De mede-oprichter van Kick Out Zwarte Piet (KOZP), Jerry Afriyie, vindt de foto van kandidaat-minister Reinette Klever (PVV) met Zwarte Piet op NOS dehumaniserend.
Zo schrijft de activist op Instagram. Reinette Klever, voormalig senator en voormalig parlementariër van de PVV, is door Geert Wilders voorgedragen als minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp. Dit is een opmerkelijke keuze an sich, omdat zij in een debat in 2016 voorstelde de afschaffing van het eigen risico te financieren door ontwikkelingshulp te schrappen.
Na haar Kamerlidmaatschap werkte Klever bij de populistische omroep Ongehoord Nederland (ON) en presenteerde daar het Zwarte Pieten-journaal. Met dat programma protesteerde omroep tegen het geleidelijk verdwijnen van Zwarte Piet van de buis en het Nederlandse straatbeeld.
Maar niet alleen mensen die als Zwarte Piet zijn verkleed zijn racistisch, ook het plaatsen van foto’s van Zwarte Piet in artikelen is dat, vindt KOZP-activist Afriyie. ‘Waarom normaliseren jullie de racistische karikatuur Zwarte Piet?’, schrijft hij op zijn Instagrampagina. ‘Het is 2024 en jullie vinden het nodig om zwarte mensen te dehumaniseren?’
Het plaatsen van stereotype foto’s en afbeeldingen door de NOS is een structureel probleem, vindt Afriyie. ‘Jullie plaatsen ook vaak stereotyperende afbeeldingen van moslims bij artikelen waarbij het niet (perse) over moslims gaat.’ Zijn advies: ‘Doe ff beter!’
De onafhankelijke Brits-Palestijnse politica Leanne Mohamad legt een link tussen de Gaza-oorlog en minachting van moslimlevens in Europa. Volgens haar loopt de globale onrechtvaardigheid tegenover Palestijnen parallel aan onrechtvaardigheid tegenover moslims in het Verenigd Koninkrijk.
Zo meldt Middle East Monitor. Moslims zouden overal, op verschillende manieren geminacht worden en niet als volwaardige burgers en mensen worden gezien. Mohamed veroordeelt in de verkiezingscampagne met name de Labour Partij die niet onomwonden voor een staakt-het-vuren pleit.
Mohamads kandidatuur als Britse politica met een moslimachtergrond staat symbool voor een grote vertrouwensbreuk die Britse moslimstemmers in de Britse politiek ervaren. De Labour Partij is traditioneel de partij waar zij al decennialang op stemmen, maar de Gaza-oorlog laat hen niet ongemoeid. Volgens peilingen is de ‘moslimstem’ voor Labour van 86 naar 60 procent gezakt.
De partij, die nu wordt geleid door Keir Starmer, wordt door Britse moslims van ‘zionisme’ beschuldigd en daarom zou het weinig oog hebben voor de ‘genocide in Gaza’, zo meldt Middle East Monitor.
Starmer kreeg veel kritiek te verduren, toen hij vorig jaar instemde met de volledige blokkade van Gaza door Israël, waardoor miljoenen Palestijnen van stroom en stromend water werden afgesloten.
Er bestaan gelukkig toch nog (enige) grenzen. Op grond van screening door de AIVD heeft Geert Wilders zijn droomkandidaat voor het vicepremierschap Gidi Markuszower moeten terugtrekken – binnen de PVV-fractie ongeveer de ergste van het hele stel. Zelfs VVD en NSC voelden zich er ongemakkelijk bij en schijnen lichtjes tegengesputterd te hebben. Dat wil bij hun voortdurende wegkijkgedrag wat zeggen.
Voor het nieuwe ministerie van Asiel en Migratie zelf maakt zijn val niet zo veel uit. Marjolein Faber is niet minder grof en hardvochtig. Naast de PVV-minister voor Ontwikkelingshulp Reinette Klever, die haar portefeuille het liefst zou opdoeken, is zij minstens de tweede beroepsleugenares in het kabinet. Faber vanwege haar beruchte tweet over een Gronings steekincident in 2019; Klever vanwege haar sleutelrol bij de oprichting van de nepnieuwsomroep Ongehoord Nederland.
In kwaadaardigheid doet Faber weinig voor Markuszower onder, wel in gevaarlijkheid. En het is verheugend dat de AIVD voor zijn komst naar de Treveszaal, en daarmee naar het hart van de macht, een stokje heeft gestoken. Ook al zal dat vast oppercomplotdenker Thierry Baudet in zijn wanen over de Deep State versterken. Interessant is natuurlijk wat de rol van voormalig AIVD-baas Dick Schoof daarbij is geweest: als vicepremier zou Markuszower zijn eerste plaatsvervanger zijn geworden.
Over Markuszower zelf kunnen we kort zijn: dat is getuige tal van onfrisse uitlatingen een Joodse racist die zich een onverkort voorstander van de etnische zuiveringspolitiek van de rechts-extremistische regering van Israël betoont. En evenmin als de ijskast bij Wilders iets voorstelt, kan men erop vertrouwen dat Markuszower zich als kabinetslid wél plotseling fatsoenlijk gedraagt. In de wetenschap dat VVD en NSC dan weliswaar de neus dicht en de billen samen zullen knijpen, maar niets zullen doen wat hun rechtse droomcoalitie in gevaar kan brengen.
