals bij de toeslagenaffaire en de bemoeienis van instanties vrezen. Ze denken: ‘Ammehoela, mij niet gezien.’ Terwijl er campagnes waren die de voorschool promootten, maar niemand keek naar de oorzaak: waaróm komen deze ouders niet?’
Moerwijk Moeders gingen van start in een buurtkamer, op een zichtbare plek in de wijk waar ook veel andere groepen komen. ‘Voor veel moeders voelde die plek midden in de buurt als spannend, maar toch begonnen we daar.’ De eerste groep vrouwen die zich aansloten bij Jamila waren voornamelijk Marokkaans en Turks. ‘Ik werk vanuit de behoefte van de vrouwen. Ze herkenden zich in mij, dat gaf vertrouwen. Al snel werd de groep diverser: Soedanese, Jemenitische, Egyptische, Iraakse vrouwen, eigenlijk alle groepen die in Moerwijk wonen.’
Angst voor instanties
Toen er een antikraakpand beschikbaar kwam, bood dat wél de benodigde ruimte en privacy. Jamila begon er een wekelijkse ontbijtgroep. ‘We maakten samen een ontbijtje en konden vrijuit praten. Vanuit die gesprekken kwamen allerlei problemen aan het licht: huiselijk geweld, psychische klachten, opvoedproblemen, angst voor instanties. Als je niet lekker in je vel zit, dan denk ik: ga naar de huisarts, die kent de sociale kaart en kan je verwijzen. Sommige vrouwen antwoorden dan: ‘Nee, dat durf ik niet. Straks denken ze dat ik mijn kind niet goed opvoed en wordt hij me afgepakt.”
Jamila nodigde daarom medewerkers van instanties als het CJG uit om tijdens het ontbijt langs te komen. ‘In plaats van dat vrouwen naar het CJG moesten, kwam er iemand bij ons eten. Dan zit je niet in een kantoor, maar gewoon aan tafel. Zo groeide beetje bij beetje het vertrouwen. Vrouwen zitten vaak in een symbiotische relatie met hun partner. Ze zijn afhankelijk, beheersen de taal niet goed en weten soms niet wat een kind nodig heeft. Dat is heftig.’ Ook de voorschool blijkt voor veel gezinnen een brug te ver. ‘Ze zijn bang voor de toeslagen en de Belastingdienst, voor de kosten, voor het systeem. Dan wachten ze liever tot het kind vier is en direct naar school kan. Die kinderen beginnen dan vaak met een achterstand in taal, motoriek en zelfs mimiek.’
Zelf stappen leren zetten
Met veel organisaties ontstaat samenwerking, maar dat vraagt om tact en voorbereiding, merkt Jamila. ‘Ik geef aan wat de behoeften zijn van de vrouwen en wat de kaders zijn, zodat we échte gesprekken kunnen voeren, in plaats van de lijstjes van de instanties aftikken.’ Haar filosofie is dat vrouwen zelf stappen leren zetten. ‘Ik ga het niet voor je doen, je moet het zelf leren. Ik ondersteun je om je kracht terug te vinden. Een vrouw vroeg me bijvoorbeeld voor haar naar de IND kon bellen. Ik zei: ‘Waarom zou ik dat doen? Jij gaat zelf bellen, ik blijf naast je zitten.’ Na het gesprek voelde ze zich sterker.’
‘Jij gaat zelf bellen, ik blijf naast je zitten’
Wat begon met een ontbijtgroep groeide uit tot een netwerk met uiteenlopende activiteiten: ontbijt- en wandelgroepen, schilderactiviteiten, huisbezoeken, één-op-één coaching. ‘Het is echt gericht op mentale rust. Hoe geweldig is het als je even tijd voor jezelf kunt nemen, je verstand op nul zet en kunt schilderen?’ Ook organiseert ze thema-avonden. ‘Iedereen brengt eten mee, we maken muziek en dansen. De groepsdynamiek is compleet veranderd: van een groep die elkaar niet kende naar een hechte community vol diversiteit.’
Jet Bussemaker ziet effect
Moerwijk Moeders bestaan inmiddels vier jaar en trekken wekelijks zo’n tachtig vrouwen uit de wijk. Het initiatief groeide uit tot een van de goede voorbeelden van het programma Gezond en Gelukkig Den Haag, dat inzet op het wegwerken van de grote gezondheidsverschillen in de stad. GGDH-voorzitter Jet Bussemaker ziet dat de ‘community up’-methode van Jamila Choukoud effect heeft. ‘Het netwerk zorgt voor minder medicijngebruik, meer sociale veiligheid en het gevoel erbij te horen. De stem van vrouwen luider laten klinken en terugzien in beleid. Dat is wat Jamila samen met de Moerwijk Moeders bereikt’, zegt Bussemaker.
