Wereldwijd zijn er zo’n twee miljard moslims, waarvan een miljoen in Nederland wonen. Dit zijn de interessantste artikelen over de islam die de Kanttekening de afgelopen tijd heeft gepubliceerd.
In Nederland wonen ongeveer een miljoen moslims. De Nederlandse overheid wil graag een Nederlandse imamopleiding, die in 2025 moet starten. Eerdere pogingen om zo’n opleiding op te zetten zijn tot nu toe echter mislukt. Desalniettemin is onderzoeker Roemer van Oordt voorzichtig optimistisch deze keer.
Veel moslims in Nederland zijn Turks, Marokkaans, Somalisch of Syrisch, maar er is ook een groeiende groep witte Nederlanders. Met Shakira van Oostveen voerde Kanttekening-redacteur Mariska Jansen een boeiend gesprek. ‘Ik maak mij als moslim druk om klimaatverandering’, vertelde ze. ‘Er zijn zoveel Koranteksten en hadith waarin letterlijk staat dat hoe wij nu leven niet oké is. Veel moslims zijn zich niet bewust hoe schadelijk onze manier van leven is: het consumeren, de verspilling. Terwijl het er gewoon klip en klaar staat.’
‘Wat als jouw groei juist buiten die kaders verloopt? Is dat dan slecht?’
Wie ook op een moderne manier met de islam bezig is is Sanae Orchi. De oud-journalist doceert Afrikaanse yoga en vindt dit niet problematisch, ook al heeft yoga (mede) een hindoeïstische oorsprong. ‘Ik houd mij niet bezig met halal en haram, regels en verboden. Islam is spiritualiteit, net als het christendom en jodendom’, zegt ze tegen journalist Shawintala Banwari. ‘In religies is spiritualiteit georganiseerd. Er zijn bepaalde kaders bedacht waarbinnen spirituele groei het beste kan plaatsvinden. Maar wat als jouw groei juist buiten die kaders verloopt? Is dat dan slecht? Dat denk ik niet.’
Je kunt ook de Koran op een moderne manier uitleggen, vindt Ahmet Kuruca. Kanttekening-journalist Tayfun Balcik sprak met de Turks-Amerikaanse theoloog, die op zijn veel bekeken YouTube-kanaal de Koran uitlegt, en betoogt dat ‘antisemitische’ verzen hierin in feite helemaal niet anti-joods zijn. Deze verzen worden uit hun context gehaald, stelt hij. De Koran staat volgens hem een genuanceerde houding tegenover joden en christenen voor. De Koran waarschuwt alleen voor joden en christenen die zich openlijk vijandig opstellen tegenover moslims.
Fundamentalistische moslims claimen theologisch gezien orthodox te zijn, maar hun denkbeelden zijn sterk beïnvloed door het marxisme-leninisme, zegt filosoof Michiel Leezenberg. Als voorbeeld noemt hij de Egyptische ideoloog Said Qutb (1906-1966), de godfather van het moderne moslimfundamtalisme. ‘Qutb zegt dat hij naar de zuivere oorspronkelijke islam terug wil, maar is erg beïnvloed door het marxisme-leninisme. Revolutionair politiek geweld neemt een belangrijke plek in in zijn doctrine. Dat is nieuw en is volledig afwezig bij de klassieke islamitische auteurs. Politiek geweld was er altijd. Maar het werd nooit gerechtvaardigd op theologische of juridische gronden. Heerschappij rechtvaardigt zichzelf, was het oude idee. De islamitische vorst was een strenge vader, die zijn vechtende kinderen uit elkaar probeerde te houden. Bij klassieke islamitische auteurs gaat het erom maatschappelijke conflicten te voorkomen. Er is grote angst voor fitna – verdeeldheid. Liever zestig jaar tirannie dan een dag zonder heerser, stelde Ibn Taymiyyah nog.’
De belangrijkste theologische scheiding in de islam is die tussen soennieten en sjiieten. De overgrote meerderheid is soennitisch. ‘De splitsing tussen soennieten (afgeleid van het Arabische woord ‘soenna’, dat ‘traditie’ of ‘manier van doen’ van de profeet Mohammed betekent) en sjiieten (letterlijk: volgelingen van Ali, de schoonzoon en neef van de profeet) is bijna even oud als de islam zelf’, legt Tayfun Balcik uit in een groot achtergrondverhaal over de sjiitische islam.
‘De splitsing ontstond na Mohammeds dood, in het jaar 632. Ali’s volgelingen, de latere sjiieten, vonden dat hij de nieuwe kalief moest worden. Zo bleef de opvolging binnen de familie van de profeet. Maar de meeste moslims, de latere soennieten, vonden dat de bekwaamste onder de volgelingen de leiding toebehoorde: Abu Bakr, vriend en schoonvader van Mohammed.’ Wereldwijd zijn er spanningen tussen beide stromingen. Dat is ook zo in Nederland. Rechtzinnige soennieten beschouwen de sjiitische islam als een gevaarlijke sekte.
Zuilen en relieken
Voor moslims zijn de ‘vijf zuilen’ belangrijk, vijf religieuze plichten waar je je als gelovige aan moet houden. Dit zijn de geloofsbelijdenis – Er is geen God dan Allah en Mohammed is de boodschapper– het gebed, het geven van aalmoezen, het vieren van de heilige vastenmaand ramadan en de bedevaart naar Mekka en Medina.
‘Wel kennen ze vaak nog de zwarte kubus in Mekka, de ka’aba’
Over de hadj (grote bedevaart) en de umrah (de kleine bedevaart, geen zuil) maakte schrijver en documentairemaker Karim Amghar vorig jaar de NTR-serie Naar Mekka. ‘Nederlanders weten maar weinig van de hadj en het Offerfeest’, vertelde hij aan de Kanttekening. ‘Wel kennen ze vaak nog de zwarte kubus in Mekka, de ka’aba. Met ons programma willen we kijkers vertellen hoe het is om die reis te maken, de spirituele kant.’
Mensen die Mekka willen ervaren kunnen ook naar het Islam Experience Museum in Rotterdam-Zuid. ‘Het primaire doel van dit museum is om misconcepties over de islam weg te nemen’, vertelde oprichter en voormalig PVV-Kamerlid Joram van Klaveren aan de Kanttekening. ‘Daarnaast willen we meer empathie creëren voor elkaar.’
Een andere bijzondere plaats voor moslims is het Topkapipaleis in Istanbul, waar allemaal relikwieën uit de tijd van de profeet liggen. De Ottomaanse sultans hadden deze voorwerpen gestolen uit Mekka. Achteraf gezien is dit maar goed ook, omdat de puriteinse Saoedische machthebbers tegen het vereren van objecten zijn en om die reden historisch Mekka onherkenbaar hebben veranderd. Oud-diplomaat en freelance journalist Robbert van Lanschot (1949) schreef over deze heilige islamitische relieken het boek De tand van de Profeet, waarover journalist Jesse Voorn hem aan de tand voelde.