In kwaadaardigheid doet Faber weinig voor Markuszower onder, wel in gevaarlijkheid
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu zou met Markuszower een directe pion in het Nederlandse kabinet hebben gekregen. Verdacht van nauwe banden met – en het daaraan gepaarde doorbrieven van vertrouwelijke informatie aan – de Israëlische geheime diensten zou hij een potentieel gevaar voor onze nationale staatsveiligheid hebben gevormd.
Die nauwe band is hoogstwaarschijnlijk de reden waarom Markuszower niet door de screening is gekomen. Helemaal zeker weten wij het niet; ook Wilders heeft immers geen reden gegeven. In dat opzicht heeft Markuszower, als wij het theatrale misbaar over zijn afwijzing buiten beschouwing laten, wel enigszins gelijk: een verdachte moet zich tegen een verdenking kunnen verdedigen. En als hij inderdaad staatsgeheimen heeft doorgebriefd, is dat ook voor de kiezer relevant – ook zonder de precieze inhoud van die geheimen te kennen.
Het is evident dat hij niet in het centrum van de staatsmacht thuishoort – als vicepremier is hij nog veel gevaarlijker dan als vakminister. Dat is extra relevant, gezien de inmiddels bekend geworden vergaande intimidatie van het Internationaal Strafhof door de Mossad. Reken maar dat iemand die zich zo met Israël vereenzelvigt als Markuszower, dan binnen het kabinet bij strafmaatregelen dwars zou gaan liggen – met het risico daarenboven inside-informatie dienaangaande door te geven.
Kortom: het gevaar van landverraad ligt op de loer. Zou dat misschien ook de echte reden zijn waarom Wilders geen premier is geworden? Dus niet zozeer omdat Nederland – om de woorden van Frits Bolkestein ten aanzien van een mogelijk premierschap van Pim Fortuyn in 2002 te citeren – dan internationaal een pleefiguur zou slaan? Want daaraan gemeten krijgen we nu immers een half pleekabinet.
Nee: zouden VVD en NSC voorvoeld hebben dat Wilders zélf mogelijk evenmin door de screening zou zijn gekomen? We weten van zijn evidente sympathieën voor Vladimir Poetin in het verleden, van Russische pogingen via hem en Baudet voet aan de grond op het Binnenhof te krijgen, van Russische lintjes en leningen én van het feit dat Wilders nog na Poetins overval op de Krim zich door het Kremlin liet fêteren.
Er zijn de nauwe banden tussen Wilders en Poetinpraatpaal Viktor Orban. Er is de vanuit Tsjechië aangereikte verdenking van omkoping van Nederlandse politici, voorlopig culminerend in de inval bij een medewerker van Europarlementariër Marcel de Graaff, die eerst PVV’er was en toen overstapte naar FvD.
Zouden ondershandse waarschuwingen van de AIVD aan Dilan Yesilgöz en Pieter Omtzigt niet de ware reden voor hun veto over een premierschap van Wilders kunnen zijn geweest?
Twee beoogde PVV-ministers, Marjolein Faber en Reinette Klever, hebben in het verleden uitlatingen gedaan waaruit blijkt dat ze achter de racistische omvolkingstheorie staan.
PVV-politica Marjolein Faber-van de Klashorst, beoogd minister van Asiel Migratie in het nieuwe kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB, clashte als Eerste Kamerlid met minister-president Mark Rutte in 2020 over het onderwerp. Rutte zei dat de term stamt uit de ‘nazi-ideologie’. Faber probeerde de term daarop wit te wassen, door te verwijzen naar de Verenigde Naties. Rutte liet zich niet overtuigen: ‘Ieder zinnig mens weet waar de term vandaan komt, uit de kringen van Adolf Hitler en de NSDAP.’
Beoogd minister voor Buitenlandse handel en Ontwikkelingshulp Reinette Klever deelde twee jaar terug een bericht van omroep Ongehoord Nederland, waarin stond dat omvolking om ons heen te zien is. De zender lag op dat moment zwaar onder vuur, vanwege een uitzending met Vlaams Belang-leider Filip Dewinter over omstreden theorie.
Het idee van ‘omvolking’ stamt uit de nazitijd. Het concept is tegenwoordig weer populair geworden dankzij het werk van de extreemrechtse Franse schrijver Renaud Camus, die het boek Le Grand Remplacement (De Grote Vervanging) schreef. Daarin betoogt hij dat de linkse elites in het Westen de witte bevolking in ons werelddeel doelbewust ‘vervangen’ door moslims en zwarte Afrikanen.
Vervanging Markuszower
Faber vervangt PVV’er Gidi Markuszower, die aanvankelijk door Geert Wilders naar voren was geschoven als beoogd minister voor Asiel en Migratie. Wilders trok zijn kandidatuur in omdat Markuszower niet door de screening van de inlichtingendienst AIVD kwam.
Markuszower is in het verleden gearresteerd vanwege wapenbezit. Ook werd hij in 2010 door Wilders van de kandidatenlijst gehaald, omdat de inlichtingendiensten signalen hadden dat hij informatie deelde met een buitenlandse inlichtingendienst, hoogstwaarschijnlijk de Israëlische Mossad. Later werd hij wel in het parlement verkozen. Markuszower noemde als Kamerlid het migratiebeleid ‘een grote misdaad tegen het Nederlandse volk’ en pleitte ervoor de verantwoordelijken voor een ’tribunaal’ te dagen.