Samen met collega Nori van Balkom lobbyde Jamila voor een plek waar kinderen van 0 tot 6 jaar terechtkunnen. ‘Volgens ons is er een oplossing voor de achterstanden waarmee de kinderen in Moerwijk aan de basisschool beginnen. We beginnen het Mini & Maxi Café, een hippe plek met een rijk speelaanbod, waar kinderen kunnen groeien, ontwikkelen en worden uitgedaagd en tegelijk goede koffie wordt gezet voor hun ouders. Ouders en kinderen leren samen te spelen, voor te lezen en er ruimte is voor vragen en twijfels.’
Gelijkwaardigheid
Hoe lukt het Jamila zoveel diverse vrouwen tot bloei te laten komen? Zelf zegt ze dat ze veiligheid biedt, vanuit gelijkwaardigheid werkt, goed luistert, maatwerk levert en niets invult of oplegt. ‘Je kunt een methode niet zomaar ‘copy paste’ toepassen en overal een Mini Maxi-café opzetten, het hangt van de behoefte van mensen af. Als iemand met schulden worstelt, eis dan niet dat diegene eerst de taal leert spreken. Die schulden hebben voor de vrouw in kwestie veel meer urgentie en na het oplossen krijgt ze veel meer mentale ruimte om Nederlands te leren. Zo laat je zien dat je écht wil helpen, bied je een veilige sfeer, waarin iedereen over zijn eigen issues kan praten zonder daarover veroordeeld te worden.’
‘Ik heb heel lang geïnvesteerd om hun vertrouwen te winnen’
Jamila spreekt de vrouwen niet aan als professional, maar als gelijke. ‘Ik ben gewoon mezelf, net als zij ben ik gewoon moeder. Ik heb heel lang geïnvesteerd om hun vertrouwen te winnen. Dat voelde als een verantwoordelijkheid: ik wilde de stem van deze vrouwen laten horen en hun eigen kracht terug laten vinden. Door je levensloop, door je omstandigheden en de keuzes die je maakt, raak je soms het zicht kwijt op de kracht die je hebt. Ik help ze die terug te vinden.’
Vrouwen die jaren binnen zaten
Omgekeerd staat Jamila ook open voor wat ze van de vrouwen kan leren. ‘Voor veel vrouwen is het ongewoon om naar de school van je kinderen te gaan en een gesprek met een docent te hebben over je kind. Ik begreep dat nooit, maar in veel andere landen is school heilig en neemt het de opvoeding helemaal van de ouders over. Als je die verwachtingen van moeders met een migratieachtergrond begrijpt, kun je ook een gesprek aangaan over de rol van ouders en school bij de opvoeding in Nederland.’
‘Pas als je je veilig voelt, kun je groeien’
Jamila ziet de vrouwen zich emanciperen doordat ze meedoen met de Moerwijk Moeders. ‘Veel vrouwen beginnen bij ons weer over de toekomst te praten en zien weer toekomstperspectief. Ze gaan vrijwilligerswerk doen of zelfs weer werken. Ze bloeien op, nadat ze heftige dingen hebben meegemaakt zoals een vechtscheiding of ernstige schulden. Er zijn vrouwen bij die jaren alleen maar binnen hebben gezeten en door deel te nemen aan Moerwijk Moeders weer durven te gaan werken. Dat kan alleen doordat we vanuit hun behoeften werken.’
Ondanks de achterstanden die ze ziet, voelt Jamila zich in Moerwijk thuis. ‘Ik ben hier als student komen wonen, twintig jaar geleden, en vertik het om weg te gaan. Deze wijk is prachtig en ik kan een bijdrage leveren. Ik wil de community sterker maken en dat kan vooral vanuit de vrouwen komen. Pas als je je veilig voelt, kun je groeien.’
Burgemeester van Doetinchem en VNG-commissievoorzitter asielzaken Mark Boumans (VVD) haalt in NRC hard uit naar PVV-leider Geert Wilders. ‘De PVV heeft belang bij chaos, dus wordt die gecreëerd. Dit maakt mensen onnodig ongerust en hitst groepen tegen elkaar op,’ zegt hij.