Islamofobie
Wereldwijd ligt de islam onder vuur. Tegenstanders van de islam brengen de religie in verband met terrorisme en voeren een kruistocht tegen de hoofddoek. De Kanttekening biedt hiertegen een inclusief weerwoord. Zo onderzoekt Mariska Jansen waarom zoveel witte mensen weerstand voelen tegen de hoofddoek en beschrijft redacteur Ewoud Butter hoe de aanpak van moslimdiscriminatie in Nederland jarenlang bemoeilijkt werd door institutioneel wantrouwen. Beeldvorming speelt hierbij een cruciale rol, aldus Butter.
‘Moslims worden, bijvoorbeeld in veel media, door sommige politici of overheidsfunctionarissen, nog te vaak gestigmatiseerd, neergezet als ‘de ander’, ‘een vijfde colonne’, als een veiligheidsrisico of als een bedreiging voor westerse waarden: voor ‘onze manier van leven’ of voor de emancipatie van vrouwen en lhbtiq+. Het leidt ertoe dat moslims, bijvoorbeeld op de werkvloer, op school, in de publieke ruimte of in de zorg, vaak te maken krijgen met vormen van uitsluiting en wantrouwen, soms in geïnstitutionaliseerde vorm. Dit (institutionele) wantrouwen onderscheidt moslimdiscriminatie wezenlijk van veel andere vormen van discriminatie en maakt een specifieke aanpak en specifieke interventies noodzakelijk, waarbij de overheid en overheidsinstellingen om te beginnen kritisch moeten reflecteren op het eigen handelen.’
‘Dit wantrouwen onderscheidt moslimdiscriminatie wezenlijk van veel andere vormen van discriminatie’
Twee bekende criticasters van de islam zijn evolutiebioloog Richard Dawkins en rechtsfilosoof Paul Cliteur. Zij waarschuwen tegen het begrip ‘islamofobie’, letterlijk angst voor de islam, dat volgens hen de vrijheid van meningsuiting bedreigt. Het begrip zou namelijk geen duidelijk onderscheid maken tussen kritiek op de islam enerzijds en haat tegen de islam anderzijds.
In een interview met redacteur Ewout Klei definieert onderzoeker Ineke van der Valk islamofobie als volgt: ‘Islamofobie is een historisch-maatschappelijk gegroeide ideologie die met behulp van beelden, symbolen, teksten, feiten, interpretaties en gedragingen systematisch en consistent een negatieve betekenis geeft aan de islam en/of aan moslims.’ Het gaat dus niet alleen om angst of haat, maar het heeft ook te maken met het bewust verdacht maken van groepen, door in te spelen op vaak vage angstgevoelens onder burgers, aldus Van der Valk.
Tegelijkertijd vindt de onderzoeker wel dat er ruimte moet blijven voor godsdienstkritiek. Misbruik van de term islamofobie ‘om iedere vorm van godsdienstkritiek onmogelijk te maken en in een kwaad daglicht te stellen dient dan ook krachtig weersproken te worden’, zegt ze. ‘Dit geldt ook voor kritiek op interpretaties van het islamitisch geloof die haaks staan op gelijkwaardige posities van vrouwen en homoseksuelen. Deze interpretaties legitimeren met verwijzing naar islamofobie om de kritiek te pareren, is geen zorgvuldig gebruik van de term. Dat geldt ook voor politiek misbruik waarbij het totale Westen vanuit een monolithische en reductionistische benadering wordt afgeschilderd als islamofoob.’
Eind vorig jaar verscheen bij uitgeverij Pluim het boek 2004: de toekomst van de islam in Nederland van professor Maurits Berger. Hij betoogt daarin dat witte Nederlanders op moslims nog steeds op dezelfde islamofobe manier op de islam reageren als twintig jaar geleden. Het lijkt erop alsof het nog steeds 2004 is, het jaar van de moord op Theo van Gogh, en moslims ten onrechte met fanatisme en fundamentalisme werden geassocieerd. Het is daarom hoog tijd om de islam als een gewone godsdienst te beschouwen, zegt Berger in gesprek met Mariska Jansen.
Pieter Omtzigt geldt als een bijna-heilige, een volksheld. Maar hij heeft ook een schaduwzijde. In dit artikel laten we critici aan het woord, die op z’n zachtst gezegd minder van deze politicus gecharmeerd zijn. We kijken naar Omtzigts rol in de MH17-discussie, de zaak rond Joris Demmink, de campagne tegen de Syrische White Helmets en de kwestie van de wit-nationalistische enclave Orania in Zuid-Afrika.
Dit artikel werd eerder gepubliceerd op de Kanttekening op 4 september 2023.
Pieter Omtzigt houdt de gemoederen in Nederland flink bezig. Nu hij er inderdaad voor gekozen heeft om mee te doen aan de verkiezingen, gaat het in de media over de vraag hoeveel zetels Nieuw Sociaal Contract gaat halen en of deze partij de grootste wordt.
Vanwege zijn rol bij het onthullen van de toeslagenaffaire wordt hij door vriend en vijand geprezen. Omtzigt is een harde werker, die zich helemaal vastbijt in dossiers, met nee geen genoegen neemt. Ook legde de politicus de moord op de Maltese journaliste Daphne Caruana bloot, die onderzoek deed naar de corruptie in dat land waarbij ook leden van de regering betrokken waren.
Maar diezelfde Omtzigt voerde in mei 2017 een nepgetuige op tijdens een bijeenkomst van de nabestaanden van de slachtoffers van vlucht MH17. NRC onthulde dat deze nepgetuige een door Omtzigt opgestelde tekst uitsprak, waarin melding werd gemaakt van vliegtuigen die hij zou hebben gezien in de lucht op het moment dat de MH17 neerstortte. Deze theorie komt uit Rusland, dat het narratief promoot dat een Oekraïense straaljager het vliegtuig had neergeschoten. In werkelijkheid hebben pro-Russische rebellen in Oost-Oekraïne het vliegtuig met een Russische buk-raket neergehaald, zo bleek uit onderzoek.
Naar aanleiding van alle commotie bood Omtzigt voor zijn actie zijn excuses aan. ‘In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik.’ Maar Omtzigt stapte niet op. Wel werd hij door de CDA-fractie, waar hij tot 2021 deel van uitmaakte, van het MH17-dossier gehaald.
Het opvoeren van de nepgetuige stond niet op zichzelf. Omtzigt verkeerde al langer in kringen waar naar alternatieve verklaringen voor de MH17-ramp werd gezocht. Eind 2014 kregen Pieter Omtzigt en toenmalig SP-Kamerlid Harry van Bommel de eerste exemplaren van het De Doofpotdeal van Joost Niemöller aangeboden in Café Nieuwspoort. De extreemrechtse en pro-Russische journalist betoogt daarin dat het Nederlandse onderzoek naar de MH17-ramp niet betrouwbaar is en ten onrechte Rusland als schuldige aanwijst.
En Omtzigt bleef ook na de NRC-onthulling twijfel zaaien. Tijdens een Kamerdebat begin 2022 verweet hij premier Mark Rutte nooit de rampplek te hebben bezocht. NRC-journalist Hubert Smeets reageerde sarcastisch op Twittter: ‘Tijd voor vraag aan Omtzigt: is het de geachte afgevaardigde bekend dat de rampplek-MH17 in bezet gebied ligt?’