Inmiddels heeft ook VVD-leider Dilan Yesilgöz zo haar twijfels over de kandidatuur van Faber.
Op de negende dag van de islamitische heilige maand Dhull Hijjah begint het Offerfeest, dat drie dagen duurt. Vlees speelt daarbij een belangrijke rol. Hoe beleef je dit feest als vleesliefhebber, of juist als vegetariër?
Veel vegetarische moslims ervaren hun bestaan zonder vlees anders dan de gemiddelde westerling. Waarbij het in islamitische kringen vooral draait om de biologische afkomst en of het dier goed aan zijn einde is gekomen, gaat de dialoog in het Westen over de vraag of dieren geschikt zijn voor consumptie.
Aicha Le Bruin is geboren en getogen in Dordrecht en zat op een multiculturele middelbare school. Daar kwam ze in aanraking met moslims. ‘Ik begon me in de islam te verdiepen en ontdekte al snel dat alles waarover ik las, logisch was. Het klopte zowel wetenschappelijk als maatschappelijk en daar kon ik iets mee. Toen ik mijn man ontmoette, Marokkaan en moslim, was ik al een tijd bekeerd.’
Inmiddels is ze 27 jaar, getrouwd, schrijfster van kinderboeken en moeder van vier zoontjes. Van huis uit is Aicha grafisch ontwerper. Ze heeft de website www.dutchmoslima.com in het leven geroepen, waarop je onder andere kunt lezen hoe ze van vleesliefhebber transformeerde tot flexitariër.
‘Ik ben opgevoed met de traditionele aardappelen, vlees en groenten. Elke dag vlees was gewoon, totdat ik daar een paar jaar geleden anders over ging denken. In het begin vond ik geen vlees eten behoorlijk moeilijk, maar nu is het tot norm gemaakt en hier gaat je lichaam zich op instellen. Mijn man en ik beseften wat de positieve effecten op lichaam en geest waren. Na een tijdje voelde ik me prettiger en de kwaliteit van onze huid verbeterde enorm.’
‘Daarna ben ik me gaan verdiepen in wat vleesconsumptie met je doet. Vegetariërs in het Westen eten vaak geen vlees vanwege de gedachtegang dat dieren niet voor menselijke consumptie zouden zijn. In islamitische kringen zie je andere overwegingen. Vleesconsumptie zoals het nu is, dat klopt niet. Vanuit ons geloof is dierenwelzijn heel belangrijk, maar ook gezond eten. En de huidige (niet-biologische) industrie voldoet niet aan de islamitische eisen. Moslims geloven dat onze ledematen zullen gaan spreken op de dag des oordeels. Ik vraag mijzelf dan af: zal mijn lichaam voor of tegen me gaan getuigen?’
Als je niet goed omgaat met je lichaam en daden, krijg je later in je leven de rekening gepresenteerd. Daar komt het op neer. Aicha is een flexitariër met een knipoog, want samen met haar gezin eet ze gerust af en toe vlees, zolang het maar aan de islamitische eisen voldoet. Tijdens het Offerfeest kan ze hier heerlijk van genieten. ‘Het eten van vlees ervaren we als een bijzondere gelegenheid. Vlees is een luxeproduct dat we nu veel meer waarderen, zo ook het dier dat hiervoor geslacht is.’
Aicha Le Bruin
Marokko versus Nederland
Tijdens het Offerfeest herdenken moslims het offer van de profeet Ibrahim. Hij wilde zijn toewijding aan God bewijzen door het offeren van zijn oudste zoon. Uiteindelijk stuurde God de profeet een ram om te offeren, zodat zijn zoon kon blijven leven. Om deze gebeurtenis te eren, slachten moslims op deze dag ook een dier, of ze laten dit doen door een slager. Het vlees van het dier is deels voor je gezin, deels voor de armen.
Belangrijk is dat het dier zijn volwassenheid heeft bereikt, je mag bijvoorbeeld geen lam slachten. ‘Wij kiezen in Marokko voor een dier dat een goed leven heeft gehad. In Marokko zijn we altijd bij het slachten aanwezig. De kinderen ook. Met een goede aanpak vinden ze dat niet eng, het helpt ze juist waarderen waar vlees vandaan komt. In Nederland zijn de mogelijkheden om zelf te slachten beperkter. Dat is jammer, juist omdat je dan minder keuze hebt in de kwaliteit ervan.
‘Omdat wij westerse feestdagen zoals Kerst niet vieren, krijgen onze kinderen bij het Suiker- en Offerfeest ook cadeautjes. In islamitische landen wordt het geofferde dier als cadeau beschouwd en krijgen de kinderen vaak geld.’
Drie dagen feest
Het kan je in een islamitisch land niet ontgaan dat het Offerfeest gaande is. ‘Het begint met een gebed in de moskee, vroeg in de ochtend, en het is druk op straat. Jong, oud, man en vrouw komen allemaal samen. Het is ook gebruikelijk om nieuwe kleding aan te doen, net als bij het Suikerfeest. De eerste dag van het feest staat volledig in het teken van het offeren. Dan ben je samen met je familie. Er zijn gerechten die traditioneel bij het Offerfeest horen, maar dat verschilt per cultuur. In Marokko worden er vaak spiesjes gemaakt voor op de barbecue, maar ook tajines’, vertelt Aicha.