Sinds de val van het kabinet lijkt de leider van de grootste partij niet meer geïnteresseerd in samenwerking en dialoog. Hij is op ramkoers en wil op deze manier politiek bedrijven tot de verkiezingen. En dat merken ze op de eerste plaats in gemeenten die asielzoekers moeten opvangen onder de Spreidingswet.
De PVV wil daar niks van weten en speelt in op de onvrede onder delen van de bevolking. In Coevorden was hij succesvol: de burgemeester zag af van de opvang van veertien minderjarige vluchtelingen na brandstichting en intimidatie.
‘Het is absurd dat je in een land als Nederland moet zeggen dat je de veiligheid van veertien pubermeiden niet kunt garanderen en dat ze dus niet kunnen komen. Waar zijn we in hemelsnaam in beland?’ zegt Boumans tegen NRC.
Volgens Boumans geeft de overheid toe aan intimidatie, terwijl de Spreidingswet op democratische wijze tot stand is gekomen. ‘Toen de Spreidingswet werd aangenomen, was er onder gemeentebesturen breed draagvlak. Maar sinds het aantreden van het kabinet-Schoof in juli 2024, en nu demissionair, heeft met name minister Faber alleen maar geprobeerd die wet onderuit te schoffelen om de uitvoering onmogelijk te maken.’
Vorige week heeft de Tweede Kamer illegaliteit strafbaar gesteld. Als de wet ook door de Eerste Kamer komt, kunnen alle ongedocumenteerden in Nederland, en wie hen helpt, te maken krijgen met een overheid die hun bestaan én het medemenselijke handelen tot een juridisch vergrijp maakt. Op het Achtuurjournaal is de term ‘illegalen’ ook weer terug van nooit weggeweest, merk ik.
Als je altijd al in de ‘legaliteit’ hebt vertoefd, kan ik me voorstellen dat dit nieuws ongemerkt aan je voorbijgaat. Maar voor mensen die tot ‘illegaal’ zijn gemaakt of weleens zijn uitgemaakt voor ‘illie’ – die hardnekkige verbastering van het woord ‘illegaal’ – is de ernst van de situatie er niet minder om.
‘Je lijkt hier op een illie’, zei mijn neefje eens, toen hij keek naar een foto die nog steeds op mijn verlopen Turkse paspoort prijkt. ‘Hé! Waarom moet je dat nou zeggen?’ hoor ik mezelf nog geschrokken zeggen, om daarna streng ‘Je opa – die tegenover je zit mee te luisteren – was ook een illie, hè?’ tegen hem uit te vallen.
Hij keek me vragend aan. Hoe moest dat ukkie nou weten dat zijn opa in de jaren zeventig op ‘illegale wijze’ Nederland was binnengekomen? En dat het voor zijn witte werkgevers in de Amsterdamse schoonmaakbusiness helemaal geen probleem was om gebruik te maken van zijn ‘illegale arbeid’. Opa Balçik zou pas begin jaren tachtig een verblijfsvergunning krijgen, profiterend van een generaal pardon in de politiek, waardoor zijn vrouw kon overkomen. En op deze toevallige samenloop van gebeurtenissen begon het legale bestaan van de Balciks, en duizenden andere migranten in Nederland.
Opa Balçik zou pas begin jaren tachtig een verblijfsvergunning krijgen
Terug naar de foto op mijn Turkse paspoort. Kennelijk past mijn – toegegeven, woest ogende – puberhoofd onder het begrip van illiegaliteit van de nieuwste generatie Amsterdammers. En niet, laten we voor het gemak de hoofden van gladgeschoren witte Kamerleden nemen die in onberispelijke maatpakken illegaliteit strafbaar stellen terwijl ze tegelijkertijd, dag in dag uit, de genocidale terreur van Israël in woord en daad steunen. Dat kan allemaal.
De genocide in Gaza valt, naar de extreemrechtse maatstaven van ons parlement, immers onder de ‘legale’ zelfverdediging van Israël tegen ‘terreur’. En zo kan het gebeuren dat we straks ‘illegale Palestijnen’, die als gevolg van de ‘legale genocide’ van Israël hierheen zijn gevlucht, weer terug kunnen sturen, zodat ze daar verder vernietigd kunnen worden.