Toenmalig partijleider Sybrand Buma en Pieter Omtzigt lichten toe waarom die laatste geen woordvoerder meer is als het gaat om MH17 (beeld: YouTube)
De zaak-Demmink
Pieter Omtzigt dook ook in de zaak rond topambtenaar op Justitie Joris Demmink. VolgensNRC-columnist Frits Abrahams stond het Kamerlid in deze zaak aan de kant van de complotdenkers: ‘Omtzigt toont soms gezond wantrouwen tegen de machtigen, maar hij kan ook doorslaan naar een soort paranoia, zoals in de zaak van Joris Demmink, de ex-topambtenaar van Justitie, die door ongure complotdenkers volkomen ten onrechte werd beschuldigd van pedofilie. Omtzigt voedde met Kamervragen die heksenjacht.’
Maar hoe zit dit precies? Het begon op 8 oktober 2003, toen Gay Krant en het boulevardblad Panorama Demmink van pedofilie beschuldigden. Maar al gauw – na klachten van Demmink – plaatsen beide bladen plaatsten een rectificatie. De betrouwbare bronnen waarmee ze hem aan het kruis nagelden bleken bij nader inzien toch niet zo betrouwbaar, schreven ze.
Hiermee leek de kous te zijn afgedaan, maar niets was minder waar. In 2007 volgde een nieuwe aangifte tegen Demmink wegens vermeend kindermisbruik in Turkije. Het Openbaar Ministerie verrichtte in 2007 en 2011 oriënterende feitenonderzoeken, maar vanwege gebrek aan bewijs leidde dit niet tot strafvervolging.
In 2012 begon Pieter Omtzigt zich met de zaak-Demmink te bemoeien. Met zijn toenmalige CDA-fractiegenoot Peter Oskam stelde hij Kamervragen over de zaak, toen hij vernam dat er een onderzoek naar Demmink had plaatsgevonden. Omtzigt wilde weten of er ‘diepgaand onderzoek’ naar de beschuldigingen van pedofilie was gedaan en of de Tweede Kamer hierover ook geïnformeerd zou worden. Hierop antwoordden ministers Frans Timmermans (Buitenlandse Zaken) en Ivo Opstelten (Justitie) dat de oriënterende feitenonderzoeken niets strafbaars hadden opgeleverd.
In januari 2014 kwam er alsnog een strafrechtelijk onderzoek naar Demmink. Omtzigt bleek toen nog allerminst overtuigd van de onschuld van de topambtenaar. Op 5 maart 2014, toen er in het kader van het onderzoek getuigenverhoren plaatsvonden in Utrecht, schreef Omtzigt op Twitter dat Opstelten niet neutraal was omdat hij de kosten betaalde van de rechtszaak die Demmink voerde tegen een AD-journalist wegens smaad. Omtzigt suggereerde daarmee dat er meer aan de hand was, de topambtenaar misschien toch schuldig was en hem de hand boven het hoofd werd gehouden.
Diezelfde dag was Omtzigt te gast bij BNR, waar hij kritiek leverde op Opstelten. Het Kamerlid vond de verklaringen die de minister gaf onbevredigend, in het licht van getuigenverklaringen die in Utrecht waren gegeven. Het Kamerlid noemde de uitspraken die die dag in de Utrechtse rechtszaal werden gedaan ‘zeer opvallend’. Hij memoreerde dat er door Kamerleden van andere partijen meerdere keren Kamervragen over de zaak zijn gesteld. Dat ‘heeft natuurlijk politieke complicaties. Dus we wachten rustig af wat zich de komende dagen zal ontwikkelen in die rechtszaal.’
Graffitie aan de Achterweg in Groningen met een oproep om Joris Demmink op Google op te zoeken (beeld: Wutsje / Wikimedia Commons / CC BY-SA 3.0)
Drieënhalf jaar later, in augustus 2017, besloot het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden het strafrechtelijk onderzoek naar Demmink te staken, omdat ‘zeer uitgebreid en gedegen onderzoek’ overtuigend had aangetoond ‘dat er ten aanzien van de gerezen verdenkingen slechts sprake is van speculaties en veronderstellingen’. De getuigenverhoren uit 2014 hadden niets opgeleverd. ‘De onder ede afgelegde verklaringen betreffen hoofdzakelijk verhalen uit de tweede of derde hand, vaak van tientallen jaren geleden’, schrijft onderzoeksjournalist Maarten Reijnders in zijn boek Complotdenkers (2021).
De vraag is of Omtzigt in 2012-2014 had kunnen weten dat de beschuldigingen aan het adres van Demmink op drijfzand berusten en hij met zijn achterdochtige opstelling complotdenkers van munitie voorzag, of niet. Uit de Kamerstukken blijkt dat, op een vraag van de VVD na, niemand zich aan de kwestie Demmink wilde branden. Omtzigt bemoeit zich er wel mee, maar houdt er na 2014 om voor ons onbekende redenen mee op. In 2015 zullen ex-PVV’ers Joram van Klaveren en Louis Bontes van Voor Nederland (VNL) regelmatig Kamervragen stellen over de zaak, maar zij behoren duidelijk niet tot de gevestigde partijen.
‘Omtzigt flirt met complottheorieën’, vertelt Reijnders aan de Kanttekening. ‘Hij liet dit duidelijk blijken op Twitter. De suggestie werd gewekt, dat er sprake zou zijn van een doofpot in de Demmink-zaak. Dat deed hij ook bij de MH17. Omtzigt zegt niet dat Demmink kinderen heeft misbruikt. Maar hij heeft er wel vragen bij. Dat doen complotdenkers ook, die zeggen alleen vragen te willen stellen. Andere Kamerleden wilden zich liever niet aan de kwestie-Demmink branden, terecht.’
White Helmets
Omzigt bemoeide zich als CDA-Kamerlid ook intensief met de Syrische Burgeroorlog. Hij stelde – soms ook samen met andere collega-Kamerleden – maar liefst dertig Kamervragen over het conflict. Zijn vragen hadden ‘wel een eenzijdige focus’, stellen de journalisten Tjitske Lingsma en Minka Nijhuis in een reconstructie in De Groene Amsterdammer in 2021. ‘Slechts éénmaal uit hij daarin zorgen over het Syrische regime, dat verantwoordelijk is voor veruit de meeste misdrijven.’ Omtzigt was vooral kritisch over wat de oppositie, de pro-Turkse rebellen, Turkije en de jihadisten deden.
De parlementariër bleek bovendien gevoelig voor de desinformatiecampagne van Assad-propagandisten over de White Helmets. Deze hulporganisatie, die in 2014 officieel opgericht werd onder de naam Syria Civil Defence, biedt hulp aan oorlogsslachtoffers in Syrië in de gebieden die onder bestuur van de (pro-Turkse) oppositie staan. De Syrische dictator Bashar al-Assad en zijn Russische bondgenoten begonnen een propagandaoorlog tegen de populaire White Helmets. Russische media schilderden de reddingswerkers als ‘terroristen’ en als propaganda-instrumenten van het Westen, dat erop uit was om Assad te verdrijven. White Helmets-oprichter James Le Mesurier zou zich schuldig maken aan spionage, terrorisme, pedofilie en orgaanhandel. De desinformatiecampagne tegen de White Helmets is onder meer door The Guardian en Bellingcat uitvoerig gedocumenteerd.