Alles van het geofferde dier wordt benut. Het hoofd, organen en zelfs de huid worden verzameld. ‘Van het orgaanvlees wordt in Marokko een saus gemaakt voor bij de barbecue. Die saus is echt bizar lekker! Als we altijd alles van een dier zouden benutten, zou er minder dierenleed zijn’, zegt de Dordtse.
Tijdens het Offerfeest is Aicha het liefste met haar gezin in Marokko. Daar beleeft ze het anders dan in Nederland, omdat de sfeer in een islamitisch land anders is. Bovenal: omdat je zelf het dier slacht, sta je veel meer stil bij je liefde voor God en realiseer je je waarom wij elk levend wezen moeten waarderen.’
Arooj Bakhtawari
De vleesliefhebber
Arooj Bakhtawari (37 jaar) groeide op in Pakistan en woont al veertien jaar in Nederland. Ze is getrouwd en heeft twee dochters van zes en tien jaar. Voor de geboorte van haar oudste dochter gaf ze les in corporate finances en tegenwoordig werkt ze bij Arcadis. Hoewel Arooj ook groenten eet, is ze ontzettend dol op vlees. ‘Ik weet dat het goed is om wat eenvoudiger te eten, maar ik blijf veel vlees eten.’
Uiteraard géén varkensvlees, maar ze wil wel iets benadrukken. Als ze met haar dochters op een boerderij is, vindt ze het prima als ze de varkens aaien. ‘Binnen de islam nemen de rechten van dieren een belangrijke plaats in. Je moet lief zijn voor dieren en je mag geen dieren eten die andere dieren eten, zoals een leeuw.’
In Pakistan heb je het dier dat tijdens het Offerfeest geofferd gaat worden een week van tevoren al levend in huis. ‘Je bent er lief voor en je brengt er tijd mee door. Op de achtste dag van de heilige maand wordt het dier geslacht. Vrouwen zijn vaak niet aanwezig bij het slachten, hoewel sommige vrouwen het juist zelf doen. Ongeveer een derde van het geofferde dier houd je zelf, een derde gaat naar familie en vrienden en het derde deel is voor de armen. Liefdadigheid is binnen de islam een belangrijk punt.’
Ironisch genoeg at Arooj in Pakistan uitgerekend tijdens het Offerfeest geen vlees. ‘Dat kwam door de geur nadat het vlees verdeeld was. Daar kan ik niet tegen. Om diezelfde reden eet ik in Nederland geen lamsvlees. De geur.’
Feestelijke gelegenheid
Net als Aisha geniet Arooj van de sfeer tijdens het Offerfeest. ‘Je bent samen met je familie. Sociale contacten zijn belangrijk voor moslims. Bovendien is het een moment van bezinning. Het is tijd voor diepe gedachten over jezelf, je geloof, je wensen en liefdadigheid. Kijk eens in de spiegel van je ziel. Jezelf verbeteren is het belangrijkste binnen de islam. Vlees eten vormt slechts een deel van het ritueel, net als er netjes uitzien. Ik vind niet dat je per se nieuwe kleding moet dragen ter ere van het Offerfeest, maar je moet er op je eigen manier proberen netjes uit te zien. Zo mogen mijn dochters tijdens het Offerfeest niet in hun pyjama rondlopen.’
Net als Aisha denkt Arooj ook na over zaken zoals cadeautjes voor de kinderen ter ere van het Offerfeest. ‘We vieren geen Kerst, maar wel Sinterklaas. Op de dag van het Suikerfeest geef je geld, wat wij hebben veranderd in geld en cadeautjes. Met het Offerfeest krijgen ze iets, maar het is niet zo belangrijk als bij het Suikerfeest. Dit jaar hebben mijn vrienden en ik besloten om onze kinderen geen cadeautjes te geven. Die krijgen ze al bij genoeg andere gelegenheden. In Pakistan kregen we geen geld of cadeautjes bij het Offerfeest. Alles draaide om het dier dat wordt geofferd.
Ook in Pakistan gaat men op de eerste dag van het Offerfeest naar de moskee. Dat doen hoofdzakelijk de mannen, maar tegenwoordig gaan er ook vrouwen naar de Eid-gebeden. Dat komt volgens Arooj omdat er meer vrouwvriendelijke moskeeën ontstaan.
Het Suikerfeest en het Offerfeest zijn zogenoemde Eid-feesten, waar speciale gebeden bij horen. Daarom worden deze gebeden de Eid-gebeden genoemd. In dit geval luiden de Eid-gebeden het Offerfeest in.
Speciale gerechten
Binnen de Pakistaanse cultuur zijn er geen gerechten die specifiek bij het Offerfeest horen. ‘Er worden vleesgerechten bereid die we al hebben. Alleen eten we in Pakistan niet alles van een dier, ook niet met het Offerfeest. 95 tot 98 procent wordt benut. De overblijfselen worden opgehaald door de gemeentelijke reinigingsdienst.’
Ook al is Arooj het hele jaar door een vleeseter, het vlees tijdens het Offerfeest blijft ze bijzonder vinden. ‘Het doet je realiseren dat je de rest van het jaar eigenlijk wat soberder moet eten.’