Het is je reinste klassenjustitie, geïnstitutionaliseerd door mensen die kennelijk boven de wet staan, en met de strafbaarstelling van illegaliteit nogmaals bewijzen dat de wet er niet is voor de bescherming van kwetsbaren op deze aardbodem, maar eerder het recht van de sterkste beschermt. Een vastgeroeste kliek in Den Haag, bij het OM, in de media, de Veiligheidsraad, die alleen maar de eigen belangen vooropstellen. Ook wanneer er elke dag uit onze naam Palestijnen worden afgeslacht.
Wanneer het recht, de makers van de wetten en alle instituties zijn verworden tot een grap, dan is de straat het enige terrein waar we het recht weer in ere moeten herstellen. Duizenden mensen gingen de straat op bij de Rode Lijn-demo’s. Maar die aantallen zijn niet genoeg in een land waar de legalen onder ons qua mensenrechten in een winterslaap zijn gesukkeld sinds de racistische revolte van Fortuyn.
‘Geen mens is illegaal’ scandeert men al jaren in socialistische kringen. Daar is niks van gelogen. Je kunt niet decennialang teren op de arbeid van ongedocumenteerden, om ze daarna het land uit te gooien. Alleen fascisten doen dat.
De VS en Israël werken samen met andere landen aan een plan om de Palestijnen een ‘betere toekomst’ te bieden in andere landen. Dit zei Benjamin Netanyahu gisteren tegen verslaggevers in Washington, waar de leiders elkaar ontmoetten.
Zonder de context te kennen, klinkt het als een goedbedoeld plan. ‘Als mensen willen blijven, kunnen ze blijven, maar als ze weg willen, moeten ze weg kunnen,’ zei Netanyahu volgens Al Jazeera. ‘Het zou geen gevangenis moeten zijn. Het zou een open plek moeten zijn waar mensen een vrije keuze hebben.’
Maar volgens critici is dit in feite een vorm van etnische zuivering, en is het doel van de VS en Israël om het gebied te ontdoen van de Palestijnse bevolking. Trump sprak eerder al over een Palestijnse Rivièra: een toeristisch gebied waarvoor Palestijnen zouden moeten wijken. Vorige week bleek dat het Amerikaanse adviesbureau Boston Consulting Group de opdracht heeft gekregen om een plan te ontwikkelen voor de hervestiging van Palestijnen.
Volgens Netanyahu ligt het probleem bij andere landen die Palestijnen de toegang weigeren. Hij stelde dat als deze landen werkelijk een betere toekomst voor de Palestijnen willen, zij dan ook hun grenzen voor hen zouden moeten openen.
Dat de meeste Palestijnen niet weg willen, en juist hun recht op een waardig bestaan in eigen land nastreven, laat de Israëlische premier achterwege – evenals het feit dat de Israëlische regering mede verantwoordelijk is voor het ontbreken van dat waardige bestaan.
Netanyahu is op bezoek bij Trump, terwijl in Qatar wordt onderhandeld over een staakt-het-vuren. Hier lieten de leiders zich gisteren niet over uit.
Wel overhandigde Netanyahu Trump een brief waarin hij de Amerikaanse president voordraagt voor de Nobelprijs voor de Vrede, omdat hij in meerdere landen vrede zou hebben bewerkstelligd.
Geert Wilders, de leider van de grootste partij in Nederland, blijft doorgaan met het aanwakkeren van politieke onrust. De plaats van actie was dit keer Zwolle. Daar sprak hij zich wederom fel uit tegen de komst van een asielzoekerscentrum, zo meldt ANP. Vanuit de landelijke politiek bleef de reactie grotendeels uit.
Zijn optreden leek sterk op dat van vorige week in Helmond, waar hij de woorden sprak: ‘Niet de burgemeester is de baas, jullie zijn de baas.’ Ook in Zwolle richtte hij zich met een megafoon tot zijn aanhang. ‘Als ze wél een azc toelaten, is de tijd dat we dat accepteren wat mij betreft voorbij. Vergeet niet dat ieder besluit van een gemeenteraad ook kan worden teruggedraaid’, verklaarde hij over de gemeenteraad van Zwolle. Daarna nam hij de tijd voor selfies met zijn fans.
In de landelijke politiek blijft het grotendeels stil. Alleen demissionair defensieminister Ruben Brekelmans (VVD) sprak zich, zij het voorzichtig, uit over Wilders’ optreden. ‘Een paar weken geleden kon hij daadwerkelijk nog zijn verantwoordelijkheid nemen om iets te doen aan het asielprobleem. En wat doet hij? Hij loopt dan weg en nu stelt hij zich op als een volksmenner’, zei Brekelmans bij Goedenavond Nederland.