De Britse blogger Vanessa Beeley speelde in deze campagne een sleutelrol, schrijft De Groene Amsterdammer. In juli 2016 ontmoette ze Assad en daarna ging ze op ‘onderzoek’ uit. Dankzij haar Russische netwerk gold de partijdige Beeley opeens als een deskundige voor extreemrechtse alternatieve media. Ook werd ze regelmatig uitgenodigd door Russische staatsmedia, zoals Russia Today en Sputnik News. Een echte deskundige is ze natuurlijk niet. Vanaf het begin is het duidelijk dat ze een Assad-propagandist is. Volgens Graphika, een bedrijf dat social media analyseert, bestaat een deel van de volgers van deze ‘fringe blogger’ op X – nu ruim 91.000 – uit clusters van gebruikers die dezelfde berichten tegelijkertijd verspreiden, wat een aanwijzing is dat het hier om een gecoördineerde actie gaat.
Het is onder andere het werk van Beeley waarop Pieter Omtzigt en zijn CDA-collega Martijn van Helvert op 21 december 2017 hun Kamervragen baseren. Ze willen weten hoe het kabinet de berichten beoordeelt, of de White Helmets ‘zich schuldig zouden maken aan terroristische activiteiten in Syrië’. Ze verwijzen naar een artikel vol desinformatie op de radicaal-linkse website Mintpress News, die pro-Assad is en Beeley en Russia Today als betrouwbare bronnen opvoert.
Het kabinet antwoordt, bij monde van de ministers Halbe Zijlstra (Buitenlandse Zaken) en Sigrid Kaag (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) dat er ‘geen enkele aanwijzing (is) dat deze beschuldigingen op waarheid berusten’. ‘Er lijkt eerder sprake van een bewuste campagne van desinformatie die erop gericht is het werk van de White Helmets in diskrediet te brengen.’ Minister Kaag, die vanwege haar eerdere werk voor de Verenigde Naties in Syrië werkte, kent het land goed.
White Helmets in actie in 2017 (beeld: Qasioun News Agency/ Wikimedia Commons)
Volgens Arabiste Rena Netjes, die onder andere publiceert in Fikra Forum, Washington Institute en NRC, heeft Omtzigt samen met Nieuwsuur in dezelfde tijd een desinformatiecampagne gepromoot over Nederlandse steun aan jihadistische groeperingen in Syrië. Dit schreef Netjes vorige week in een draadje op X. Milena Holdert en Ghassan Dahhan deden in 2018 voor Nieuwsuur en Trouw journalistiek onderzoek waaruit die Nederlandse steun aan jihadisten zou blijken, maar een rapport uit 2022 van het ministerie van Buitenlandse Zaken laat zien dat hier niets van klopt. Er waren ‘geen aanwijzingen voor steun aan jihadistische of terroristische groeperingen’, aldus het rapport. ‘Het programma was gericht op het ondersteunen van de gematigde gewapende oppositie en uitgangspunt hierbij was geen steun te verlenen aan jihadistische of terroristische groeperingen of groeperingen die intensief met hen samenwerkten. De commissie heeft geen aanwijzingen gevonden dat er in strijd met dit beleid is gehandeld.’
Aan de Kanttekening vertelt Netjes dat Omtzigt zich bij zijn opstelling in de Kamer heeft laten leiden door de Koerdische strijdgroep YPG en Assad. De YPG is volgens haar het verlengstuk van de Koerdische Arbeiderspartij PKK, die in Turkije, de Verenigde Staten en de Europese Unie op de terreurlijst staat. ‘Omtzigt wil dat de Nederlandse steun naar de YPG gaat, in plaats van naar de Syrische oppositie. Hij kopieerde linea recta de propaganda van Assad en de YPG, dat anti ISIS-strijders van het Vrije Syrische Leger uit Azaz, de lokale Noordelijke Storm brigade, zelf jihadisten zijn. Daar klopt niets van, want ze hebben ISIS uit Azaz verdreven.’ Netjes schreef hierover een ook artikel, dat werd gepubliceerd op de website MENA Affairs.
Netjes vindt Omtzigts positiebepaling, en die van zijn voormalige collegae Joël Voordewind (ChristenUnie) en Sadet Karabulut (SP) eenzijdig. Ze zouden hebben meegewerkt aan een desinformatiecampagne van Assad en de YPG. ‘Hierdoor zijn voorname donoren als Nederland én Duitsland plotsklaps gestopt met het steunen van organisaties die werkzaam zijn in anti-Assad gebieden, waaronder de White Helmets. Dit was het begin van veel ellende voor de organisatie. De White Helmets moesten medewerkers ontslaan en kantoren sluiten.’
De visie van Netjes wordt onderschreven door Charles Lister, directeur van het Syrische contra-terrorisme programma van het Midden-Oosten instituut. Hij beschouwt de White Helmets als ‘absolute helden’.
Excuses aan de Syrische reddingswerkers White Helmets, zoals Omtzigt aanbood over MH17, bleven dit keer uit.
Orania
En dan is er de kwestie van Orania, de witte enclave die bekend staat als het laatste dorp in Zuid-Afrika waar de geest van de apartheid in leven wordt gehouden en waar zwarte mensen niet welkom zijn. De Canadese extreemrechtse activiste Lauren Southern maakte in 2018 een film over het witte dorp: Farmlands.
Orania is opgericht door wijlen Carel Boshoff, die getrouwd was met een dochter van de beruchte Zuid-Afrikaanse premier Hendrik Verwoerd, de belangrijkste uitvoerder van de racistische apartheidspolitiek. In 2014 bezocht een delegatie uit Orania hun extreemrechtse politieke vrienden in Europa. Ze hadden afspraken met politici van extreemrechtse partijen als Front National in Frankrijk en Vlaams Belang in België. Op 25 september bezochten ze de Tweede Kamer. De Orania-vertegenwoordigers hadden afspraken met de Martin Bosma van de extreemrechtse PVV en Kees van der Staaij van de christenfundamentalistische SGP, maar ook Pieter Omtzigt van het gematigde CDA. Het is niet duidelijk dat Omtzigt Orania ontving namens het CDA of op persoonlijke titel, maar hij ontving hen wel in de Tweede Kamer.
‘Goed gesprek vanochtend vroeg gehad met Pieter Omtzigt van het CDA in Nederland’, schreef Orania hierover op Facebook. ‘Nederlanders beginnen serieus kennis te nemen van de Afrikaanse positie en ons zelfbeschikkingsstreven.’ Op de foto zien we Omtzigt samen met Carel Boshoff junior, zoon van Carel Boshoff en kleinzoon van Hendrik Verwoerd.
In het Orania-magazine Voorgrond schrijft Jaco Kleynhans dat het gesprek met Omtzigt het eerste gesprek van Orania-vertegenwoordigers was ‘met ‘een parlementslid van het gematigde Christen-Democratische Appèl’. Hij sprak over een ‘doorbraak’. Pieter Omtzigt was een ‘luisterend oor’ en zei ook ‘dat hij zou nadenken over wat er gedaan kon worden om de zaak van de Afrikaner beter bekend te maken.’