De dodelijkste schipbreuk in de recente geschiedenis vond vandaag precies een jaar geleden plaats. Overlevenden en nabestaanden hopen nog steeds op rechtvaardigheid.
Op 7 juni 2023 stapten in Libië zo’n 750 vrouwen, mannen en kinderen aan boord van de Adriana. Ze kwamen uit Syrië, Pakistan, Egypte en enkele andere landen. De roestige, verouderde vissersboot zou hen naar Italië moeten brengen. Een week later zonk het schip vlakbij het slaperige Griekse havenstadje Pylos. Slechts 104 mannen overleefden de schipbreuk. Alle anderen, inclusief alle vrouwen en kinderen, verdronken.
De Griekse onderzoeksgroep Solomon deed samen met het Duitse bureau Forensis, de Britse krant the Guardian en de Duitse publieke zender ARD onderzoek naar wat er gebeurd was. Met behulp van 3D-modellering, trackinggegevens, getuigenverklaringen en officiële bronnen konden ze de laatste uren van de vissersboot behoorlijk precies reconstrueren. Het onderzoek werd drie weken na de schipbreuk gepubliceerd en won een belangrijke Europese prijs voor de journalistiek. Het werd duidelijk dat Griekse kustwacht veel te laat in actie kwam. Vervolgens knoopten ze een touw aan de Adriana om het schip naar Italiaanse wateren te trekken, waarop het zonk.
De Adriana op zee. De foto werd gemaakt door de Griekse kustwacht.
Uit verder onderzoek van journalistencollectief Lighthouse Reports bleek bovendien dat de Griekse kustwacht niet alleen verantwoordelijk was voor de ramp, maar ook actief probeerde de waarheid te verbergen en verdraaien. Ook onderzoekers van Amnesty International en Human Right Watch kwamen tot dezelfde conclusie.
Een taak op het schip
Een dag na de ramp werden negen overlevenden opgepakt op verdenking van ‘deelname aan een criminele organisatie’, ‘het faciliteren van ongeautoriseerde binnenkomst van migranten op Grieks grondgebied’ en ‘het veroorzaken van een schipbreuk’. De mannen hebben allemaal de Egyptische nationaliteit en zijn tussen 20 en 41 jaar oud.
De advocate Lorraine Leete van Lesvos Legal Centre werkte mee aan hun verdediging. Volgens Leete zijn de verdenkingen tegen de negen Egyptenaren gebaseerd op de getuigenissen van overlevenden. Zij stellen dat de mannen een taak hadden op het schip zoals ‘water proberen te verdelen’ en ‘mensen rustig proberen te houden als de boot begint te kantelen’.
Mensenrechtenorganisaties spreken van de zondeboktactiek: om de aandacht af te leiden van de verantwoordelijkheid van de Griekse autoriteiten wordt er een andere schuldige aangewezen. In plaats van verantwoording af te moeten leggen voor de fouten van hun kustwacht, kon de Griekse staat nu doen alsof ze gerechtigheid zocht door middel van een strafrechtelijk onderzoek naar de echte boosdoeners: de smokkelaars, die meevoeren op de Adriana.
Dat denkt ook Nefeli (haar achternaam is bekend bij de redactie) van actiegroep Free Pylos 9. Via Zoom vertelt ze dat de Griekse media dat verhaal onmiddellijk overnamen. ‘Ze zeiden eigenlijk: dit zijn de monsters, en de Griekse staat heeft zijn werk gedaan door ze te arresteren.’
Overlevenden van de scheepsramp rusten uit in een loods in Griekenland. Beeld: YouTube/Reuters
Na vrijspraak in administratieve detentie
Op 21 mei jongstleden werden de negen mannen na elf maanden detentie door de rechtbank van de Griekse havenstad Kalamata vrijgesproken. Toch kwamen ze niet vrij, maar werden ze onmiddellijk overgeplaatst naar administratieve detentie. ‘Het was een politiek statement om ze niet vrij te laten’, denkt Nefeli. ‘Administratieve detentie betekent meer kosten voor de verdediging, en meer psychologische druk voor de migranten.’
Administratieve detentie is het vasthouden van personen zonder proces. ‘Migranten worden vastgehouden op basis van hun verblijfstatus’, zegt Leete. ‘Het zijn dus vaak mensen van wie de asielaanvraag is afgewezen.’ Ook mensen die vanwege hun nationaliteit weinig kans maken worden preventief opgesloten.
Acht van de negen Egyptenaren zijn vorige week vrijdag alsnog vrijgelaten, in afwachting van hun asielaanvraag. Maar hun kans op asiel is klein. Leete: ‘Griekenland heeft geen humanitaire bescherming voor overlevenden van schipbreuken, dus ze zullen waarschijnlijk geen status hebben in Griekenland.’ De negende, de jongste van het stel, zit nog in detentie omdat zijn asielaanvraag vanuit de gevangenis al was afgewezen.
Gevaarlijk beleid
De arrestatie van de ‘Pylos 9’ staat niet op zich, maar is onderdeel van systematisch Europees beleid dat migranten die op zoek zijn naar bescherming, beschuldigt van mensensmokkel, vinden activisten.
Een rapport van mensenrechtenorganisatie Borderline Europe laat zien dat op 28 februari vorig jaar 2154 personen in Griekse gevangenissen vastzaten wegens smokkel. ‘Er is geen sprake van een eerlijk proces. De rechtszaak voor mensen die worden beschuldigd van mensensmokkel duurt gemiddeld 37 minuten‘, zegt Nefeli.