De Zwolse burgemeester Peter Snijders (VVD) laat zich niet uit het veld slaan. ‘Hij gaat er niet over’, reageert hij nuchter tegenover De Telegraaf. ‘Wij zijn heel goed in staat om onze eigen besluiten te nemen. Daar zou hij nog een voorbeeld aan kunnen nemen in Den Haag. Hij niet alleen overigens. We staan hier in Zwolle voor onze besluiten en we voelen ons ook verantwoordelijk voor de uitvoering daarvan.’
Nihal Dogan, de Turks-Nederlandse presentator van het onder migranten beroemde NOS-programma Paspoort, is overleden. ‘Ze was voor lange tijd de stem van de Turkse gemeenschap in de media,’ schrijft de Turkse nieuwssite SonHaber.
In de jaren negentig was zij het Turkse gezicht van de actualiteitenrubriek Paspoort van de NOS (1974-1992) voor migrantengroepen. Spanjaarden, Joegoslaven, Turken, Marokkanen: voor elk van de diverse migrantengemeenschappen was er per week tien minuten ingeruimd op verschillende dagen.
Dogan had een bewogen bestaan. Van 1993 tot 2002 zat ze in het bestuur van het Inspraakorgaan Turken (IOT), waar ze voornamelijk opkwam voor vrouwenrechten onder Turken op het gebied van werk en onderwijs, en streed tegen femicide. In die rol was ze een voorbeeldfiguur voor veel Turkse vrouwen. Economische onafhankelijkheid was een sleutelbegrip voor Dogan.
Ze kreeg het door haar activisme ook eens aan de stok met de Turkse autoriteiten en mocht korte tijd Turkije niet verlaten. Ze zou zich in haar programma moeten ‘temperen’, noteerde het Leidsch Dagblad in 1987.
‘We herdenken Nihal als iemand die veel heeft betekend voor onze gemeenschap,’ reageert het IOT in een verklaring.
In de gemeente Best zijn vooral de felste tegenstanders van een asielzoekerscentrum hoorbaar, tot ongenoegen van diaken Wilfred van Nunen en raadslid Steven van der Heijden. ‘Het gaat om mensen die opvang nodig hebben.’
Grote azc-nee-borden in weilanden, met vuurwerk belaagde gemeentehuizen en massaal gevolgde azc-nee-Facebookgroepen. Het debat over de komst van een azc houdt veel plattelandsgemeenten bezig. De luidruchtige nee-stem heeft de overhand. Hoe houd je in een lokale gemeenschap in zo’n heftig debat vast aan je morele kompas in een populistische storm? Gewoon omdat je op basis van je levensovertuiging vindt dat mensen fatsoenlijk moeten worden opgevangen. ‘De manier waarop de PVV politiek bedrijft, valt niet te verenigen met ons geloof’, aldus Wilfred van Nunen, diaken voor Best.
Voor dit verhaal zoomen we in op de Noord-Brabantse gemeente Best. Het had net zo goed Helmond, Culemborg of een van de vele andere plattelandsgemeenten kunnen zijn waar de komst van een azc tot verhitte taferelen leidt. In Best spreken we met Steven van der Heijden, raadslid namens GroenLinks-PvdA, en diaken Wilfred van Nunen van de rooms-katholieke parochie Sint-Odulphus in Oirschot, waar Best onder valt. Beiden staan principieel in het azc-debat. ‘Het gaat om mensen die moeten worden opgevangen’, stelt Van der Heijden.
Fietsen uw kinderen hier straks langs een azc? Zeg ook nee!
Aan de rand van Best, in de omgeving van de Hooiweg, staan in de weilanden al wekenlang metershoge, op trotters geplaatste azc-nee-protestborden. De actievoerders hekelen het gebrek aan open communicatie van de gemeente over de komst van een azc. Naast boosheid over het gebrek aan transparantie spelen de borden in op vooroordelen over asielzoekers en op angstgevoelens: ‘Fietsen uw kinderen hier straks langs een azc? Zeg ook nee!’