In tegenstelling tot Bosma en Van der Staaij zou Pieter Omtzigt zich nauwelijks met de Afrikaanse zaak bezighouden. Dit deed zijn fractiegenoot Van Helvert. Met zijn Kamervragen over de zogenoemde plaasmoorde op witte boeren in Zuid-Afrika, die hij samen indiende met Van der Staaij, droeg Van Helvert bij aan de extreemrechtse complottheorie van ‘white genocide’. Uit onderzoek blijkt dat er niet bovengemiddeld veel witte boeren worden vermoord, en is anti-wit racisme ook zelden het motief van deze moorden.
Maar terug naar Omtzigt. Historicus Bas Kromhout van Historisch Nieuwsblad, die bezig is met een biografie over Hendrik Verwoerd, vindt het feit dat Omtzigt met een Orania-delegatie sprak in de Tweede Kamer bizar. ‘Ik heb hem via Twittermeerderemalen gevraagd tekst en uitleg te geven. Ik wilde weten of het gesprek een vrijblijvend kennismakingsgesprek was, of dat het een politiek vriendenbezoek. Maar Omtzigt heeft nooit hierop gereageerd.’
Onderzoeksjournalist Robert van der Noordaa (Volkskrant, De Groene Amsterdammer) is eveneens kritisch over het ontvangen van de delegatie uit Orania door Omtzigt: ‘Als je de beweging even had opgezocht op Google, dan wist je meteen dat dit een hele foute extreemrechtse, wit-nationalistische club is.’
Een stand van de Orania-beweging in 2014 (beeld: Wikimedia Commons)
‘Structurele en systematische achterdocht’
‘Omtzigt gelooft niet de dingen gebeurd zijn zoals ze gebeurd zijn’, vertelt NRC-journalist Hubert Smeets aan de Kanttekening. ‘Hij is altijd sceptisch. Hij laat zich leiden door een structurele en systematische achterdocht. Daarom ging hij het toeslagenschandaal onderzoeken. Maar vertrouwde hij het officiële narratief over de MH17 en Joris Demmink ook niet.’
Als dossiertijger heeft Pieter Omtzigt – samen met Renske Leijten (SP) en Farid Azarkan (Denk) – de toeslagenaffaire blootgelegd, waarvoor hij lof heeft gekregen. Ook legde hij de moord op een journaliste uit Malta bloot, die onderzoek deed naar corruptie in haar land waar ook regeringsleden bij betrokken waren. Dankzij zijn wantrouwen weet Omtzigt duistere zaken aan het licht te brengen, die de autoriteiten liever verborgen hielden.
Maar Omtzigts wantrouwen heeft ook een schaduwzijde. Hij is gevoelig voor kritiek uit de complothoek. Dit bleek bij het MH17-dossier. Niet alleen voerde Omtzigt een nepgetuige op die het Russische narratief vertelde, maar ook nam hij De Doofpotdeal van de beruchte journalist Joost Niemöller in ontvangst, dat vol staat met samenzweringstheorieën. Tijdens de Demmink-affaire koos Omtzigt eveneens de kant van de complotdenkers, hoewel hij de zaak na 2014 liet rusten.
Omtzigts opstelling tegenover de Syrische Burgeroorlog is nog controversiëler. Hij stelt het perspectief van de christelijke minderheden en de Koerden voorop, waardoor hij nauwelijks oog heeft voor het brute optreden van Assad. Ook baseren Omtzigt en Van Helvert zich op de desinformatie van Beeley, die overduidelijk een Assad-propagandist is.
Ten slotte had Omtzigt – door even te zoeken op Google – kunnen weten dat Orania een wit-nationalistische club is. Hoewel Omtzigt – in tegenstelling tot zijn fractiegenoot Van Helvert – nooit het racistische ‘white genocide’-narratief heeft gepromoot, weigerde hij tot nu toe zich te verantwoorden over het uitnodigen van de racistische Orania-delegatie in de Tweede Kamer.
Van der Noordaa: ‘Omtzigt is heel populair, niet alleen in uiterst rechtse kringen, maar ook bij mensen die zich tot het politieke midden rekenen, en zelfs bij links. Hij wordt gezien als een held. Ik snap niet dat mensen geen kritische vragen stellen. Er gebeuren bijzonder rare dingen rond die man.’
Voor dit artikel is er gebruik gemaakt van de data van Robert van der Noordaa over Pieter Omtzigt.
Reactie team Pieter Omtzigt
De Kanttekening heeft het team van Omtzigt dit artikel voorgelegd voor een reactie. Inhoudelijk had de woordvoerder van het Kamerlid het volgende te zeggen:
‘Pieter Omtzigt is zo’n twintig jaar actief in de Tweede Kamer. In die periode heeft hij zich met duizenden kwesties beziggehouden. Als controleur van de regering past hem daarbij altijd een kritische houding, open en onderzoekend. In de feitelijke diepgang van zijn vragen en in zijn vasthoudendheid onderscheidt Pieter zich van veel andere Kamerleden. Zijn doel is altijd om de objectieve waarheid, onregelmatigheden of onrechtvaardigheden boven tafel te krijgen. Daarbij hoort ook dat hij in gesprek gaat met voor- en tegenstanders. In die context was hij aanwezig op de door u genoemde boekpresentatie en heeft hij in het verleden vragen gesteld over de kwesties waaraan u refereert. Niets meer en niets minder. Pieter is tegen iedere vorm van racisme en ongelijkheid en (religieus) extremisme, zowel aan de rechter als de linkerzijde van het spectrum. Mocht u meer interesse hebben in de ideeën, dan staan die in twee documenten op de site http://www.partijnieuwsociaalcontract.nl/. Daarin staan ook verwijzingen (linkjes) naar de rapporten over ISIS en genocide.’
De Kanttekening gaat op vakantie! Van 29 juli tot en met 18 augustus sluiten we onze deuren en genieten we als team van een welverdiende rustperiode.
Dit betekent niet dat er niets te lezen valt op de Kanttekening. We hebben tips voorbereid over welke films en series je kunt bekijken met thema’s als racisme en biculturaliteit. Ook zal er een lijstje verschijnen met de beste boeken over de democratische rechtsstaat. Ben je benieuwd naar de beste artikelen over de islam? Ook daarover hebben we een selectie gemaakt.
Elke dag zal er een artikel verschijnen. Soms is dat een nieuw verhaal, soms een eerder verschenen artikel dat nog steeds relevant is. Er zal geen actueel nieuws zijn, want dat brengen we het liefst zelf. Namens het hele team wensen we je een fijne zomer!
Een Britse politieagent is geschorst, nadat hij eergisteren een overmeesterde man twee keer tegen het hoofd schopte op de luchthaven van Manchester. Volgens critici gaat om racistisch politiegeweld tegen een moslim.
De video van het incident ging viral en haalde de Amerikaanse nieuwszender CNN. Honderden demonstranten protesteerden woensdagavond bij het politiebureau in Rochdale, ten noorden van Manchester.
Het incident, waarbij drie politieagenten werden aangevallen en één agente een gebroken neus opliep, vond woensdag plaats op de luchthaven van Manchester. Op videobeelden is te zien hoe een overmeesterde man op de grond ligt en door een politieagent tegen het hoofd wordt geschopt. De agenten pakten ook een andere man hardhandig aan.