De juridische hulporganisaties Lesvos Legal Centre en Human Rights Legal Project hebben daarom een gezamenlijke verklaring opgesteld. ‘Er is in Griekenland sprake van een patroon waarbij migranten onterecht worden veroordeeld voor mensensmokkel, vaak op basis van beperkt en twijfelachtig bewijs’, stellen ze.
Via Zoom geeft Lorenzo d’Agostino uitleg. Hij is als onderzoeksjournalist gespecialiseerd is in migratie en onderzocht soortgelijke zaken. ‘De focus op mensensmokkelaars is voor mij een heel duidelijke tactiek om de schuld op anderen af te schuiven’, zegt hij. ‘De rechtszaken zijn opgezet door mensen die heel goed weten waarom migratie onveilig en gevaarlijk is.’
De schipbreuk was een staatsmisdaad. Beeld: Free Pylos 9
In november 2023 verklaarde de Europese Unie dat migrantensmokkel heeft geresulteerd in een duizelingwekkende menselijke tol van meer dan 28000 verdronken of vermiste mensen in de Middellandse Zee sinds 2014. Maar volgens d’Agostino ligt de verantwoordelijkheid bij de Europese beleidsmakers: ‘Als je de kwestie wetenschappelijk bestudeert, zie je duidelijk dat de sterfte op de route verband houdt met de grensbeperkingen. Hoe strenger het grensbeleid, hoe gevaarlijker de reis,’ zegt hij.
De Europese Commissie schat dat 90 procent van alle mensen die illegaal de EU bereikt, gebruikmaakt van de diensten van smokkelaars. Het tegengaan van mensensmokkel is in dat opzicht dus eigenlijk vooral een maatregel om grenzen te sluiten.
Lorenzo d’Agostino wijst erop dat het probleem eigenlijk tweeledig is. Hij zegt: ‘Smokkelaars zijn natuurlijk uit op winst. Ze geven niet om het welzijn van hun passagiers, niet altijd, niet noodzakelijk. Maar de belangrijkste oorzaak van de gevaren van de reis is het anti-migratiebeleid dat een land heeft.’
Libische generaal Haftar
De zaak Pylos laat deze tweeledigheid op een pijnlijk duidelijke manier zien. Onderzoek van het Duitse tijdschrift der Spiegel en Lighthouse Report geeft een idee van wie de echte betrokken smokkelaars waren. Met hulp van overlevenden en analisten konden zij achterhalen dat de reis was georganiseerd met brede steun van machtige mensen die gelinkt zijn aan generaal Haftar, een Libische krijgsheer met veel connecties. Hij domineert de regio in het oosten van Libië, vanwaar de Adriana vertrok. De afgelopen twee jaar is de smokkelhandel daar flink gegroeid. Volgens experts kan Haftar onmogelijk ontkennen dat hij daar iets mee te maken heeft.
Een jaar geleden had de Italiaanse premier Giorgia Meloni een ontmoeting met Haftar, om de migratie via Libië naar Italië in te perken. Kort daarna begon een troepenmacht van nieuwe speedboten op migrantenboten te jagen, die van Libië naar Italië voeren. Het gaat hier om de zogenaamde Taruq Ben Zeyad Brigade, een paramilitaire organisatie onder leiding van Haftars zoon Saddam Haftar.
‘Italiaanse en Libische autoriteiten onderhandelden over het tegenhouden van migranten’
Een van de overlevenden van de Pylos-ramp vertelde aan Lighthouse Reports dat alle reizen vanuit Oost-Libië onder toezicht staan van diezelfde Saddam Haftar. Der Spiegel concludeert: ‘Als de beschuldigingen waar blijken te zijn, zou de man die Europa op het punt staat tot partner uit te roepen eigenlijk zelf een mensensmokkelaar zijn.’
Dit is niet de eerste keer dat controversiële verhalen over de samenwerking tussen Europese landen en Frontex met Libische smokkelaars in het nieuws komen. In 2017 ontdekte journalist Nello Scavo bijvoorbeeld dat Bija, een van de meest gewelddadige mensenhandelaren van Libië, op 27 mei 2017 in Italië een geheime bijeenkomst had bijgewoond. Tijdens deze vergadering onderhandelden de Italiaanse en Libische autoriteiten over het tegenhouden van migranten. Bija werd voorgesteld als ‘een van de commandanten van de Libische kustwacht’.
Zoektocht naar gerechtigheid
Een jaar na de ramp met de Adriana zijn de overlevenden en familieleden van de slachtoffers nog steeds op zoek naar gerechtigheid. Advocate Lorraine Leete en activiste Nefeli vertellen dat die nog op zich laat wachten.
Een aanklacht van de overlevenden tegen de betrokken Griekse autoriteiten loopt nog, vertelt Leete. Ze ziet kansen. ‘De OM’s zullen deze zaken normaal gesproken archiveren, zeggen dat er niet genoeg bewijs is en geen van de daders kunnen identificeren.’ Maar er is een sprankje hoop: ‘In dit geval gaan we echt aandringen op een goed onderzoek, want we weten precies welke boot verantwoordelijk is, we weten wie de kapitein was.’