Wilfred van Nunen. Beeld: Arjan van Westen
Diaken Wilfred van Nunen (58) ervaart dat het azc-debat leeft onder de leden van zijn parochie. ‘Gemengde geluiden’, hoort hij. ‘Er zijn gelukkig veel milde geluiden, in de zin dat parochianen de komst van een azc niet toejuichen, maar wel vinden dat mensen hulp verdienen.’ Van Nunen constateert ook onderbuikgeluiden: ‘Dan hoor je: ik durf straks mijn dochter niet meer ’s avonds alleen de straat op te laten. Met andere woorden: de azc’ers zijn potentiële verkrachters.’
Evangelie van de verloren zoon
Van Nunen ziet de noodzaak om daarover in gesprek te gaan. ‘Laat je de onderbuik spreken, dan verval je al gauw in vooroordelen.’ In de aanloop naar Pasen, toen de gemeente net het plan voor het azc op locatie De Vleut had gelanceerd en het protest in hevigheid toenam, wijdde Van Nunen er een preek aan. Hij trok een parallel tussen het evangelieverhaal van de verloren zoon, het lot van de vluchtelingen en de welvaart in Best. ‘Er zijn landen waar het economisch niet goed gaat, waar oorlog is; ja, vluchtelingen zijn gelukszoekers, dat zijn wij ook! Iedereen zoekt geluk in het leven.’ Van Nunen wees erop dat de asielzoeker, net als de verloren zoon, op zoek is naar ‘een stukje gerechtigheid’.
‘We zagen nooit zoveel ontevredenheid als in deze tijd’
Gestimuleerd door een paar positieve reacties in zijn parochie besprak Van Nunen de preek binnen de lokale Raad van Kerken, waarin ook voorgangers van de Protestantse Kerk zitten. ‘Die vonden het een goed geluid en we besloten gezamenlijk een ingezonden brief in lokale bladen zoals Groeiend Best te plaatsen.’ De bevolking werd gewezen op de noodzaak van meer barmhartigheid. Van Nunen herschreef de preek, wees op de weelde van Best, waar ‘kinderen op fatbikes rijden’ en je ‘op terrasjes geniet van witte wijn.’
Bitterheid
‘En toch zagen we tegelijkertijd nooit zoveel ontevredenheid als in de afgelopen tijd. Een ontevredenheid die zich onder andere uit in het stemmen op partijen die die ontevredenheid, protesten en onbuigzaamheid aanwakkeren. Een bitterheid die zich uit in harde taal richting vluchtelingen en asielzoekers.’
Beeld: Arjan van Westen
Van Nunen is wat teleurgesteld over de reacties. ‘Ook vanuit de eigen geloofsgemeenschap eigenlijk weinig respons gehad. Alleen positieve reacties van collega’s en een paar mensen uit werkgroepen.’
Utrechtse tafrelen
Voor het gemeentehuis heeft op een dinsdagavond in juni een klein tiental 50-plussers zich verzameld. Ze komen voor het raadsdebat dat vooral gaat over de kadernota nieuwkomers. Ze zijn fervent tegenstander van het azc. Er valt prima een gesprek met ze aan te knopen. Ze vinden dat het azc hen wordt opgedrongen. Ze hekelen de ‘waardeloze communicatie’ van de gemeente. Sommigen geven blijk van vooroordelen. Een man beweert stellig dat zijn vrouw straks niet meer met de hond naar buiten kan. Een vrouw stelt dat rondhangende asielzoekers voor ‘Utrechtse taferelen’ in Best gaan zorgen. Het geweld bij een azc-informatiebijeenkomst in april bagatelliseren ze allemaal en schrijven ze toe aan reljeugd van buiten Best. Het artikel van de Raad van Kerken in Groeiend Best zegt hen niets.
Als een vrouw Steven van der Heijden, raadslid namens GroenLinks-PvdA, aan de andere kant van het plein spot, zegt ze: ‘Hij is echt een enge jongen. Die luistert totaal niet naar de mensen.’ Op de publieke tribune mompelen ze afkeurend wanneer deze jonge politicus het woord heeft.