De politie verklaarde dat de agenten aanvankelijk werden opgeroepen om een ruzie tussen reizigers in terminal 2 te sussen, maar dat enkele ‘heethoofden’ zich vervolgens tegen de opgetrommelde agenten keerden.
Vier mannen zijn gearresteerd en de politie wacht verdere onderzoeken af. De twee mannen die door de politie zijn mishandeld willen de politie aanklagen en worden juridisch bijgestaan door advocaat Akhmed Yakoob. Hij benadrukte de noodzaak van gerechtigheid en klaagde over het gebrek aan medische zorg door de politie.
De islamitische gemeenschap in Greater Manchester reageerde woedend op de beelden, die het zoveelste bewijs zouden zijn van racistisch en islamofoob politiegeweld. Honderden betogers verzamelden zich woensdagavond bij het politiekantoor van Rochdale en hielden een vreedzame demonstratie. De politie zegt begrip te hebben voor de bezorgdheid van veel Britse burgers, die geschrokken zijn van de heftige videobeelden, en kondigde aan het incident te onderzoeken.
Dal Babu, voormalig hoofdcommissaris van de Metropolitan Police in Londen, vindt de beelden ‘volkomen schokkend’ en ‘volkomen afschuwelijk’. In een interview met BBC Radio 4 vertelt hij dat het geweld tegen de verdachte ‘buitensporig’ was en hij gelooft dat hierbij racisme een rol speelde. Babu heeft kritiek op de politie van Manchester, die een Aziatische agent inzette als woordvoerder. Dit is volgens Babu een cynische poging om het incident te bagatelliseren. De burgemeester van Greater Manchester, Andy Burnham, zegt dat het onderzoek naar het incident onafhankelijk zal zijn.
Ook 10 Downing Street heeft zich ondertussen met de zaak bemoeid. Minister-president Keir Starmer erkende gisteren de publieke bezorgdheid over het mogelijk racistische incident.
De Turks-Nederlandse zangeres Karsu Dönmez geeft ter ere van de 100-jarige diplomatieke betrekkingen tussen de Turkse republiek en Nederland een concert. Dit gebeurt vandaag in Ankara, de hoofdstad van Turkije.
‘Ik kon geen beter feest bedenken dan Karsu’s mooie muziek om onze vriendschap te vieren’, zegt de Nederlandse ambassadeur Joep Wijnands tegen de Turkse nieuwssite Anadolu Ajansi.
Wijnands is op de hoogte van het feit dat de Turks-Nederlandse diplomatieke betrekkingen ouder zijn dan de honderdjarig oude Turkse republiek. Die voeren namelijk terug tot de hoogtijdagen van het Ottomaanse rijk, vierhonderd jaar geleden. Nadat het sultanaat en kalifaat van de Ottomanen door de grondlegger van de republiek Mustafa Kemal Atatürk werd afgeschaft, werden de eerste diplomatieke banden met Nederland aangehaald. Dit was in 1924.
‘We hebben nu nog steeds een veelzijdige en hechte vriendschap, zegt Wijnands en somt het militaire partnerschap via de NAVO op én de economische banden. Naar verhouding zouden Nederlanders -in vergelijking met andere buitenlandse investeerders- de meeste investeringen in Turkije hebben.
Om dit én de komst van de eerste Turkse gastarbeiders in Nederland 60 jaar geleden te vieren zijn er verschillende activiteiten gepland, waaronder het concert van Karsu in Ankara. ‘Zij symboliseert de speciale band tussen onze landen. Zij is de ambassadeur van Nederland in Turkije, en de ambassadeur van Turkije in Nederland’, aldus Wijnands tegen Anadolu Ajansi.
Het Verenigd Koninkrijk overweegt beperkingen op de wapenverkoop aan Israël in te voeren. Ook zal de Britse regering mogelijk haar bezwaar intrekken tegen ICC’s arrestatiebevel tegen een aantal Israëlische leiders.
Goed geïnformeerde bronnen binnen de Labour Party bevestigen tegenover de website Middle East Eye dat er binnenkort beperkingen op de verkoop van offensieve wapens aan Israël zullen worden aangekondigd. Maar een volledige opschorting van wapenexporten naar Israël zit er waarschijnlijk niet in.
De Britse minister van Buitenlandse Zaken David Lammy is een onderzoek gestart naar de naleving van internationaal humanitair recht door Israël.
Sinds oktober 2023 heeft het Verenigd Koninkrijk, toen nog geregeerd door de Conservatieve Partij, meer dan 100 exportvergunningen voor wapens en militair materieel aan Israël goedgekeurd. Dit betrof onder andere apparatuur die mogelijk bij offensieve operaties in Gaza wordt gebruikt. Mensenrechtenorganisaties en maatschappelijke groeperingen vinden dat de Britse regering moet stoppen met de wapenverkoop aan Israël, omdat het anders medeplichtig is aan Israëlische oorlogsmisdaden tegen het Palestijnse volk.
Ook lijkt Labour bereid om niet langer bezwaar aan te tekenen tegen het ICC-arrestatiebevel tegen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu, ondanks eerdere druk van de Verenigde Staten om dit niet te doen. Het International Criminal Court (ICC) oordeelde onlangs dat de Israëlische bezetting van Palestijns grondgebied onrechtmatig is, wat aanleiding gaf tot nieuwe oproepen om de wapenverkoop aan Israël te herzien.
De Labour-regering staat onder druk om haar Palestina-standpunt te verduidelijken. Dit is extra urgent geworden na de Lagerhuisverkiezingen van 4 juli. Labour verloor enkele kiesdistricten, waar onafhankelijke, pro-Palestijnse kandidaten in het parlement werden verkozen. Een van hen is Jeremy Corbyn, die van 2015 tot 2019 partijleider was en zeer populair is onder principieel linkse kiezers en moslims. Sinds het begin van de Israëlische agressie tegen Gaza op 7 oktober 2023 zijn meer dan 39.000 Palestijnen omgekomen, waaronder vele vrouwen en kinderen. Mogelijk ligt het dodental nog veel hoger, omdat er waarschijnlijk duizenden doden onder het puin liggen die nog niet zijn geteld.
De nieuwe presidentskandidaat Kamala Harris heeft in Washington, na een ontmoeting met de omstreden Israëlische premier Netanyahu, verklaard dat ze niet zal ‘zwijgen’ over het lijden in Gaza. Zo meldt de Arabische nieuwssite Al Jazeera.
De komst van de Israëlische premier is omstreden, omdat hij wordt beschuldigd van oorlogsmisdaden, waaronder genocide in Gaza. Als belangrijkste bondgenoot van het land krijgen de Verenigde Staten veel kritiek te verduren voor de ontvangst van de Israëlische premier, maar het land blijft fier achter Israël staan.
Voor Harris luistert het nauw. Ze moet in deze Amerikaanse context goede betrekkingen met Israël onderhouden, maar kan tegelijk de ogen ook niet sluiten voor de verwoesting in Gaza, die door velen als ‘genocide’ is bestempeld.
‘Wat er de afgelopen negen maanden in Gaza is gebeurd is vernietigend. We kunnen niet wegkijken van de gedode kinderen en wanhopige, hongerige mensen die voor de tweede, derde en zelfs vierde keer vluchten, op zoek naar een veilig heenkomen’, aldus Harris. ‘Dat zal ik ook niet doen.’