Vandaag zullen er in verschillende steden in onder andere Griekenland en Duitsland demonstraties plaatsvinden om de schipbreuk te herdenken. Nefeli zal van de partij zijn, vertelt ze. ‘Ik denk dat het belangrijk is om niet te vergeten, om aandacht te blijven vragen en actie te voeren voor open grenzen. Door demonstraties, door te laten zien dat we het niet eens zijn met dit beleid.’
Op zaterdag 15 juni wordt in het Volkspark in Enschede de Aramese genocide herdacht, de systematische moord op meer dan anderhalf miljoenen christenen in het Ottomaanse rijk tijdens de Eerste Wereldoorlog, 109 jaar geleden. Wat opvalt, is de line-up van voornamelijk rechtse sprekers.
Op 24 april wordt wereldwijd de Armeense genocide erkend. De Arameeërs, een andere christelijke gemeenschap, werden tijdens die genocide ook uitgeroeid, maar dat is niet zo bekend. De herdenkingsdag voor de Aramese genocide is op 15 juni, aanstaande zaterdag.
Flyer van de herdenking in Enschede
Op de flyer voor de herdenking is te lezen dat Caroline van der Plas, fractievoorzitter van de BBB, van de partij is. Maar ook onder andere Don Ceder van de ChristenUnie, de omstreden GeenStijl-columniste Ebru Umar en oud-Cidi voorzitter Ronny Naftaniël zullen spreken.
In voorgaande herdenkingen werden voorzichtige stappen gezet om de dialoog aan te gaan met progressieve personen uit de Turks-Nederlandse gemeenschap, zoals Sinan Can en Faruk Köklü. De huidige line-up zou deze dialoog in de weg kunnen staan, denkt Faruk Köklü die als afgevaardigde van GroenLinks Enschede er zaterdag mogelijk bij is.
‘Ik heb wel vraagtekens bij deze gastsprekers, ik schrok er eerlijk gezegd van. Bijvoorbeeld bij de keuze voor Ebru Umar, die toch rabiate uitspraken op haar naam heeft staan’. Umar laat zich in haar column kritisch uit over Turken van Nederlandse afkomst, zo ook over moslims en vluchtelingen in het algemeen.
Köklü denkt dat hiermee de ingeslagen weg van dialoog met de progressieve Turks-Nederlandse gemeenschap een deuk krijgt. ‘Dat is wel jammer, maar ik ben benieuwd naar de beweegredenen en moet niet al te snel conclusies trekken’.
Johan Kurt, voorzitter van de Aramese Federatie, zegt dat er niet bewust op rechtse sprekers is geselecteerd. ‘We moeten geen stempels op mensen drukken’, zegt hij. ‘Wij kijken met name naar hoe we zoveel mogelijk bekendheid over de genocide-herdenking kunnen krijgen.’
‘Veel mensen die we hebben uitgenodigd zijn ook afgehaakt’, voegt hij toe en vraagt zich af waarom Ebru Umar ongeschikt zou zijn. ‘Het is een scherpe columniste, dat snap ik, maar wij zoeken ook mensen die zich uitspreken over de genocide’, aldus Kurt.
Waarom er geen linkse partijen komen? ‘Alle fracties hebben een uitnodiging gekregen’, reageert hij en verwijst naar de line-up van vorige jaren, toen er wel linkse sprekers waren. ‘We staan open voor sprekers met alle politieke kleuren. Bovendien is Ilan de Basso uit Zweden van de socialistische partij er ook. Dus het klopt niet dat wij alleen rechtse sprekers hebben.
Armenië wil uit het door Rusland geleide veiligheidsblok stappen. Leden van deze Collective Security Treaty Organization (CSTO) zouden in 2021 de oorlog tegen Armenië hebben gepland.
De Armeense minister-president Nikol Pashinyan zei dit gisteren, volgens internationaal persagentschap Reuters. De CSTO is een militaire verdragsorganisatie die haar hoofdkantoor in Moskou heeft. Naast Rusland en Armenië zijn ook Kazachstan, Kirgizië, Tadzjikistan en Belarus lid. Het is niet de vraag of Armenië uit de CSTO stapt, maar wanneer, aldus Pashinyan.
Pashinyan zoekt al enige tijd toenadering tot de Europese Unie en de Verenigde Staten. In maart dit jaar kondigde de Armeense premier aan dat het uit de CSTO zou stappen, tenzij de organisatie ondubbelzinnig de veiligheid van het christelijke land in de Kaukasus zou garanderen. Pashinyan geeft nu aan zulke toezeggingen niet te hebben gekregen, waarop hij zijn conclusies trekt.
Armenië voelt zich bedreigd door Azerbeidzjan, dat eind vorig jaar de Armeense enclave Nagorno-Karabach inlijfde (of bevrijde, afhankelijk van het perspectief). Rusland heeft een militaire basis in Armenië, maar schoot de Armeniërs niet te hulp.
In april dit jaar werden vier Armeense grensdorpen ’teruggegeven’ aan Azerbeidzjan, in een poging tot een vredesakkoord tussen de landen te komen. Bovendien wil Azerbeidzjan een corridor over Armeens grondgebied, om de exclave West-Azerbeidzjan met de rest van het land te verbinden. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan is een groot voorstander van deze zogenoemde Zangezur-corridor.