‘Actievoerders stonden buiten op de deur te bonken’
De 29-jarige Van der Heijden zit nu drie jaar in de raad en hoopt ooit wethouder te worden. Een half jaar geleden zei hij nog dat er veel draagvlak voor het azc was in de Bestse politiek. Vorig jaar besloot de raad om een kleine tweehonderd asielzoekers op te vangen. Daar was, legt het raadslid uit, brede consensus voor. Toen de media er begin dit jaar over berichtten, nam het protest in de samenleving toe – helemaal toen er eind maart specifiek over één locatie werd gesproken. Van der Heijden was niet bij de veelbesproken informatiebijeenkomst. ‘Ik was op vakantie, maar mijn beeld van Best als rustig dorp is veranderd. Mijn collega-raadsleden ervaarden het als bedreigend. Actievoerders stonden buiten op de deur te bonken, de raadsleden moesten gehaast weg. De burgemeester heeft nog aangifte gedaan vanwege verbale en fysieke bedreiging.’
Het PvdA-GroenLinks-raadslid wil de azc-discussie naar moraliteit ombuigen. ‘Niet de wettelijke plicht enkel als een moetje zien. We hebben het hier over mensen van vlees en bloed.’ Hij sprak laatst een hockeyteamgenoot die vreesde voor meer winkeldiefstal als er een azc zou komen. ‘Ik reageer pas als er problemen zijn en ga er niet op voorhand op basis van onderbuikgevoelens mee aan de slag.’
Van der Heijden constateert dat de antistem aan draagvlak wint. ‘De hardste schreeuwers’ hebben volgens hem de overhand. Hij en zijn partij zijn niet persoonlijk bedreigd. ‘Maar met mensen die onredelijk zijn, hoef ik niet in gesprek.’ Aan bedreigingen zal hij niet toegeven. ‘We hebben een geschikte locatie gevonden die voldoet aan onze uitgangspunten. Wij houden onze rug recht.’
Inwoners bewust niet betrokken bij locatiekeuze
Hij probeert de discussie te baseren op wetenschappelijke onderzoeken. ‘Dan blijkt dat een asielzoeker niet crimineler is dan een reguliere inwoner. Maar als je elke dag op Facebook zit en je volgt groepen als Overlast Ter Apel, dan krijg je een beeld dat niet past bij de werkelijkheid in Best.’ Op sociale media ging hij eerder de discussie aan met fervente azc-tegenstanders. ‘Ging het over criminaliteitscijfers, dan verwees ik naar een rapport van het WODC.’ Hij werd uitgemaakt voor leugenaar en staakte de online discussies met het plaatselijke azc-nee-kamp. ‘Als je met me in gesprek wil, kom ik langs.’
‘Men had van deur tot deur langs moeten gaan bij de omwonenden’
Het was destijds een bewuste keuze van de gemeente om de inwoners niet te betrekken bij de locatiekeuze. Het raadslid staat daar nog steeds volledig achter. De Bestenaren al in een vroeg stadium ‘meenemen’, had volgens Van der Heijden geleid tot ‘een Poolse landdag’, tot eindeloos soebatten over in welke wijk het azc zou komen. Toen de keuze eenmaal was gemaakt, heeft de gemeente volgens hem wel steken laten vallen. ‘Men had van deur tot deur langs moeten gaan bij de omwonenden.’ In klein comité in gesprek gaan werkt volgens Van der Heijden beter dan een informatiebijeenkomst voor heel Best. ‘Dan komen er mensen die drie kilometer verderop wonen uit protest.’
Stefan van der Heijden. Beeld: Arjan van Westen
Van der Heijden ziet dat in de raad partijen beginnen te draaien in het azc-debat en nu opteren voor kleinschaliger opvang. ‘Ik had van andere partijen een socialer geluid verwacht. We zijn een dorp van 31.000 inwoners; we vangen nu geen asielzoekers op.’ Eén raadslid is pas vanwege het azc-debat van een andere partij afgesplitst. ‘Die gaat verder als Best Anders, het azc-protest is zijn speerpunt geworden. Daarin zie je een verschuiving in de politiek, al is het maar één zetel.’
‘We zijn een dorp van 31.000 inwoners; we vangen nu geen asielzoekers op’
Ook de diaken verwacht dat het azc-dossier de stemkeuze van veel Bestenaren bij de landelijke en vervolgens de gemeenteraadsverkiezingen zal beïnvloeden. Hij ziet een rol voor de kerk in kleine gemeenschappen zoals Best: namelijk vanuit christelijke waarden opkomen voor de kwetsbaren in de maatschappij. ‘Dat betekent oog hebben voor de vluchteling, de migrant. Dat moet meespelen in onze keuze als we straks in het stemhokje staan.’ Parochianen vragen Van Nunen niet om stemadvies, maar hij is duidelijk over de anti-migratiepartij PVV, die bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen in Best de grootste werd. ‘Ook al zeggen mensen binnen de PVV dat ze de christelijke cultuur willen behouden, de manier waarop de PVV politiek bedrijft is niet te verenigen met de evangelische boodschap. Dat staat lijnrecht tegenover elkaar.’