Ik krijg geen genoeg van haar. Kamala Harris. Misschien wel de nieuwe president van de Verenigde Staten. Aan haar communicatieve eigenschappen zal het niet liggen. Ze straalt gewoon. Ik was eerst sceptisch. Waarom had ik nog niet eerder van haar gehoord? Als vice-president was ze onopvallend. Maar schijn bedriegt: ze is alles behalve onopvallend.
Kind van Jamaicaans-Indiase migranten, openbaar aanklager in Californië, politiek dier. Ze is de frisse wind die wellicht de toxische mannelijkheid kan wegblazen. Kijk naar Trump en zijn onderknuppel J.D. Vance en je ziet twee mannen die gelijkhebberig hoog van de toren blazen, vol op het orgel gaan en niemand in de ogen aankijken. Trump verhaspelt haar naam bewust in een poging haar belachelijk te maken. Maar wie hier belachelijk overkomt is hijzelf.
Wen er maar aan dat in onze wereld steeds meer en meer mensen met ‘moeilijke’ namen hun plek opeisen. Hoe vaak is mijn naam niet verkeerd uitgesproken? We komen er wel.
Ik zag hoe Kamala contact maakte met de zaal in Winsconsin; een waterval van liefde en genegenheid. En dan die brede, warme mond waar een heerlijk bulderend gelach uit komt. Bevrijdend gewoon.
Er mag weer gelachen worden in die verrotte wereld van de geopolitiek. Poetin. Netanyahu. Trump. Ze lachen nooit. Lachen is een teken van zwakheid. Lachen is in onze wereld een teken van kracht. Ontlading. Vanachter het katheder kijkt ze de mensen aan, de ogen spiegelen de teruggekregen blik. Ze bedankt de mensen die het podium mogelijk hebben gemaakt persoonlijk. Alles voelt vertrouwd, intiem, dichtbij. Politiek is een gesprek tussen twee mensen waar een derde mens bij zit als nieuwsgierige toehoorder.
Een waterval van liefde en genegenheid
Ik ga elke dag zoeken naar Kamala Harris. Ze breekt met de ontstane code dat je belerend moet zijn. Een goed voorbeeld hiervan is de publieksfilosoof Jordan Peterson. In dezelfde week waarin Kamala Harris haar opwachting maakte, ging hij in gesprek met Elon Musk. Ook zo’n man die geen weerwoord duldt. In het gesprek trekt Peterson de regie geheel naar zich toe. Hij onderwijst Elon Musk, geeft hem geen ruimte, dringt hem in een hoek en probeert hem te overtuigen van allerlei esoterische kletskoek. Elon Musk kan alleen maar murmelen, ook weleens leuk om te zien.
Dit is geen gesprek maar een persiflage. De ultieme tragedie van de man Jordan Peterson: hij kan niet meer luisteren. Net als Trump, Poetin en Netanyahu. Net zoals je een lichaamsdeel kan verliezen, kan je ook het vermogen tot luisteren verliezen. Opgevroten door het hongerige ego. Jordan Peterson komt over als een man die langdurige zorg nodig heeft.
Kamala Harris komt over als een aimabele vrouw die de wereld aankan door haar vermogen om ruimte te maken voor de ander. Een gouden wissel, deze switch van de Democraten.
Vergis je niet: iemand die goed kan luisteren, empathisch gedrag vertoont en niet bang is om te relativeren (lachen is de ultieme uiting van relativering) kan ook hard uithalen, streng zijn en duidelijke grenzen stellen. Voor haar tegenstanders bewaart Kamala Harris een analytischer, afstandelijker en berekender gezicht. Dan gebruikt ze al het zelfvertrouwen dat ze heeft getankt bij haar fans om de politieke vijand omver te kegelen. Het is tenslotte een spel van geven en nemen.
De westerse democratie is toe aan nieuwe leiders. Leiders die hun plek kennen op het wereldtoneel. Leiders die niet over lijken gaan. Leiders die zichzelf durven zijn. Wat hoop ik dat Kamala Harris die leider wordt.
Op vakantie in het buitenland maken we met ons nieuwe uiterst rechtse kabinet geen goede sier. Schaam jij je voor de uitspraken van Wilders als je op reis bent? We vroegen het ons panel.
Ahmed Abdillahi, postbezorger
‘Ja, ik ga vaak naar Engeland. Daar kunnen ze er ook wat van qua xenofobie. Maar mijn Somalisch-Engelse vrienden vinden de uitspraken van Wilders pas echt raar. Ze vertellen dat tussen neus en lippen door en in grapjes. Eigenlijk is het heel scherpe kritiek. ‘We hebben echt met je te doen Ahmed’, zeggen ze dan. Of ze vragen: ‘Wat is er met Nederland gebeurd?’ Nederland staat namelijk nog steeds bekend als divers en tolerant. Zo’n figuur als Wilders symboliseert precies het tegenovergestelde.
‘Wat is er met Nederland gebeurd?’
‘Het pijnlijke is dat die verontwaardiging hier totaal niet aan de orde is. Een op de vier Nederlanders heeft op de PVV gestemd. Het is de grootste partij van het land. In de peilingen doen ze het beter dan ooit. Het racisme van Wilders en de PVV is volledig genormaliseerd. De partij is salonfähig geworden. Alleen een marginale groep van progressievelingen spreken er schande van. Het merendeel van de Nederlanders heeft er totaal geen problemen mee.’
Anushka Soekhradj, sociaal werker
‘Ik schaam mij nooit voor het doen en laten van anderen. Wilders vertegenwoordigt de verdeeldheid in Nederland, niet de eenheid. Wat betreft zijn uitspraken over Palestina: het is niet voor het eerst in de geschiedenis dat de strijd tussen twee staten de meningen verdeelt: India werd ooit ook opgedeeld in India en Pakistan. Dat doet nog steeds pijn. We hadden dat graag anders gezien maar de knoop is tenminste doorgehakt. De strijd is met dit besluit grotendeels opgelost.
‘Ik kom uit een land waar de keelchakra wijd openstaat’
‘Je hoeft alleen maar te begrijpen dat geweld, in welke vorm dan ook, nooit het goede antwoord is. We moeten aansturen op een tweestatenoplossing, zoals bij Oostenrijk en Hongarije, en Tsjechië en Slowakije is gebeurd. Liniaal er langs leggen en het land verdelen. Maar schamen voor de tweet van Wilders? Nee joh, ik kom uit een land waar de keelchakra wijd openstaat.’
Ibrahim Özgül, ondernemer en bestuurder
‘Ik schaam mij niet voor Wilders, maar vind het PVV-kabinet wel jammer voor Nederland. Voorheen stond Wilders bekend als de blonde moslimhater. Ik heb begrepen dat diplomaten in het buitenland last van Wilders’ uitspraken hebben gehad. Hun antwoord was toen dat hij niet machtig genoeg is en Nederland niet representeert. Dat is nu anders natuurlijk. Wilders heeft regeringsmacht. Al zit hij zelf niet in het kabinet, de PVV wel. Te triest voor woorden.’