Pashinyan zegt nu dat twee niet nader te noemen CTSO-leden in het geheim met Azerbeidzjan hebben samengewerkt om Nagorno-Karabach terug te krijgen. ‘Het bleek dat de leden van de CSTO-alliantie hun contractuele verplichtingen niet nakwamen, maar een oorlog tegen ons met Azerbeidzjan aan het plannen waren’, aldus de Armeense premier.
Uit onderzoek van de Amsterdamse zender AT5blijkt dat buitenlanders die hun parkeerboetes niet betalen vrijuit gaan. Dat komt omdat er geen Europese regels zijn die de overdracht van deze boetes regelen.
Als buitenlandse parkeerovertreders boete per post ontvangen gebeurt er niets als ze daarop niet reageren, schrijft AT5. Bovendien mogen de Amsterdamse autoriteiten geen wielklemmen zetten bij auto’s uit de meeste Europese landen.
Als een Duitse automobilist niet betaalt voor zijn parkeerplek loopt hij of zij evenveel kans om een boete te krijgen als een Nederlandse automobilist. De bon wordt naar zijn huis gestuurd, maar er gebeurt niets als die niet wordt betaald. In theorie kan hij een wielklem krijgen na vijf onbetaalde boetes, maar sinds begin dit jaar hoeft hij zich daarover geen zorgen meer te maken, aldus AT5.
Een Franse automobilist krijgt de boete op zijn voorruit. Als hij niet betaalt, gebeurt er ook niets. Als hij zijn auto lang laat staan kan hij na twee onbetaalde boetes echter wel een wielklem krijgen.
Deze situatie is ontstaan door een verdrag met veertien Europese landen, waardoor boetes per post naar het buitenland kunnen worden gestuurd. Vooral de afspraken met België en Duitsland zijn belangrijk, omdat zij verantwoordelijk zijn voor 80 procent van de parkeerboetes in Amsterdam.
Arbeidsintensief en duur
In het verleden konden buitenlandse auto’s alleen ter plekke door parkeercontroleurs beboet worden. Dit was arbeidsintensief en duur, met als gevolg dat slechts vijf procent van de verdacht geparkeerde buitenlandse auto’s een boete kreeg. Het gevolg: de gemeente Amsterdam liep jaarlijks miljoenen euro’s inkomsten mis. Het nieuwe systeem van boetes per post moest hier verandering in brengen, maar de gemeente Amsterdam heeft geen middelen om niet-betalers in het buitenland te dwingen om te betalen.
Een woordvoerder van de gemeente Amsterdam vertelt AT5 dat er wel een wielklem kan worden gezet, ‘maar dat doen we pas na vijf onbetaalde boetes’. De lokale tv-zender merkt echter op dat er nu geen wielklemmen worden gezet bij auto’s uit de verdragslanden, vanwege de invoering van het systeem waarmee boetes per post kunnen verstuurd. Dat is ironisch, aldus AT5, want dat systeem was juist bedoeld om meer toeristen te laten betalen voor hun parkeerplek.
Nederlandse bezoekers die hun boetes niet betalen, kunnen wel een dwangbevel of een wielklem verwachten na vijf onbetaalde boetes. De gemeente wil dat ook buitenlanders betalen, maar moet afwegen welke kosten hiervoor redelijk zijn. Een oplossing is er niet eenvoudig. Hoogleraar stedelijke economie Jos van Ommeren zegt tegen AT5 dat Amsterdam wellicht kan overwegen om buitenlandse toeristen een dagje gratis parkeren te gunnen, vanwege hun economische bijdrage.
Twee jaar na de moord op de Palestijns-Amerikaanse journalist Shireen Abu Akleh is er een beurs geïntroduceerd onder het motto ‘journalistiek is geen misdaad’.
De Shireen Abu Akleh stichting geeft journalisten de specifieke opdracht het leven van de vermoorde Palestijnse journalist te eren door het wereldkundiger te maken. Zo meldt de nieuwssite Arab News.
Twee jaar geleden werd de beroemde Palestijnse journalist doodgeschoten door het Israëlische leger, toen ze verslag deed van een Israëlische inval bij een vluchtelingekamp op de Westelijke Jordaanoever.
Akleh droeg een vest waar duidelijk ‘press’ op stond. Desondanks viel ze ten prooi aan een Israëlische kogel. De Israëlische autoriteiten ontkenden eerst dat zij het noodlottige schot hadden gelost, en beschuldigden Palestijnse militanten. Maar na uitvoerige reconstructies van onder meer de New York Times bleek het schot inderdaad van Israëlische kant te zijn gelost. Er zou onderzoek worden gedaan naar het incident, maar de Israëlische daders bleven onbestrafd.
‘Het voelt als gisteren, maar tegelijk ook zo lang geleden’, vertelt Lina Abu Akleh, de nicht van Shireen en medeoprichter van de nieuwe stichting aan Arab News. Ze wil met haar nieuwe stichting jonge journalisten de kans geven zich te ontwikkelen, en ook het levensverhaal van haar tante eren. ‘Mensen moeten weten wie Shireen was en waar ze voor stond als Palestijns-Amerikaanse journalist en vrouw’.
De stichting richt zich op het empoweren van de Arabische gemeenschap door ze in aanraking te brengen met journalistieke mogelijkheden als carrière. Er zijn overigens meerdere universiteiten en organisaties die cursussen en beurzen aanbieden na Shireens dood, zoals de Yarmouk Universiteit in Jordanië.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