Geen blad voor de mond
Van Nunen weet dat hij een vergrijsde, soms wat conservatieve groep gelovigen vertegenwoordigt. Toch neemt de diaken geen blad voor de mond als het gaat om zijn antipathie tegen de anti-migratiestem. Hij voelt zich daarin gesteund. ‘Ook voor het bisdom is de PVV een no-go, net als stemmen op FvD.’
Politiek en kerk kun je volgens Van Nunen niet als twee gescheiden werelden zien. ‘Het gaat om dezelfde mensen, het gaat om dezelfde waarden. Religie, kerk en politiek hebben wel degelijk met elkaar te maken.’ Hij roemt de profetische rol van de kerk. ‘We hebben een prachtige boodschap in handen. Die gaat over het opkomen voor zwakken. Het opkomen voor het leven. Het opkomen voor elkaar. Eenheid, verbinding. Dat geluid moet klinken. Niet het geluid van de verdeeldheid en ons recht: wij wonen hier! Het is ons land, ons gebied. Dat geluid vooral niet.’
Van Nunen is zich bewust van hoe gepolariseerd het azc-debat is. ‘Dat vind ik lastig: hoe ergens voor opkomen zonder verdeeldheid te zaaien? En zonder die verdeeldheid te voeden?’ Toch vindt hij dat hij stelling moet nemen. ‘De angst om de vertrouwde groep te verliezen mag niet overheersen boven het recht van de zwaksten.’
‘De kerk, dat moeten we ook onderkennen, is een randverschijnsel geworden’
De gemeente heeft de diaken niet gevraagd te bemiddelen in het azc-debat. ‘Door overheden zoals gemeenten en door veel burgers worden we niet meer gezien als een partij van betekenis. De kerk, dat moeten we ook onderkennen, is een randverschijnsel geworden.’ Van Nunen roemt paus Franciscus, ‘een man die aantoonde dat de boodschap van de kerk hartstikke actueel is. Maar zo worden we niet gezien door de goegemeente in Best.’
Verdriet bij asielzoekers
De diaken spreekt asielzoekers uit onder meer Syrië en Eritrea die naar de kerk komen. Ze praten niet graag over het azc-protest, maar koud laat het ze zeker niet. ‘Het voelt als afgewezen worden. Het doet ze verdriet.’ Angst voor het vreemde, het onbekende, de huiver daarvoor, zijn volgens Van Nunen alleen te overwinnen door elkaar te ontmoeten.
‘We zijn in zekere zin een roepende in de woestijn. Maar we moeten blijven roepen.’ De diaken vindt dat de kerk in de kern een mooie boodschap heeft. ‘Zie de ander in de ogen en herken daarin je eigen gevoelens en angsten, maar ook je eigen vreugdes en behoeftes om van het leven te genieten en om gelukkig te mogen zijn.’ Hij noemt het Brabantse Krèk eender. ‘We zijn elkaars gelijken, allemaal kinderen van dezelfde schepper. Dat snappen mensen hier: Krèk eender.’
Actrice en balletdanseres Roekie Aronds, bekend van de eerste zoen op Nederlandse televisie tussen mensen van verschillende afkomsten, is zondagavond overleden. Ze is 95 jaar geworden, meldt de NOS.
Aronds werd om meer dan één reden geprezen, maar die kus op televisie schreef geschiedenis. In de tv-serie Pension Hommeles speelde ze Klaartje Binnendijk, die verliefd werd op een personage gespeeld door de Afro-Amerikaanse acteur Donald Jones.
Jones zong het lied Ik zou je het liefste in een doosje willen doen en gaf Aronds, die van Indische afkomst was, een zoen op haar wang. In 1959 was een kus tussen mensen van verschillende afkomsten nog zeldzaam op televisie. Aronds groeide daarmee uit tot een rolmodel; haar optreden maakte de weg vrij voor vele soortgelijke momenten die zouden volgen.
Aronds was niet alleen actrice. Ze danste jarenlang bij het Scapino Ballet en richtte later haar eigen dansscholen op. In Suriname, waar ze enige tijd woonde, presenteerde ze The Roekie Aronds Show, met dansoptredens en culturele tips.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