Dimple Sokartara, communicatieadviseur
‘Ik schaam mij vooral voor de verkiezingswinst van Wilders. Dat zo’n groot deel van Nederland achter zijn ideologie en uitspraken staat. Lang dacht ik dat Wilders een politicus was met veel blabla en weinig impact. Nu zie je dat zijn ‘blabla’ heeft geleid tot een Nederland dat in het buitenland als racistisch en discriminerend wordt gezien. Ik denk niet dat ons land serieus genomen wordt met zo’n leider. Tegelijkertijd zijn er genoeg leiders die extreem discrimineren en hun feestelijke gang gaan, ook op het internationale toneel.’
‘Ik schaam mij vooral voor de verkiezingswinst van Wilders’
Ruben Arnhem, docent
Foto: Ruben Arnhem
‘Gelukkig schaam ik mij niet snel. Ik reis veel en overal hoor ik lof over de rechtse politieke koers van het land, van traditionele inwoners en inwoners met een migratieachtergrond. Zo zijn mijn Italiaanse contacten blij met Giorgia Meloni en haar Fratelli d’Italia. De Belgen hopen op een coalitie tussen N-VA en Vlaams Belang. In Spanje was er hoop op een rechtse coalitie tussen Partido Popular en Vox. En dan zijn er nog een hoop andere landen met een rechtse koers. Ik begrijp deze stemmers wel. Jarenlang is er weggekeken van de echte problemen.
‘Het is vrijdagavond. Jongere A gaat naar Bijbelstudie, B werkt in de kroeg, C gaat naar een raveparty en D rijdt met vrienden in een gehuurde auto onder het genot van lachgas door de stad en roept ‘kech‘ naar passerende dames. Gaat het dan om overlast door jongeren in het algemeen of komt die van een specifieke groep? Partijen als de PVV noemen het beestje bij de naam. Zo kan er beter gezocht worden naar een aanpak. Nee, ik ben geen PVV-stemmer. Maar ik kan wel trots in het buitenland vertellen dat ik blij ben dat de partij van Wilders in dit kabinet zit.’
Mostafa Hilali, militair
‘Nee, ik schaam me niet voor Wilders. Hij representeert mij niet en is er ook niet voor mij. Hij is ook geen premier of lid van het kabinet, dus een directe link is er niet. Wilders is bovendien heel eerlijk in wat hij wil. Hij roept en scheldt er al jaren op los.
‘Ik schaam mij echter wel voor draaierige politici die de afgelopen tien jaar in zijn retoriek zijn meegegaan. Tien jaar geleden vonden ze zijn gefoeter nog onacceptabel, nu schuiven ze zijn kant op.
‘Ook binnen de PvdA zijn er zulke geluiden. De PvdA zal bijvoorbeeld niet langer altijd tegen de voorstellen van de PVV stemmen. En er zijn rechtse politici, die net als Wilders migratie en islam als grootste problemen zien, in plaats van hun eigen politieke falen. Ik schaam mij ervoor dat wij politici hebben verkozen die ons verdelen in plaats van verbinden. Verder ga ik lekker op vakantie naar Marokko en kom ik weer terug. Of iemand nou minder Marokkanen wil of niet.’
‘Wij komen niet genoeg op voor de ander’
Leontine Vreeke, salesmanager
‘Nee, ik schaam mij niet voor Geert Wilders, maar wel voor alle kiezers die op hem gestemd hebben. In mijn gesprekken met buitenlandse vrienden staat de vraag centraal: Hoe komt het dat het ooit zo tolerante Nederland zo’n ruk naar rechts heeft gemaakt? Waar komt deze xenofobie vandaan? Wat is er in jouw land gebeurd?
‘Ik heb geen antwoord op deze vragen. Ik weet niet wat er is gebeurd. Wel zie ik dat teveel mensen niet meer stemmen, dat mensen uit een omgeving met weinig diversiteit stemmen voor uitsluiting en Geert Wilders. Mensen die niet geraakt zijn door het toeslagenschandaal stemmen op de mensen die verantwoordelijk zijn voor dat schandaal. Zij voelen de pijn van dit drama niet.
‘Ik zie mensen stemmen op Geert Wilders, zonder dat zij zich goed hebben geïnformeerd over het verkiezingsprogramma, zonder te weten waar zijn partij voor staat. Het was voor hen een tegenstem, een stem uit protest. Maar het was ook een stem voor Wilders. Vluchtelingen, asielzoekers, de ander, krijgen de schuld van het gebrek aan betaalbare woningen, de onbetaalbare maandelijkse lasten, de tekorten in de zorg. Kortom alles wat er mis is met Nederland.
‘Geert Wilders wijst naar een zondebok. Zijn oplossing is simpel: grenzen dicht, islam weg en geen Europa meer. Dan komt alles goed. Ik schaam me niet voor Wilders. Hij is een politicus en hij is goed in zijn werk. Hij is onderdeel van onze democratie. Deze populist speelt zijn rol met verve.
‘Maar wie geeft hem deze rol? Wie is de casting director? Dat zijn wij, de Nederlandse kiezers. Wij komen niet genoeg op voor de ander. Wij houden teveel onze mond. Maar wij kunnen morgen ook die ander zijn. En wie staat er dan op voor ons? Wie doet dan zijn mond open? Ik schaam mij voor ons korte historisch geheugen. Nooit meer? Dat is vandaag.’
De leider van de Soedanese rebellengroep RSF, Mohamed Hamdan Dagalo, is bereid om te praten met het Soedanese leger over een vreedzame en politieke oplossing.
Het gesprek zou moeten plaatsvinden onder bemiddeling van de Verenigde Staten in Zwitserland, eist hij. Zo meldt de nieuwszender France24.
De Verenigde Staten heeft een uitnodiging verzonden naar de paramilitaire Rapid Support Forces (RSF) en het Soedanese leger, om op 14 augustus deel te nemen aan staakt-het-vurengesprekken in Zwitserland. Ook zullen de Afrikaanse Unie, Verenigde Naties, Egypte en Verenigde Arabische Emiraten deelnemen als observerende landen.
Dagalo meent constructief te zullen zijn en wil het in Zwitserland hebben over een uitgebreid staakt-het-vuren voor het hele land. Daarbij zouden alle behoeftigen toegang moeten krijgen tot humanitaire hulp. Ook zou het land via onderhandelingen weer terug moeten keren naar een civiel bestuur.
In 2019 kwam er onder druk van massale protesten en vervolgens een militaire staatsgreep na dertig jaar een eind aan de dictatuur van Omar al-Bashir. De nieuwe machthebbers beloofden verbetering en de eerste wankele stappen naar een democratie werden gezet.
Maar het bleef onrustig in het land, waar meerdere legerleiders (al dan niet bijgestaan door buurlanden, zoals Saudi-Arabië) azen op de macht. Vorig jaar brak tot overmaat van ramp ook een burgeroorlog uit. Sindsdien zijn meer dan tien miljoen mensen op de vlucht geraakt in het Afrikaanse land.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken is hoopvol over de gesprekken. ‘De schaal van het lijden en overlijden is vernietigend. Deze zinloze oorlog moet stoppen’, reageert hij, en wil dat beide partijen komen opdagen. Het is de vraag of de gesprekken echt wat gaan opleveren. Eerdere onderhandelingen, toen bemiddeld door Saudi-Arabië en Amerika, mislukten.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld h...
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.